Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Ostrowie Mogileńskim

parafia rzymskokatolicka w archidiecezji gnieźnieńskiej

Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Ostrowie Mogileńskim – parafia rzymskokatolicka w dekanacie strzelińskim archidiecezji gnieźnieńskiej.

Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa
Ilustracja
kościół parafialny
Państwo

 Polska

Siedziba

Ostrowo

Adres

88-320 Strzelno

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Archidiecezja

gnieźnieńska

Dekanat

strzeliński

Proboszcz

ks. Zdzisław Pietraszewski

Wezwanie

Najświętszego Serca Pana Jezusa

Wspomnienie liturgiczne

Uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa

Położenie na mapie gminy Strzelno
Mapa konturowa gminy Strzelno, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Położenie na mapie powiatu mogileńskiego
Mapa konturowa powiatu mogileńskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa”
Ziemia52°33′14,0″N 18°06′36,8″E/52,553889 18,110222

Początki historii parafii w Ostrowie sięgają zamierzchłych czasów i są ściśle związane z siostrami norbertankami w Strzelnie[1]. Pierwsza historyczna wzmianka o miejscowości Ostrowo pochodzi z 1220 roku. Natomiast pierwsze historyczne wzmianki o parafii, proboszczach i miejscowościach wchodzących w jej skład pochodzą z początków XV wieku.

Historia parafii

edytuj

Pierwsza historyczna wzmianka bezpośrednio odnosząca się do parafii ostrowskiej i pierwszych znanych z imienia proboszczów znajduje się w pochodzącym z 1429 r. dokumencie, w którym z imienia wymieniony jest Mathais plebanus in Ostrowo. To samo imię pojawia się także w dokumencie z 1440 roku. Wzmianki o parafii znajdują się również w 1445 roku dokumencie „Acta capitulorum.... (1403–1533)”. W roku 1453 mowa jest Bartholomeus in Ostrow plebanus. Z kolej w danych z 1478 r. występuje Andrzej Frater Ordinis plebanus in Ostrow.

Pierwsze świątynie parafialne

edytuj

Historia parafii przez długie wieki ściśle wiąże się ze strzeleńskimi norbertankami. W roku 1448 siostry norbertanki ufundowały drewniany kościółek parafialny.

Była to druga świątynia ufundowana przez norbertanki w Ostrowie. Pierwsza, o której bliższe dane nie zachowały się, najprawdopodobniej została zniszczona w wyniku pożaru[2].

Wiadomo, że w 1520 r. kościół nosi tytuł św. Doroty. Prawo patronatu nad parafia miał klasztor norbertanek w Strzelnie. Z dokumentów wynika, że w 1526 r. do parafii należały wioski: Ostrowo, Bielsko, Siedluchna, Ciencisko. W 1578 r. wymienione są jeszcze Łąkie i Stodoły.

Pleban Jan ze Strzelna

edytuj

W 1582 r. parafia znajduje się w stanie podupadłym. Dopiero przybycie ze Strzelna nowego plebana Jana, zmienia sytuację. Proboszcz odnawia kościół i jego otoczenie. Za jego administracji kościół i parafia rozwijają się. Po śmierci Jana świątynia powoli podupada, w parafii panuje czas stagnacji.

Stagnacja i rozwój

edytuj

Po ponad wieku zastoju, konieczna staje się budowa nowego kościoła. Zadania podjęły się w 1692 r. również norbertanki, które budują drugi drewniany kościół. Konsekracja świątyni ma miejsce w 1718 r. Tytuł kościoła w tamtym czasie – św. Józefa i św. Doroty[3]

Nowy patron kościoła

edytuj

Z akt wizytacyjnych z 1779 roku dowiadujemy się, że kościół nosił już tytuł Najświętszego Serca Pana Jezusa. Znajdowały się w nim cztery ołtarze, relikwie Krzyża Św., które trafiły do Ostrowa dzięki prepozytowi Józefowi Łuczyckiemu. Proboszczem w tym okresie był Baltazar Stankiewicz.

Ogień strawił plebanię i dokumentację

edytuj

Początek XIX wieku rozpoczyna się od dramatycznego wydarzeniem, jakim dla wspólnoty parafialnej jest pożar plebanii. Ogień strawił budynek i większość dokumentacji archiwalnej parafii. Jeszcze w tym samym roku, na miejscu spalonej siedziby proboszczów, pobudowano w 1803 roku nową plebanię.

Konieczność budowy nowej świątyni

edytuj

W XIX wieku stan techniczny kościoła pogarsza się. W 1830 r. jest na tyle zły, że ówczesny pleban Dembowski prosi siostry z klasztoru norbertanek o renowację kościoła i budynków plebańskich. Prośbę swoją ks. Dembowski ponawia jeszcze w 1834 r. Tym jednak razem adresatem wniosku nie jest strzeleński klasztor, ale rejencja pruska w Bydgoszczy.

Dopiero w 1869 roku zburzony zostaje stary drewniany kościół. Na jego miejscu w 1870 r. wzniesiono nowy kościół z cegły, orientowany, utrzymany w stylu neoromańskim.

Kościół nosi tytuł Najświętszego Serca Pana Jezusa. W tym samym roku zakupiono nowe organy oraz odnowiono ołtarze. Proboszczem w tym okresie jest ks. Franciszek Szulczewski.

