Parantrop
Parantrop (Paranthropus) – wymarły rodzaj ssaków naczelnych z podrodziny Homininae w obrębie podrodziny człowiekowatych (Hominidae); były masywniejsze od australopiteków, sklasyfikowane jako archaiczny typ człowiekowatych[4]. Prawdopodobnie stanowiły boczną gałąź, nie prowadzącą do linii Homo. Pomimo że miały większą twarz, szczęki i zęby, ich mózg i ciało były tylko nieznacznie większe od pozostałych australopiteków. Były przystosowane do spożywania twardej żywności roślinnej.
| Paranthropus | |||
| Broom, 1938[1] | |||
.JPG) Czaszka P. aethiopicus | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Paranthropus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Paranthropus robustus Broom, 1938 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Szczątki parantropa zostały po raz pierwszy odkryte na terenie Republiki Południowoafrykańskiej[4]. Cechował je wzrost około 170 centymetrów[4]. Pojemność czaszki, zwieńczonej grzebieniem strzałkowym, wynosiła około 650 cm3[4].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1938 roku południowoafrykański paleontolog Robert Broom w artykule poświęconym plejstoceńskim małpom człowiekowatym z Południowej Afryki, opublikowanym w czasopiśmie Nature[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) P. robustus.
Etymologia
edytuj- Paranthropus: gr. παρα para ‘blisko, obok’[5]; ανθρωπος anthrōpos ‘człowiek’[6].
- Zinjanthropus: Zinj, starożytna nazwa Afryki Wschodniej; gr. ανθρωπος anthrōpos ‘człowiek’[2]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Zinjanthropus boisei Leakey, 1959.
- Paraustralopithecus: gr. παρα para ‘blisko, obok’[5]; rodzaj Australopithecus Dart, 1925. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Paraustralopithecus aethiopicus Arambourg & Coppens, 1967.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[7]:
- Paranthropus aethiopicus (Arambourg & Coppens, 1967)
- Paranthropus boisei (Leakey, 1959)
- Paranthropus robustus Broom, 1938
Przypisy
edytuj- ↑ a b R. Broom. The Pleistocene anthropoid apes of South Africa. „Nature”. 142 (3591), s. 377, 1938. DOI: 10.1038/142377a0. (ang.).
- ↑ a b Leakey 1959 ↓, s. 492.
- ↑ C. Arambourg & Y. Coppens. Sur la découverte dans le Pléistocène inférieur de la vallée de l’Omo (Éthiopie), d’une mandibule d’Australopithécien. „Comptes rendus hebdomadaires des séances de l’Académie des Sciences”. Série D: Sciences naturelles. 265, s. 590, 1967. (fr.).
- ↑ a b c d Michel Brézillon, Encyklopedia kultur pradziejowych, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1981, s. 153, ISBN 83-221-0143-0.
- ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 183.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 21.
- ↑ J.S. Zijlstra, †Paranthropus Broom, 1938, Hesperomys project (Version 24.4.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2024-06-01] (ang.).
Bibliografia
edytuj- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- L.S.B. Leakey. A new fossil skull From Olduvai. „Nature”. 184 (4685), s. 491–493, 1959. DOI: 10.1038/184491a0. (ang.).