Parafia św. Michała Archanioła w Gnieźnie
Parafia św. Michała Archanioła w Gnieźnie – rzymskokatolicka parafia znajdująca się w dekanacie Gniezno II, w archidiecezji gnieźnieńskiej.
Kościół parafialny | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Siedziba | |
Adres |
ul. św. Michała 2-4 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Archidiecezja | |
Region |
gnieźnieński |
Dekanat | |
Kościół | |
Filie |
Kościół Świętego Krzyża (na cmentarzu Świętego Krzyża) |
Proboszcz |
ks. Krzysztof Woźniak |
Wezwanie | |
Wspomnienie liturgiczne |
29 września |
Położenie na mapie Gniezna | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu gnieźnieńskiego | |
52°32′14,346″N 17°36′11,019″E/52,537318 17,603061 | |
Strona internetowa |
Historia
edytujPierwsze wzmianki o powstałej przy kościele wybudowanym ok. 1040 parafii pochodzą z 1316. Nowy kościół wzniesiono po drugiej połowie XIV w. Po jego spaleniu w 1316, odnowili Go parafianie. W 1806 wojska francuskie zmieniły kościół w magazyn siana i słomy. Kościół groził upadkiem, a w 1810 magistrat Gniezna, uznał kościół niezdatnym do reperacji. Kościół uratował proboszcz Michał Jasieniecki, a jego odbudowa trwała do 1815. Od dawna kościół był siedzibą dekanatu. Świątynia należała do dawnego przedmieścia Wójtostwa będącego do 1659, samodzielną jednostką administracyjną, istniejącą poza jurysdykcją miasta królewskiego, dopiero w XIX w. komunalnie z Gnieznem połączonej. Obecny kościół pochodzi z epoki rozkwitu sztuki gotyckiej, tj. z przełomu XIX/XX w. Podobieństwo szczegółów, zachowanego w pierwotnym kształcie sklepienia prezbiterium, do naw bocznych katedry gnieźnieńskiej, uprawnia do wniosku, że kościół ten budowano w tym samym mniej więcej czasie, co nawy katedry gnieźnieńskiej, tj. w drugiej połowie XIV w. Kościół w bryle gotyckiej, jest budowlą trzynawową, halową, orientowaną. Murowany z cegły w układzie polskim. Układ cegieł, na skutek wielokrotnych przeróbek, zatarty. W prezbiterium, sklepienie krzyżowo-żebrowe, o żebrach zwornikach i wspornikach za sztucznego kamienia i dekoracją rzeźbiarską ze scenami polowań i figuralno-roślinną. Oba zworniki posiadają herb Jastrzębiec, być może abp. Gnieźnieńskiego Wojciecha Jastrzębca (+ 1436), drugiego prymasa Polski. Reszta świątyni otrzymała obecny kształt przy restauracji w latach 1811–1815. W nawach sklepienie korytkowe. Chór muzyczny wsparty na dwóch kolumnach z XIX w. Na dachu kościoła znajduje się sygnaturka. Ślady gotycyzmu zachowały się, poza prezbiterium, tylko ostrołukiem nad kruchtą południową, która była otwartym przedsionkiem, i na zewnętrznych ścianach kościoła, od północy jednouskokowymi, a od południa dwuuskokowymi szkarpami. W zewnętrznej południowej ściany nawy i prezbiterium znajdują się dołki wiercone w cegle, pochodzące od tak zwanych świdrów ogniowych, w średniowieczu służących do krzesania rytualnego ognia w Wielką Sobotę. W XIV w. przy kościele istniał szpital, a w pobliżu położony był targ skórny i ratusz. W miejscu dawnej kruchty zachodniej, w 1900, staraniem ks. proboszcza A. Ussorowskiego, została dobudowana wieża neobarokowa, na której znajdują się trzy dzwony, jeden z 1820 i dwa z 1838. Nowszą kruchtę dobudowano od południa. Należy odnotować, że dnia 6 marca 1795 był w kościele abp. gnieźnieński Ignacy Krasicki, poeta i powieściopisarz. Na zewnętrznej ścianie południowej i wschodniej kościoła, tablice upamiętniające pochowanych tu kapłanów i dobrodziejów kościoła, a pod krucyfiksem tablica upamiętniająca ks. Franciszka Napierałę, proboszcza tego kościoła, zamęczonego w 1942 w Dachau. Kościół został poświęcony w 1521, a pamiątkę jego poświęcenia obchodzi się w ostatnią niedzielę października. Uroczystości odpustowe, ku czci świętego Michała Archanioła, patrona tej parafii, są obchodzone 29 września. Corocznie podczas uroczystości odpustowych św. Wojciecha przenosi się w procesji relikwie tego świętego, z Bazyliki Prymasowskiej, do tego kościoła, które nazajutrz po całonocnej adoracji Najświętszego Sakramentu, wracają w uroczystej procesji, na swoje miejsce. Od dawna była siedzibą dekanatu[1], którą w 1999 przeniesiono do parafii na Winiarach.
Kościół
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Stanisław Pasiciel, GNIEZNO WIDOKI MIASTA 1505 – 1939, PWN Warszawa Poznań 1989