Tarczówki

Tarczówki
	Pentatomoidea
	Leach, 1815
	; Eurydema ventralis z tarczówkowatych
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	pluskwiaki
(bez rangi)	Euhemiptera
(bez rangi)	Heteropterodea
Podrząd	pluskwiaki różnoskrzydłe
Infrarząd	Pentatomomorpha
Nadrodzina	tarczówki
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tarczówki (Pentatomoidea) – nadrodzina owadów z podrzędu pluskwiaków różnoskrzydłych i infrarzędu Pentatomomorpha.

Opis

Pluskwiaki zwykle średnich rozmiarów, o rozmaitym ubarwieniu: od jednolitego do kontrastująco wielobarwnego^[1]. Ciało najczęściej jest w obrysie silnie jajowate i niewiele dłuższe niż szerokie, jednak u Urostylididae jest ono wyraźnie wydłużone. Z kolei wśród pawężowatych, Canopidae i Megarididae ciało jest kulistawe: silnie wypukłe i o szerokości zbliżonej do długości. Badania Grazii i innych pozwoliły rozpoznać 4 cechy wspólne dla tarczówek. Tarczka osiąga lub przekracza poprzeczną linię poprowadzoną między wierzchołkowymi kątami trzeciego segmentu odwłoka i przecinającą jego listewkę brzeżną. Łącznik między międzykrywkami jest szczątkowy, w związku z czym wierzchołki tychże leżą blisko siebie, choć nie stykają się ze sobą. Na urosternitach od drugiego do siódmego trichobotria występują w układzie 2+2 (częściej) lub 1+1. Ponadto samice charakteryzuje ósmy tergit odwłoka nakrywający dziewiąty^[2].

Biologia i ekologia

Przeważają fitofagi ssące, w tym głównie polifagi, rzadziej monofagi. Część fitofagów zdolna jest do fakultatywnego drapieżnictwa, w tym kanibalizmu. Całkowicie drapieżny tryb życia charakteryzuje tylko Asopinae^[1].

Systematyka

Do nadrodziny tej zalicza się 16 rodzin^[3]:

Acanthosomatidae Signoret, 1863 – puklicowate
Canopidae McAtee et Malloch, 1928
Cydnidae Billberg, 1820 – ziemikowate
Dinidoridae Stål, 1867
Lestoniidae China, 1955
Megarididae McAtee et Malloch, 1928
Parastrachiidae Oshanin, 1922
Pentatomidae Leach, 1815 – tarczówkowate
Phloeidae Dallas, 1851
Plataspididae Dallas, 1851 – pawężowate
Saileriolidae
Scutelleridae Leach, 1815 – żółwinkowate
Tesseratomidae Stål, 1864
Thaumastellidae
Thyreocoridae Amyot et Audinet-Serville, 1843
Urostylididae Dallas, 1851

Badania filogenetyczne Grazii i innych z 2008 roku wskazują, że pozycję bazalną wśród tarczówek zajmują Urostylididae, a pozycję bazalną względem wszystkich tarczówek z wyjątkiem Urostylididae zajmują Saileriolidae. Z kolei najbardziej zaawansowane ewolucyjnie są tarczówkowate^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea. Część I Plataspidae, Thyreocoridae, Cydnidae, Acanthosomatidae, Scutelleridae. Opole: Centrum Studiów nad Bioróżnorodnością (CeStuBio), Katedra Biosystematyki UO, 2012. ISBN 978-83-7164-568-6.
↑ ^a ^b Jocelia Grazia, Randall T. Schuh, Ward C. Wheeler. Phylogenetic relationships of family groups in Pentatomoidea based on morphology and DNA sequences (Insecta: Heteroptera). „Cladistics”. 4, s. 1–45, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2008.00224.x.
↑ David A. Rider: Classification. [w:] Pentatomoidea Home page [on-line]. Department of Entomology, North Dakota State University, 2011. [dostęp 2016-06-09].

[Lis-1] Jerzy A. Lis, Barbara Lis, Dariusz J. Ziaja: Heteroptera Poloniae 2: Pentatomoidea. Część I Plataspidae, Thyreocoridae, Cydnidae, Acanthosomatidae, Scutelleridae. Opole: Centrum Studiów nad Bioróżnorodnością (CeStuBio), Katedra Biosystematyki UO, 2012. ISBN 978-83-7164-568-6.

[Grazia-2] Jocelia Grazia, Randall T. Schuh, Ward C. Wheeler. Phylogenetic relationships of family groups in Pentatomoidea based on morphology and DNA sequences (Insecta: Heteroptera). „Cladistics”. 4, s. 1–45, 2008. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2008.00224.x.

[Rider-3] David A. Rider: Classification. [w:] Pentatomoidea Home page [on-line]. Department of Entomology, North Dakota State University, 2011. [dostęp 2016-06-09].

[1]

[2]

[3]