Czas pokoju

edytuj

Rok 1914 przynosi zmianę proboszcza. Do parafii przybywa ks. Kazimierz Lapis. Mimo trudnego okresu parafia odnotowuje rozwój. W 1918 r. poświęcona zostaje nowa figura Najświętszego Serca Pana Jezusa, ustawiona z prawej strony przy prezbiterium. W 1921 r. na terenie wiosek parafii są ustawiane nowe krzyże i figury. Parafianie skupiają się w organizacjach kulturalnych i stowarzyszeniach religijnych. Takich jak: Sokół (1922 r.), Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży Żeńskiej (1933 r.) i Męskiej (1935 r.).

Okupacja

edytuj

Tragedia II wojny światowej nie omija parafii i jej mieszkańców. Proboszcz ks. Kazimierz Lapis zostaje w październiku 1940 roku przez hitlerowców aresztowany i wywieziony do obozu zagłady w Oranienburgu, gdzie zostaje zamordowany. Kościół jest przez okupanta plądrowany i zamknięty do czasu wyzwolenia. Cenniejsze elementy wyposażenia zostają zrabowane.

Gojenie ran

edytuj

W dwa lata po zakończeniu koszmaru hitlerowskiej okupacji, proboszczem zostaje ks. Józef Staszak, który podobnie jak wielu polskich kapłanów przeżył tragedię uwięzienia w obozie zagłady w Dachau. Do kościoła wracają rabowane przez hitlerowców dzwony, które odnajdują się w 1952 roku[4].

Czasy współczesne

edytuj

Po ze śmierci ks. Józefa Staszaka w 1964 roku proboszczem zostaje ks. dr Edmund Rosieński. Za jego administrowania parafia przeżywa ona swój dalszy rozwój. W oknach świątyni pojawiają się nowe witraże, a na posadzkę położone zostaje lastriko.

Dzieło modernizacji i rozwoju świątyni i cmentarza kontynuuje następca ks. Edmunda Rosieńskiego, ks. Władysław Gaszak, który w 1968 roku objął parafię.

Przez 33 lata pełnienia funkcji proboszcza przez ks. Władysława Gaszaka zmienia się wnętrze kościoła oraz jego otocznie. Jednym z większych sukcesów w tym okresie jest pobudowanie kaplicy przedpogrzebowej, wymiana ławek czy też położenie betonowego chodnika wokół kościoła i chodników na cmentarzu.

W czerwcu 2001 roku umiera nagle ks. Władysław Gaszak. Arcybiskup Henryk Muszyński funkcję proboszcza powierza ks. Jerzemu Cytryńskiemu. Następuje dalsza modernizacja kościoła i jego otoczenia. Wśród wielu wykonanych prac należy przywołać choćby nową aranżację prezbiterium, wykonaną w oparciu o sugestii arcybiskupa Henryka Muszyńskiego, polegającą na obniżeniu posadzki i wyłożeniu jej gresem hiszpańskim, a stopni i podstopni schodów prowadzących do prezbiterium granitem. Wykonano nowy baldachim dla figury NSPJ. Cały czas prowadzony jest remont wieży.

Na mocy dekretu abpa Józefa Kowalczyka, Metropolity gnieźnieńskiego i Prymasa Polski, z dniem 25 czerwca 2011 r. ks. Jerzy Cytryński został skierowany na urlop zdrowotny. Obowiązki administratora parafii, a później proboszcza objął ks. Witold Zieliński, dotychczasowy wikariusz parafii pw. św. Mikołaja w Powidzu.

Z dniem 1 lipca 2021 zgodnie z treścią dekretu nowego arcybiskupa gnieźnieńskiego Wojciecha Polaka, nowym proboszczem parafii został ks. Zdzisław Pietraszewski, pracujący do czasu nominacji jako kapelan Sióstr Elżbietanek w Łopiennie[5].

Zabytki kościoła

edytuj

Wewnątrz kościoła znajdują się zabytki sztuki sakralnej. Wśród nich na wymienienie zasługuje malowany na desce manierystyczny obraz Koronacja Matki Boskiej z początku XVII w. oraz barokowy obraz Św. Franciszek z Asyżu, który powstał w XVIII w. Świątynię zdobi ponadto XVII-wieczny krucyfiks z bocznymi rzeźbami prezentującymi Maryję i św. Jana Apostoła. Z roku 1630 pochodzi manierystyczny kielich zdobiony bogatą dekoracją odlewniczą i trybowaną o motywach wstęgowo-roślinnych z główkami puttów na nodusie i koszyczku. Innymi zabytkami są relikwiarz rokokowy z glorią promienistą i datą 1767 rok oraz literami XINPWPO[1].

Galeria

edytuj

Księgi metrykalne

edytuj
  • ochrzczonych od 1883 r.
  • małżeństw od 1945 r.
  • zmarłych od 1941 r.

Zasięg parafii

edytuj

Do parafii należą wierni z miejscowości: Bielsko, Ciencisko, Jaworowo, Ostrowo, Ostrowo-leśne, Podbielsko, Przedbórzleśno, Przyjezierze, Siedluchna-leśna, Zbytowo.

Grupy parafialne

edytuj
  • Bractwo Różańcowe
  • Bractwo Świecowe

Przypisy

edytuj
  1. a b Ostrowo Mogileńskie, par. pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa [online], archidiecezja.pl [dostęp 2023-10-24].
  2. Rys historyczny [online], archidiecezja.pl [dostęp 2023-02-18].
  3. Pierwsza historyczna wzmianka o parafii w Ostrowie Mogileńskim [online], Przewodnik Katolicki [dostęp 2023-02-18] (pol.).
  4. Tamże. [online], Przewodnik Katolicki [dostęp 2023-02-18] (pol.).
  5. Zmiany personalne 2021 • Archidiecezja Gnieźnieńska [online], archidiecezja.pl [dostęp 2023-10-17].