Piechota dymowa
Piechota dymowa – rodzaj oddziałów wojskowych w Polsce i Litwie w XVII i XVIII wieku.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1673 |
| Rozformowanie |
1726 |
| Działania zbrojne | |
| Wojna północna | |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk |
piechota |
| Skład |
około 3000 żołnierzy |
Historia
edytujByła to kontynuacja piechoty wybranieckiej, ale zaciągani do niej byli nie tylko chłopi, ale i mieszkańcy miast[1]. Rekruci wystawiani byli w ilości 1 na 20 domów (stąd dymowa, gdyż jeden dom równał się jednemu dymowi)[2], we włościach królewskich oraz kościelnych i 1 na 30 domów w dobrach należących do szlachty. Umundurowanie i uzbrojenie sprawiane było na wzór zagraniczny. System rekrutacji tym sposobem przynosił zwykle mniejsze efekty od oczekiwanych. Dotyczyło to zarówno liczby, jak i jakości wojsk. Z żołnierzy rekrutowanych w ten sposób początkowo tworzono osobne oddziały jednak później byli oni kierowani głównie jako uzupełnienie innych jednostek w armii regularnej. Zdarzało się również, że niektóre regiony lub województwa wykupywały się z tego obowiązku wpłacając do skarbu państwa kwotę na wystawienie oddziału zawodowych żołnierzy w odpowiadającej planowanemu poborowi sile[3].
Po reformach sejmu czteroletniego, które objęły również wojsko, podniesiono liczbę armii zawodowej do 100 000 zachowując jednocześnie przestarzały wówczas system rekrutacji piechurów. 7 grudnia 1789 roku sejm wydał w Warszawie uchwałę nakazującą dostarczenie 1 rekruta z 50 dymów w dobrach i miastach królewskich oraz duchownych, a także 1 rekruta ze 100 dymów w dobrach dziedzicznych[4]. Rekrutów powoływano tym sposobem do służby na 6-8 lat.[5]
W 1794 roku w czasie insurekcji kościuszkowskiej naczelnik powstania Tadeusz Kościuszko formując regularną armię postanowił uzupełnić ją o żołnierzy werbowanych w systemie rekrutacji dymowej: 1. piechura z 5 dymów oraz 1. konnego z 50 dymów[6]. W rezultacie w wojsku Tadeusza Kościuszki liczbę rekrutów dymowych z pospolitego ruszenia szacuje się na około 150 000 ludzi[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Józef Urbanowicz, Mała encyklopedia wojskowa t.2. Warszawa 1970, s.596
- ↑ Włodzimierz Kwaśniewicz, „Od rycerza do wiarusa, czyli słownik dawnych formacji, funkcji, instytucji i stopni wojskowych”, Lubuska Oficyna Wydawnicza (Zielona Góra 1993), s. 130.
- ↑ Tadeusz Marian Nowak, Jan Wimmer, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1981, s. 462, ISBN 83-214-0133-3, OCLC 835735421.
- ↑ Tadeusz Marian Nowak, Jan Wimmer, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1981, s. 587, ISBN 83-214-0133-3, OCLC 835735421.
- ↑ Jan Wimmer, „Dawne wojsko polskie XVII-XVIII w.”, Bellona, Warszawa 2006, ISBN 83-11-10371-2, s. 117.
- ↑ Tadeusz Marian Nowak, Jan Wimmer, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1981, s. 603, ISBN 83-214-0133-3, OCLC 835735421.
- ↑ Tadeusz Marian Nowak, Jan Wimmer, Historia oręża polskiego 963-1795, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1981, s. 605, ISBN 83-214-0133-3, OCLC 835735421.