Wikipedia

Pieśń V (inc. Wieczna sromota i nienagrodzona Szkoda)

pieśń Jana Kochanowskiego

Pieśń V [inc. Wieczna sromota i nienagrodzona Szkoda] (znana również jako Pieśń o spustoszeniu Podola) – pieśń Jana Kochanowskiego, napisana prawdopodobnie w 1575 roku, opublikowana po raz pierwszy w 1586 roku w zbiorze Pieśni Jana Kochanowskiego księgi dwoje jako piąta pieśń części Księgi wtóre. Utwór powstał w reakcji na napad tatarski na Podole w czasie bezkrólewia w 1575 roku. Należy do najbardziej znanych pieśni Kochanowskiego, w XVI i XVII w. doczekała się licznych przeróbek i adaptacji[1] (trawestował ją m.in. po łacinie Maciej Kazimierz Sarbiewski)[2].

Pieśń pisana jest czterowersem sylabicznym (11-zgłoskowym). Jest zabarwiona ironią, szyderstwem i krytyką społeczeństwa, które dopuściło do tatarskiego napadu. Akcentowaniu gwałtownych emocji podmiotu służy zastosowanie licznych przerzutni i umieszczenie najmocniejszej granicy składniowej w klauzuli drugiego wersu, co dzieliło strofę na dystychy[3]. Wywołaniu emocji odbiorcy służą natomiast liczne alegorie, kontrastowe zestawienia oraz wzmocnienie obraźliwego przysłowia Polak mądr po szkodzie poprzez zmienienie je na silniejsze i przed szkodą i po szkodzie głupi[4].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Szczerbicka-Ślęk 1970 ↓, s. XXXVII.
  2. ↑ Pelc 2001 ↓, s. 628.
  3. ↑ Szczerbicka-Ślęk 1970 ↓, s. LXVIII.
  4. ↑ Szczerbicka-Ślęk 1970 ↓, s. XXXVIII.

Bibliografia

edytuj
  • Janusz Pelc: Kochanowski. Szczyt renesansu w literaturze polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13133-0.
  • Ludwika Szczerbicka-Ślęk: Wstęp. W: Jan Kochanowski: Pieśni. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1970.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Pieśń_V_(inc._Wieczna_sromota_i_nienagrodzona_Szkoda)&oldid=71283655”