Helvella
Helvella L. (piestrzyca) – rodzaj grzybów z rodziny piestrzycowatych (Helvellaceae)[1].
 Piestrzyca kędzierzawa (Helvella crispa) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
piestrzyca |
| Nazwa systematyczna | |
| Helvella L. Sp. 2: 1180 (1753) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Helvella mitra L. 1753 | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Helvella, Helvellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy rodzaj ten zdiagnozował Karol Linneusz w 1753 r. i podana przez niego nazwa jest dotąd aktualna[1]. Synonimy naukowe: Acetabula (Fr.) Fuckel, Biverpa (Fr.) Boud., Boletolichen Juss., Coelomorum Paulet, Costapeda Falck, Cowlesia Nieuwl., Cyathipodia Boud., Fuckelina Kuntze, Globopilea Beauseign., Helvella subgen. Biverpa Fr., Leptopodia Boud., Macropodia Fuckel, Macroscyphus Nees ex Gray, Paxina Kuntze, Peziza sect. Acetabula Fr., Phaeomacropus Henn., Phleboscyphus Clem., Pindara Velen., Tubipeda Falck[2].
Cechy charakterystyczne
edytujNaziemne grzyby saprotroficzne, występujące na glebie lub próchniejącym drewnie. Owocniki podzielone na kapelusz i trzon lub kielichowate. Kapelusze kędzierzawe, siodłowate lub miseczkowate, pokryte hymenium[3]. Powierzchnia hymenialna płowożółta do brązowej, szarej, czarnej, czasami kremowej lub białej, gładka lub pomarszczona. Trzon podłużnie żeberkowany lub gładki i w tym samym kolorze co hymenium. Parafizy proste, smukłe, z maczugowatymi końcówkami. Worki jednościenne, cylindryczne, nieamyloidalne, 8-zarodnikowe. Askospory hialinowe, jednokomórkowe, elipsoidalne, podłużne lub wrzecionowate, gładkie do brodawkowatych lub brodawkowato-pomarszczonych, z dużą centralną kroplą oleju, a często z mniejszymi kropelkami, po osiągnięciu dojrzałości czterojądrowe[4]. Miąższ elastyczny[3].
Gatunki występujące w Polsce
edytuj- Helvella acetabulum (L.) Quél. – piestrzyca pucharowata
- Helvella albella Quél. 1896[5]
- Helvella albipes Fuckel 1866[6]
- Helvella arctica Nannf. 1937[7]
- Helvella atra J. König – piestrzyca czarna
- Helvella corium (O. Weberb.) Massee 1895
- Helvella compressa (Snyder) N.S. Weber 1975[7]
- Helvella costifera Nannf. 1953[7]
- Helvella crispa (Scop.) Fr. 1822 – piestrzyca kędzierzawa
- Helvella cupuliformis Dissing & Nannf. 1966[8]
- Helvella elastica Bull. 1785 – piestrzyca giętka
- Helvella ephippium Lév. 1841
- Helvella fibrosa (Wallr.) Korf 2008
- Helvella hyperborea Harmaja 1978[9]
- Helvella hypocrateriformis Schaeff. 1774
- Helvella lactea Boud. 1907
- Helvella lacunosa Afzel. 1818 – piestrzyca zatokowata
- Helvella latispora Boud. 1898[6]
- Helvella macropus (Pers.) P. Karst. 1871 – piestrzyca popielata
- Helvella monachella (Scop.) Fr. 1822
- Helvella pezizoides Afzel. 1783
- Helvella phlebophora Pat. & Doass. 1886[7]
- Helvella queletiana Sacc. & Traverso 1910
- Helvella queletii Bres. (Paxina queletii (Bres.) Stangl 1963)
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[10]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według M.A Chmiel (z wyjątkiem tych zaznaczonych odrębnymi przypisami)[11].
.jpg)
_N.S._Weber_713131.jpg)
.jpg)
.jpg)
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ R. Hanlin, Illustrated genera of Ascomycetes [online], Mycobank, 1990 [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ Projektowany Turnicki Park Narodowy [online] [dostęp 2018-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-17].
- ↑ a b Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraina), [w:] M. Kozłowska i inni, A checklist of larger Basidiomycota, t. 1, Lublin: Tow. Wyd. Nauk. Libropolis, 2015.
- ↑ a b c d Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-26].
- ↑ M.A. Chmiel, A. Ronikier A. 2007., Materiały do znajomości Ascomycetes Tatr, „Fragm. Flor. Geobot. Polonica”, 14 (1), s. 183–194.
- ↑ L. Krzysztofiak, A. Krzysztofiak, M. Romański, Świat śluzowców, grzybów i mszaków Wigierskiego Parku Narodowego. Przyroda Wigierskiego Parku Narodowego. Seria popularnonaukowa, Suwałki: Stowarzyszenie „Człowiek i Przyroda”, 2010.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.