Pieprznik pomarańczowy
Pieprznik pomarańczowy, pieprznik Friesa (Cantharellus friesii Quél.) – gatunek grzybów z rodziny kolczakowate (Hydnaceae)[1].
 Cantharellus friesii I Posazavi CZ | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieprznik pomarańczowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Cantharellus friesii Quél Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 215 [191 sep.] (1872) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cantharellus, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Synonim naukowy – Merulius friesii (Quél.) Kuntze[2].
Polską nazwę pieprznik pomarańczowy podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W 1995 r. Terpińska-Ostrowska opisywała ten gatunek pod nazwą pieprznik Friesa[3]. Drugi człon tej nazwy jest tłumaczeniem nazwy łacińskiej nadanej na cześć szwedzkiego botanika Eliasa Magnusa Friesa[4].
Morfologia
edytujŚrednicy 1–4 cm. Jaskrawopomarańczowy, żółtopomarańczowy lub czerwonopomarańczowy. Za młodu wypukły, potem spłaszczony, u dojrzałych owocników lejkowaty z powyginanym, podwiniętym i kędzierzawym brzegiem. Powierzchnia kapelusza gładka lub lekko aksamitna[4][5].
Grube, w formie nieregularnie rozwidlonych listewek, szeroko rozstawione i daleko zbiegające. Barwy łososiowej lub żółtawej, blednące z wiekiem[4].
Wysokość 1–3,5 cm, grubość 3–7 mm, krótki i zwarty, rozszerzający się stopniowo ku górze. Jest tej samej barwy co kapelusz. Początkowo pełny potem pusty. Powierzchnia trzonu gładka lub lekko filcowata[5].
Barwy białej do bladożółtej, delikatny, o owocowym zapachu i nieco ostrym smaku[4].
Biały. Zarodniki gładkie, o rozmiarach 8,5–10,5 × 4–5 μm[4].
Występowanie i siedlisko
edytujNotowany jest tylko w Europie[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[7].
Występuje w lasach, przeważnie pod bukami, na gliniastych lub piaszczystych glebach. Owocniki wytwarza od lipca do października[4].
Znaczenie
edytujGrzyb mikoryzowy[8]. Grzyb jadalny i uważany za smaczny[9], ale zasługuje na ochronę ze względu na swoją rzadkość[5].
Gatunki podobne
edytuj- Pieprznik jadalny (Cantharellus cibarius), który ma bledszą barwę i znacznie większe owocniki. Jadalny[5].
- Pieprznik ametystowy (Cantharellus amethysteus) – ma łuskowaty kapelusz, często z fioletowym odcieniem[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-21].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Marcus Flück, Atlas grzybów – oznaczanie, zbiór, użytkowanie, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "DELTA W-Z", s. 353, ISBN 83-7175-337-3.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Ladislav Hagara, Ottova encyklopedie hub, wyd. 1. české vyd, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 164-165, OCLC 903090511. ||isbn = 9788074514074