Park Narodowy Waterton Lakes

Park Narodowy Waterton Lakes
Waterton Lakes National Park
Parc national des Lacs-Waterton
	park narodowy
Państwo	Kanada
Prowincja	Alberta
Siedziba	Waterton Park, Alberta
Data utworzenia	1895
Powierzchnia	505 km²
	Położenie na mapie Alberty Park Narodowy Waterton Lakes
	Położenie na mapie Kanady Park Narodowy Waterton Lakes
	49°05′35,52″N 114°01′04,19″W/49,093200 -114,017830
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Park Narodowy Waterton Lakes (ang. Waterton Lakes National Park, fr. Parc national des Lacs-Waterton) – park narodowy położony w południowo-zachodniej części prowincji Alberta, w Kanadzie. Park został utworzony w 1895, na powierzchni 505 km². Park graniczy z amerykańskim parkiem narodowym Glacier. Oba parki tworzą Międzynarodowy Park Pokoju Waterton-Glacier, utworzony w 1932, a w 1995 wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Różnica wysokości w parku zawiera się w przedziale od 1290 m n.p.m. (miasteczko Waterton Park) do 2920 m n.p.m. (Mount Blakiston).

Historia

Pierwszy na pomysł stworzenia parku narodowego w okolicy Waterton Lakes, wpadł William Pierce, geodeta pracujący na zlecenie rządu kanadyjskiego. Zaznaczył to w corocznym raporcie, w roku 1886, jednak rząd nie podjął wówczas żadnych kroków. W 1893 Pierce otrzymał list od ranczera z okolicy Waterton, Fredericka Williama Godsal, sugerującego, aby na tych terenach utworzyć rezerwat przyrody. Pierce przesłał dalej ten plan, dodając, że teren nie nadaje się dla rolnictwa i nie ma wielkiego potencjału, aby wykorzystać go na wypas bydła. Raport dotarł do ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Thomasa Mayne Daly, który zarządził utworzenie rezerwatu. W końcu, 30 maja 1895 roku utworzono, na podstawie Dominion Lands Act bezimienny park leśny obejmujący 140 km kwadratowych^[1]^[2].

Począwszy od lat 80. XIX wieku, w okolicy Waterton odkrywano miejsca roponośne, w związku z czym, w 1898, rząd zezwolił na sprzedaż działek przeznaczonych na budowę szybów naftowych. W 1901 John Lineham z Okotoks utworzył Rocky Mountain Drilling Company. Tak dokonano pierwszego w Albercie odwiertu, w roku 1902, niedaleko Cameron Creek. Pomimo uzyskania pewnej ilości ropy, nie doszło do większego wydobycia (powstało siedem szybów)^[3]. Teren ten został ogłoszony National Historic Site of Canada w 1965^[4]. Tymczasem jeszcze przed 1905 rokiem ponad połowa ziemi dzisiejszego Waterton Lakes Park, została sprzedana poszukiwaczom ropy. 21 września 1905 Frederick William Godsal, zwrócił się do ministerstwa spraw wewnętrznych o rozszerzenie rezerwatu leśnego. W 1906 utworzono Kooteney Forest Reserve (na podstawie Dominion Forests Reserve Act) pod patronatem Komisariatu Leśnictwa^[5].

W 1911 minister spraw wewnętrznych Frank Oliver wprowadził nowe prawo: Dominion Forest Reserves and Parks Act, które określało istniejące parki górskie, Elk Island Park oraz Buffalo Park jako rezerwaty leśne z możliwością przemianowania ich na Dominion Parks, czyli późniejsze parki narodowe. 8 czerwca 1911 roku niewielka część Waterton Forest Reserve (35 km kwadratowych) została uznana za właśnie taki park^[6]. Kolejny minister spraw wewnętrznych, William James Roche, rozszerzył teren parku do 1096 km kwadratowych^[7]^[8].

W 1920 w Waterton powstało pole golfowe, zaprojektowane przez Williama Thomsona, który uprzednio zaplanował pole golfowe w Banff National Park. Teren klubu golfowego był rozszerzany i przerabiany aż do lat 50., na końcu z udziałem architekta Stanleya Thompsona^[9].

Hotel Książę Walii

Hotel zbudowano między 1926 a 1927 rokiem. Był jednym z wielkich hoteli należących do kanadyjskich linii kolejowych. Usytuowany nad Górnym Jeziorem Waterton i połączony z amerykańska linią kolejową (Great Northern Railway) miał przyciągać amerykańskich turystów w czasach prohibicji. Hotel nazwano na cześć ówczesnego Księcia Walii (późniejszego króla Edwarda VIII). Próbowano go tym samym zachęcić do odwiedzin, książę jednak zdecydował zatrzymać się na własnym ranczo w Pekisko, kiedy objeżdżał Kanadę w 1927^[10]. Hotel otrzymał status National Historic Site of Canada, 6 listopada 1992^[11].

