Perukowiec
Perukowiec (Cotinus Mill.) – rodzaj roślin należący do rodziny nanerczowatych. Należą do niego w zależności od ujęcia i klasyfikacji wewnątrzrodzajowej: 3[4], 5[5] lub 7[6] gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje środkową i południową część USA i północno-wschodnią część Meksyku, południową Europę na wschód od Francji oraz rozległe obszary w Azji od Turcji i Syrii, poprzez Kazachstan na północy i Iran, Pakistan, Nepal na południu, po południowe Chiny na wschodzie[6]. Rosną zwykle na terenach skalistych[7].
 Perukowiec podolski | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
perukowiec |
| Nazwa systematyczna | |
| Cotinus Mill. Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754 | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Cotinus coggyria Scop.[3] | |
Rośliny z tego rodzaju uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza perukowiec podolski C. coggygria (często w odmianie czerwonolistnej 'Purpureus'). Liście perukowców używane bywają w garbarstwie. Z pędów perukowca podolskiego uzyskuje się żółty barwnik, a z perukowca amerykańskiego C. obovatus – pomarańczowy[4].
Morfologia
edytuj
- Pokrój
- Krzewy lub małe drzewa do 10 m wysokości[7] o sezonowym ulistnieniu[8][5]. Drewno barwy żółtej[5].
- Liście
- Sezonowe, skrętoległe[7], pojedyncze, osadzone na cienkich i długich ogonkach[5], blaszka o gładkich brzegach[8] lub drobno piłkowanych[5].
- Kwiaty
- Zebrane szczytowy[5] w bardzo rozgałęziony kwiatostan wiechowaty o nitkowatych szypułkach[8]. Szypułki znacznie dłuższe (4 do 6 razy) od kwiatów, wydłużające się jeszcze po przekwitnieniu[5]. Kielich z 5 działek jajowato-lancetowatych, trwałych. Płatków korony jest także 5, są one dwa razy dłuższe od działek. Pręcików jest 5, krótszych od płatków, o pylnikach jajowatych. Zalążnia jednokomorowa z pojedynczym zalążkiem, zwieńczona trójdzielną szyjką[5].
- Owoce
- Drobne, spłaszczone, nagie lub owłosione pestkowce barwy ciemnoczerwonej lub brązowej[5].
Systematyka
edytujRodzaj należy do podrodziny Anacardioideae w obrębie rodziny nanerczowatych Anacardiaceae[2].
- Wykaz gatunków[6]
- Cotinus carranzae Rzed. & Calderón
- Cotinus chiangii (D.A.Young) Rzed. & Calderón
- Cotinus coggygria Scop. – perukowiec podolski
- Cotinus kanaka (R.N.De) D.Chandra
- Cotinus nanus W.W.Sm.
- Cotinus obovatus Raf. – perukowiec amerykański[9]
- Cotinus szechuanensis Pénzes
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-28].
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 241, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b c d e f g h i Cotinus Miller. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2019-12-23].
- ↑ a b c Cotinus Mill.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2019-12-23].
- ↑ a b c Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 361. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste. C. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 219-221. ISBN 83-01-11074-0.