Perpetua z Kartaginy

Święta
Perpetua z Kartaginy
Vibia Perpetua
	męczennica; Kochająca matka
	; Przedstawienie świętej Perpetui z synkiem, Bazylika w Montserrat
Data urodzenia	181
Data i miejsce śmierci	7 marca 202 lub 203 ; Kartagina (dzisiejsze przedmieścia Tunisu)
Czczona przez	Kościół katolicki,; Cerkiew prawosławną,; Apostolski Kościół Ormiański,; wspólnotę anglikańską,; kościoły ewangelickie
Wspomnienie	7 marca (kat.); 1/14 lutego (praw.); 25 lutego/10 marca (orm.)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Perpetua z Kartaginy (cs. Святая мученица Перпетуя; ur. 181, zm. 7 marca ok. 203 w Kartaginie) – męczennica razem ze św. Felicytą (znane razem jako Felicyta i Perpetua, męczennice kartagińskie) w czasach panowania Septymiusza Sewera, święta Kościoła katolickiego, anglikańskiego, ewangelickiego, prawosławnego i ormiańskiego.

Życiorys

Informacje o św. Felicycie i jej towarzyszach pochodzą z zachowanego wczesnochrześcijańskiego tekstu pt.: „Męczeństwo Perpetuy i Felicyty”. Ma on formę pamiętnika więziennego św. Perpetuy oraz relacji naocznego świadka męczeństwa^[1].

Perpetua pochodziła z jednej z najbogatszych rodzin w mieście. Była córką poganina i chrześcijanki. W wieku ok. 22 lat urodziła syna. Będąc w więzieniu karmiła go piersią (o mężu brak informacji).

Oskarżono ją, brata Satura oraz niewolników katechumenów – Felicytę, Rewokatusa, Sekundulusa i Saturninusa – o wyznawanie chrześcijaństwa. Wszystkich pojmano w pobliżu Kartaginy w 203 roku. Nie wiadomo, w jakich okolicznościach odbyło się aresztowanie. W więzieniu znalazła się razem z ciężarną niewolnicą św. Felicytą, która urodziła córkę. Chrześcijanie odwiedzali więźniów i przynosili Perpetui codziennie dziecko do karmienia. Wkrótce uwięzieni katechumeni przyjęli chrzest. Perpetua wyróżniała się spośród pozostałych więźniów głęboką wiarą. W czasie trwania aresztu, Perpetua i Satur mieli podobno serię widzeń^[2].

Widzenia

Wizja pierwsza przedstawiała drogę Perpetui po drabinie symbolizującej męczeństwo, u której podnóża leżał smok, po bokach narzędzia tortur, a u szczytu jej znajdował się niebiański ogród, „rozciągający się na niezmierzonym obszarze”. W nim spotkała „wysokiego siwego człowieka, w pasterskim ubraniu”, otoczonego tysięcznymi tłumami odzianymi na biało. Był to sam Jezus Chrystus, którego w innej wizji zobaczył Satur, jako „siwego człowieka; miał on wprawdzie włosy śnieżnobiałe, ale oblicze młodzieńcze”^[3].

W drugiej wizji Perpetua zobaczyła swojego zmarłego w młodości brata, poganina, który usilnie próbował napić się z basenu pełnego wody, ale nie mógł tego uczynić z powodu wysokich brzegów basenu. Po tej wizji Perpetua zanosiła żarliwe modły do Boga o ulżenie mu w cierpieniu. Rezultatem tego było kolejne widzenie, w którym brzegi basenu okazały się na tyle niskie, że brat mógł zaczerpnąć wody.

W swojej ostatniej wizji stoczyła Perpetua walkę na arenie z szatanem w postaci szpetnego Egipcjanina. Przed walką została namaszczona oliwą, „jak to zwykli czynić zapaśnicy przed walką”. Podobnie, w praktyce chrzcielnej tego czasu namaszczano olejem egzorcyzmującym katechumenów mających wejść do sadzawki chrzcielnej – jak na walkę z szatanem^[4]^[5]^[6]. W nagrodę za zwycięstwo Perpetua otrzymała zieloną gałąź ze złotymi jabłkami.

Ojciec, który odwiedzał ją w więzieniu, bez skutku próbował przekonać ją, by wyrzekła się wiary i oszczędziła swe życie.

Śmierć

Perpetua i Felicyta miały być zabite przez rozjuszoną krowę^[7] lub przez bawoły, lwy i tygrysy^[8]. W ostateczności zginęły na arenie od mieczy gladiatorów^[7].

Kult świętej

Sacra Conversazione z Perpetuą i Felicytą

Egzekucja odbyła się prawdopodobnie 7 marca i w tym dniu obchodzone jest (w Kościele katolickim, ewangelickim i anglikańskim) wspomnienie liturgiczne św. Perpetui i św. Felicyty. Obie święte zostały wpisane do kanonu Mszy świętej.