Najnowsza historia

W 1932 utworzono Waterton Glacier International Peace Park z połączenia Waterton Lakes National Park (strona kanadyjska) i Glacier National Park (strona amerykańska). Stało się tak na skutek działań członków Rotary International. Park Pokoju, jako pierwszy tego rodzaju na świecie, miał promować dobrą wolę między oboma narodami i pokazywać, że ochrona przyrody jest sprawą międzynarodową^[12]. Park wpisano na listę UNESCO w 1995 roku. W 1979 park uznano za Rezerwat Biosfery. Tym samym stał się częścią programu UNESCO badającym zależność między ludźmi a środowiskiem naturalnym^[13]^[14].

Geologia

Najstarsze skały w parku pochodzą ze skamieniałego dna morskiego. Składają się z wapienia, dolomitów i skał magmowych i pseudomorficznych^[15]. Znajdują się tu także formacje stromatolitów sprzed 1,3 biliona lat^[16].

W przeciwieństwie do reszty Kanadyjskich Gór Skalistych, których warstwy osadowe są mniej więcej nachylone, warstwy w Waterton powstały w wyniku jednorazowego nasunięcia się warstwy starszej na młodszą. Był to tzw. Lewis Overthrust kiedy, 170 mln lat temu, warstwa skał pochodzących z Proterozoiku nasunęła się horyzontalnie, w kierunku wschodnim na przestrzeni ok. 100 km, na skały z okresu Kredy (młodsze o 400 do 500 mln lat). Są to głównie łupki^[17].

Obecnie w Waterton nie ma już lodowców, poza paroma miejscami z wiecznym śniegiem. Pomimo tego, krajobraz nosi ślady działania Zlodowacenia Wisconsin. Widać tu rynny polodowcowe, zawieszone doliny, granie, kotły lodowcowe i moreny. Po ostatnim zlodowaceniu, rzeki Cameron i Blakiston uformowały przy ujściu wentylatory aluwialne^[17].

Ekologia

Park Waterton obejmuje cztery strefy ekologiczne: pogórze, strefę górską, podalpejską i alpejską. Watertron jest jedynym parkiem kanadyjskim, w skład którego wchodzi pogórze. Jest to wschodni pas pogórza biegnącego od Calgary aż do USA i stanowi 10% powierzchni parku^[18]. Zwierzęta występujące w parku to: rosomaki, muflony kanadyjskie, orły bieliki amerykańskie, jelenie, łosie, lisy, bizony, wilki, kojoty, bobry, wydry rzeczne, pumy, sarny, rysie amerykańskie, kozice, świstaki, świstaki kanadyjskie, zające, niedźwiedzie czarne i grizzly.

Klimat

Według stacji meteorologicznej w Cameron Falls (w obrębie parku), Waterton ma wilgotny klimat kontynentalny, graniczący z subarktycznym. Lato jest łagodne, z zimnymi nocami, a zimy mroźne z maksymalnymi temperaturami sięgającym zera. Waterton ma duże opady śniegu, średnio 481,5 cm^[19].

Turystyka

Park jest otwarty przez cały rok, jednakże główny sezon turystyczny przypada na miesiące letnie. Zaplecze turystyczne zlokalizowane jest w miejscowości Waterton Park. Na terenie parku znajduje się wiele widokowych szlaków turystycznych.

