Pancerniki typu Delaware
Pancerniki typu Delaware – typ amerykańskich pancerników z okresu I wojny światowej. Był drugim typem drednotów służących w United States Navy. Okręt był uzbrojony w 10 dział kal. 305 mm i mógł płynąć z prędkością przekraczającą 20 węzłów. W skład typu wchodziły dwa okręty: USS „Delaware” (BB-28) i USS „North Dakota” (BB-29).
_-_NH_61870.jpg) USS „Delaware” | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Planowane okręty |
2 |
| Zbudowane okręty |
2 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa: 20 380 ton |
| Długość |
158,1 m |
| Szerokość |
25,98 m |
| Zanurzenie |
8,33 m |
| Napęd |
BB-28 – dwa silniki parowe, czterocylindrowe potrójnego rozprężania (pionowe), BB-29 – dwie turbiny parowe firmy Curtiss |
| Prędkość |
21 węzłów (39 km/h) |
| Zasięg |
9750 mil morskich (18 060 km) przy prędkości 10 węzłów („North Dakota” 6560 mil morskich (12 150 km) przy prędkości 10 węzłów) |
| Załoga |
w czasie pokoju – 933 ludzi (w tym 30 oficerów)[1] |
| Uzbrojenie |
10 × 305 mm/cal 45 (12 ich) typu Mk 5 |
Założenia
edytujZaskoczone wodowaniem brytyjskiego HMS „Dreadnought” i mając zbyt mało dobrych informacji na temat tego okrętu US Navy i Kongres doszły do wniosku, że jest on znacznie lepszym pancernikiem, niż dwa okręty typu South Carolina, będące w tym czasie w końcowej fazie budowy. Był to ostatni przypadek, gdy Kongres narzucił limity tonażu okrętu, poza limitami wynikającymi z traktatów[2]. W rzeczywistości nowe okręty amerykańskie ustępowały głównie pod względem prędkości[2]. Zamówienie na nowe okręty opiewało na pancernik „wyposażony w ciężki pancerz i tak silne uzbrojenie, jakie ma jakikolwiek okręt tej klasy na świecie. Ma mieć także największą możliwą prędkości i największy promień działania”[2][a].
Projekt
edytuj_-_NH_54666.jpg)
Pancernik typu Delaware był znacząco lepiej uzbrojony w porównaniu ze swoimi poprzednikami. Jedynym ograniczeniem ze strony Kongresu były koszty: kadłub i maszyny napędowe nie mogły kosztować więcej niż 6 milionów dolarów. Okręty miały dwa dodatkowe działa kal. 305 mm, artylerię średniego kalibru złożoną z dział 127 mm zamiast 76 mm. Był także szybszy o 2,5 węzła. W ramach eksperymentu okręty otrzymały różne maszyny: „Delaware” był wyposażony w maszynę potrójnego rozprężania, „North Dakota” w turbiny Curtissa (początkowo projektu bezprzekładniowego, następnie wymieniono je na turbiny z przekładniami). Okazało się, że USS „North Dakota” (BB-29) ma o 30% krótszy zasięg (5000 mil morskich kontra 7000 mil) w porównaniu z USS „Delaware” (BB-28). Duży promień działania był wymagany we wszystkich projektach okrętów amerykańskich. Wszystkie amerykańskie pancerniki miały być projektowane w taki sposób, by mogły przepłynąć Pacyfik i walczyć z siłami morskimi Japonii[3]. Nowe pancerniki miały jednopokładową konstrukcję (przywrócono pełny pokład na rufie) i kubryk, by zredukować wrażliwość na stan morza.
Doświadczenie z okrętami tego typu potwierdziło, że pokład okrętu był zalewany falami w każdym stanie morza poza spokojnym morzem. Głównym uzbrojeniem przeciw niszczycielom były działa kal. 127 mm/50 zamontowane na sponsonach. Działa te były najbardziej efektywne w odległości 5000 m, co było głównym czynnikiem decydującym o zainstalowaniu akurat ich[2]. Czternaście takich dział było zamontowanych w następujący sposób: 2 z przodu na głównym pokładzie, 10 na sponsonach po bokach i 2 na rufie w pobliżu wieży głównej nr 5. Wieże z przodu zostały przeniesione na nadbudówkę po próbach morskich[2]. Sponsony na których zamontowano artylerię średniego kalibru znajdowały się jeden pokład poniżej głównego. Miały wady i zaburzały przepływ fal, co powodowało dodatkowe komplikacje i opóźnienia w projektowaniu[2]. Tak jak na innych wczesnych drednotach pancerz pokładu był bardzo cienki: miał 1,5 cala, a nad maszynownią i magazynami 2 cale. Oceniano, że ogień będzie prowadzony z odległości mniejszej niż 10 000 metrów. Na takich odległościach trafienie w pokład byłoby rzadkie[4]. Zmiany w technologii konstruowania pancerników były tak szybkie, że drednoty po 10 latach od zwodowania były już jednostkami przestarzałymi.
Służba operacyjna
edytujUSS „Delaware” płynął w czasie prób z prędkością 21 węzłów przez 24 godziny, by udowodnić, że ma prędkość i sprawność porównywalną z systemem potrójnego rozprężania pary. Doświadczenia operacyjne z wszystkimi silnikami tego typu na służbie na Pacyfiku były zniechęcające, więc US Navy chciała wprowadzić nową technologię[3]. Okręty często pływały do Europy, były częścią Szóstej Eskadry Bojowej (ang. Sixth Battleship Squadron) brytyjskiej Grand Fleet w czasie I wojny światowej[5]. W 1919 oba okręty miały niedostateczne uzbrojenie – nowsze pancerniki używały dział kal. 342 mm, 356 mm, 381 mm. Oba okręty pod koniec służby były trzymane w pobliżu amerykańskich wód terytorialnych i używane jako okręty szkolne. USS „Delaware” został zezłomowany w 1924, a USS „North Dakota” w 1931. Turbiny z tego ostatniego zostały przeniesione na USS „Nevada” (BB-36), którego maszyny były już zużyte[5].
Uwagi
edytuj- ↑ Carrying as heavy armor and as powerful armament as any known vessel of its class, to have the highest practicable speed and the greatest practicable radius of action.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Schlachtschiffe und Schlachtkreuzer 1905 – 1970 Siegfried Breyer.
- ↑ a b c d e f Norman Friedman: U.S. Battleships: An Illustrated Design History. s. 65. ISBN 0-87021-715-1.
- ↑ a b Norman Friedman: U.S. Battleships: An Illustrated Design History. s. 69. ISBN 0-87021-715-1.
- ↑ Norman Friedman: U.S. Battleships: An Illustrated Design History. s. 101. ISBN 0-87021-715-1.
Bibliografia
edytuj- Norman Friedman: U.S. Battleships: An Illustrated Design History. ISBN 0-87021-715-1.