Miejsca kultu

bazylika nad grobem świętych Perpetui i Felicyty
opactwo Dévre-en-Berry (Francja)
opactwo Beaulieu (Francja)

Dzień obchodów

Kościoły wschodnie z uwagi na liturgię według kalendarza juliańskiego wspominają świętą:

1/14 lutego^[a], tj. 14 lutego według kalendarza gregoriańskiego (Kościół prawosławny),
25 lutego/10 marca, tj. 10 marca, jeśli luty ma 28 dni (Kościół ormiański)^[9].

Ikonografia

W ikonografii św. Perpetua przedstawiana jest zazwyczaj wraz ze św. Felicytą. Pomimo różnicy ich stanów obie kobiety mają podobny wygląd. Mają na sobie czerwone płaszcze, a w dłoniach męczeńskie krzyże. Sztuka zachodnia rozróżnia je wyraźnie. Perpetua przedstawiana jest w bogatym stroju patrycjuszki, z naszyjnikiem i welonem, Felicyta w skromnej sukni bez ozdób.

Zobacz też

Uwagi

↑ podwójne datowanie

Przypisy

↑ Męczeństwo 1995 ↓.
↑ Męczeństwo 1995 ↓, s. nn. 4, 8 oraz 10-13.
↑ Męczeństwo 1995 ↓, s. nn.4 i 12.
↑ Por. Cyryl Jerozolimski, 2 katecheza mistagogiczna 3, w: Katechezy przedchrzcielne i mistagogiczne. Wojciech Kania (tł.), Jacek Bojarski OP (wstęp), Mateusz Bogucki OP (oprac.), Warszawskie Towarzystwo Teologiczne. Kraków: Wyd. M, 2000, s. 394, seria: Biblioteka Ojców Kościoła 14. ISBN 83-7221-264-3.
↑ Por. Ambroży z Mediolanu: De sacramentis 1, 4. Paryż. s. 62, seria: SChr 25bis. Cytat: Venimus ad fontem, ingressus es, unctus es. . . . Unctus es quasi athleta Christi, quasi luctam huius saeculi luctaturus..
↑ R. Cabié: The Organisation of the Ritual of Initiation Until the Spread of Infant Baptism /From the Mid-second to the sixth Century/. W: The Church at Prayer. A.-G. Martimort (red.). T. III – The Sacraments. Collegeville, Minnesota: The Liturgical Press, 1986, s. 38-39.
↑ ^a ^b Męczeństwo 1995 ↓, s. nn.20-21.
↑ Żywot św. Perpetuy i Felicyty, Męczenniczek
↑ Perpetua. Ökumenisches Heiligenlexikon. [dostęp 2013-12-01]. (niem.).

Bibliografia

Męczeństwo Perpetuy i Felicyty. W: Męczennicy. Ewa Wipszycka, Marek Starowieyski (wstępy, oprac. i wybór tekstów), A. Malinowski (przekład). Wyd. 2. T. 9 (Ojcowie żywi). Kraków: Znak, 1991,1995..
Perpetua i Felicyta. Internetowa Liturgia Godzin, brewiarz.pl. [dostęp 2013-12-01].
Jarosław Charkiewicz: św. Perpetua z Kartaginy. Serwis Cerkiew.pl. [dostęp 2013-12-01].

Linki zewnętrzne

[9] wójne datowanie

[CITEREFMęczeństwo1995-1] Męczeństwo 1995 ↓.

[CITEREFMęczeństwo1995nn._4,_8_oraz_10-13-2] Męczeństwo 1995 ↓, s. nn. 4, 8 oraz 10-13.

[CITEREFMęczeństwo1995nn.4_i_12-3] Męczeństwo 1995 ↓, s. nn.4 i 12.

[4] Por. Cyryl Jerozolimski, 2 katecheza mistagogiczna 3, w: Katechezy przedchrzcielne i mistagogiczne. Wojciech Kania (tł.), Jacek Bojarski OP (wstęp), Mateusz Bogucki OP (oprac.), Warszawskie Towarzystwo Teologiczne. Kraków: Wyd. M, 2000, s. 394, seria: Biblioteka Ojców Kościoła 14. ISBN 83-7221-264-3.

[5] Por. Ambroży z Mediolanu: De sacramentis 1, 4. Paryż. s. 62, seria: SChr 25bis. Cytat: Venimus ad fontem, ingressus es, unctus es. . . . Unctus es quasi athleta Christi, quasi luctam huius saeculi luctaturus..

[6] R. Cabié: The Organisation of the Ritual of Initiation Until the Spread of Infant Baptism /From the Mid-second to the sixth Century/. W: The Church at Prayer. A.-G. Martimort (red.). T. III – The Sacraments. Collegeville, Minnesota: The Liturgical Press, 1986, s. 38-39.

[CITEREFMęczeństwo1995nn.20-21-7] Męczeństwo 1995 ↓, s. nn.20-21.

[8] Żywot św. Perpetuy i Felicyty, Męczenniczek

[10] Perpetua. Ökumenisches Heiligenlexikon. [dostęp 2013-12-01]. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]