Pewel Wielka
Pewel Wielka – wieś w Polsce, położona w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Jeleśnia[4][5].
| wieś | |
 Herb Pewli Wielkiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1445[2] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-340[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SZY |
| SIMC |
0055774 |
Położenie na mapie gminy Jeleśnia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°39′39″N 19°21′00″E/49,660833 19,350000[1]
| |
Wieś położona jest w dolinie Pewlicy i na zboczach dwóch pasm górskich: Pasma Pewelskiego i Pasma Laskowskiego. Obydwa te pasma, według Jerzego Kondrackiego, autora regionalizacji geograficznej Polski należą do Beskidu Makowskiego[6].
Integralne części wsi[4][5]: Adamki, Bigosy, Buławka, Byrtki, Dybczakowie, Garleje, Kowalówka, Kuklówka, Lachy, Łobozówka, Maciejni, Madeje, Marszałki, Mierniccy, Olszówka, Piechówka, Plutowa Polana, Pudówka, Szewcowa Polana, Szewczyki, Szymkowa Polana, Wyczyszczon
Historia
edytujPewel Wielka powstała w XVII w. jako osada pasterska na prawie wołoskim. Według "Dziejopisu" wójta żywieckiego Andrzeja Komonieckiego nazwa miejscowości pochodzi od pierwszego osadnika zwanego Pawłem, stąd najpierw Pawła, a następnie Pewel Wielka.
Miejscowość była związana z działalnością hutniczą i wydobywaniem rudy darniowej do około 1679 roku. Dawniej wieś stanowiła również ośrodek wyrobu gontów, drewnianych zabawek, narzędzi oraz sprzętów rolniczych.[7]
Parafia rzymskokatolicka w Pewli Wielkiej, pod wezwaniem Świętego Maksymiliana Kolbego, została erygowana w 1982 r.[8]
W latach 1954–1960 wieś była siedzibą gromady Pewel Wielka, po jej zniesieniu w gromadzie Jeleśnia. W latach 1975–1998 wieś należała do województwa bielskiego.
Komunikacja
edytujPrzez wieś przebiega linia kolejowa nr. 97 Skawina – Żywiec. Na terenie wsi znajdują się przystanki osobowe: Pewel Wielka i Pewel Wielka Centrum. W 2016 roku ruch kolejowy na tej linii został reaktywowany po dwóch latach od zawieszenia i w rozkładzie jazdy 2016/2017 kursują tędy w piątek i w niedzielę Regio.
-
Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Eugenii Chrzanowicz -
Kościół -
Kaplica w Adamkach
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 98958
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 909 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Zarys dziejów [online], www.jelesnia.pl [dostęp 2024-11-04] (pol.).
- ↑ O. Zdzisław Gogola OFM Conv: Początkowa organizacja życia kościelnego i rozwój sieci parafialnej na Żywiecczyźnie, w: „Karta Groni” nr XX, wyd. Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, Żywiec 1999, s. 149–160, ISSN 0137-4125.