Zobacz też

Parki narodowe w Ameryce Północnej

Przypisy

↑ W.F. (1977).W.F.(1. ). Lothian W.F. (1977).W.F.(1. )., "Chapter 1 The Early Years (Up to 1900)". A History of Canada's National Parks. II. Parks Canada., 1977 .
↑ Library and Archives Canada. Privy CouncilL.A.C.P.C. Office., "1895-1621 - Dominion lands - Min. [Minister of the] Interior 1895/05/27 recds. [recommends] reservation certain for a Forest Park"., 30 maja 1895 [dostęp 2020-03-25] .
↑ ThomasT. Smith ThomasT., "Western Canada's First Oil Discovery". GEO ExPro. 7, 2010 .
↑ First Oil Well in Western Canada National HistoricF.O.W.W.C.N.H. Site., Canadian Register of Historic Places .
↑ W.F.W.F. Lothian W.F.W.F., "Chapter 2 Expansion in the West (1900 to 1972)". A History of Canada's National Parks. II, 1977 .
↑ 1911-1338 - Dominion Parks established Glacier1. 1. - D.P.G. Park i inni, Library and Archives Canada. Privy Council Office., 1911 .
↑ W.F.W.F. Lothian W.F.W.F., "Chapter 4 National Parks Administration (1885 to 1973)". A History of Canada's National Parks. II., 1977 .
↑ 1914-1165 Dominion Parks - Amendment of Boundaries of Jasper Park and Waterton Lake Park - Min. Int. [Minister of the Interior] 1914/03/19"., Library and Archives Canada. Privy Council Office., 1914 .
↑ W.F. (1977). Parks Canada. Retrieved 25 March 2020.W.F.(1. ). P.C.R.2. M.2. Lothian, "Chapter 6 Townsites and Subdivisions (1885-1973)". A History of Canada's National Parks. III., 1977 .
↑ ChrisCh. Morrison ChrisCh., High on a windy hill : the story of the Prince of Wales Hotel, Calgary, Alta.: Rocky Mountain Books, 1999, ISBN 0-921102-71-2, OCLC 431540052 [dostęp 2021-07-08] .
↑ Prince of Wales National HistoricP.W.N.H. Site., Parks Canada, 2017 .
↑ Waterton-Glacier International PeaceW.G.I.P. Park., Parks Canada, 2020 .
↑ Waterton Glacier International PeaceW.G.I.P. Park., UNESCO, 1995 .
↑ Waterton Lakes National Park. pc.gc.ca. ParksW.L.N.P.P. Canada., Parks Canada, 2020 .
↑ Waterton Lakes National Park. ParksW.L.N.P.P. Canada., "Geology and landforms"., 2020 .
↑ Stromatolites, Waterton Lakes National Park. Parks Canada., 2020 .
↑ ^a ^b Geology, Waterton Lakes National Park. Parks Canada., 2020 .
↑ From, Waterton Lakes National Park. Parks Canada., 2020 .
↑ Canadian Climate Normals 1971-2000 StationC.C.N.1. 2. S. Data"., Environment Canada, 2000 .

Linki zewnętrzne

Oficjalna strona internetowa Parku Narodowego Waterton Lakes. pc.gc.ca. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-03-05)]. (ang.)
Opis parku na stronie UNESCO World Biosphere Reserve. www2.unesco.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-10-09)]. (ang.)
Opis parku na stronie UNESCO World Heritage (ang.)

[1] W.F. (1977).W.F.(1. ). Lothian W.F. (1977).W.F.(1. )., "Chapter 1 The Early Years (Up to 1900)". A History of Canada's National Parks. II. Parks Canada., 1977 .

[2] Library and Archives Canada. Privy CouncilL.A.C.P.C. Office., "1895-1621 - Dominion lands - Min. [Minister of the] Interior 1895/05/27 recds. [recommends] reservation certain for a Forest Park"., 30 maja 1895 [dostęp 2020-03-25] .

[3] ThomasT. Smith ThomasT., "Western Canada's First Oil Discovery". GEO ExPro. 7, 2010 .

[4] First Oil Well in Western Canada National HistoricF.O.W.W.C.N.H. Site., Canadian Register of Historic Places .

[5] W.F.W.F. Lothian W.F.W.F., "Chapter 2 Expansion in the West (1900 to 1972)". A History of Canada's National Parks. II, 1977 .

[6] 1911-1338 - Dominion Parks established Glacier1. 1. - D.P.G. Park i inni, Library and Archives Canada. Privy Council Office., 1911 .

[7] W.F.W.F. Lothian W.F.W.F., "Chapter 4 National Parks Administration (1885 to 1973)". A History of Canada's National Parks. II., 1977 .

[8] 1914-1165 Dominion Parks - Amendment of Boundaries of Jasper Park and Waterton Lake Park - Min. Int. [Minister of the Interior] 1914/03/19"., Library and Archives Canada. Privy Council Office., 1914 .

[9] W.F. (1977). Parks Canada. Retrieved 25 March 2020.W.F.(1. ). P.C.R.2. M.2. Lothian, "Chapter 6 Townsites and Subdivisions (1885-1973)". A History of Canada's National Parks. III., 1977 .

[10] ChrisCh. Morrison ChrisCh., High on a windy hill : the story of the Prince of Wales Hotel, Calgary, Alta.: Rocky Mountain Books, 1999, ISBN 0-921102-71-2, OCLC 431540052 [dostęp 2021-07-08] .

[11] Prince of Wales National HistoricP.W.N.H. Site., Parks Canada, 2017 .

[12] Waterton-Glacier International PeaceW.G.I.P. Park., Parks Canada, 2020 .

[13] Waterton Glacier International PeaceW.G.I.P. Park., UNESCO, 1995 .

[14] Waterton Lakes National Park. pc.gc.ca. ParksW.L.N.P.P. Canada., Parks Canada, 2020 .

[15] Waterton Lakes National Park. ParksW.L.N.P.P. Canada., "Geology and landforms"., 2020 .

[16] Stromatolites, Waterton Lakes National Park. Parks Canada., 2020 .

[:0-17] Geology, Waterton Lakes National Park. Parks Canada., 2020 .

[18] From, Waterton Lakes National Park. Parks Canada., 2020 .

[19] Canadian Climate Normals 1971-2000 StationC.C.N.1. 2. S. Data"., Environment Canada, 2000 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]