Pamiętnik Cieszyński
Pamiętnik Cieszyński – polskie czasopismo naukowe wydawane przez Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Cieszynie od 1961. Drugi tom tego wydawnictwa ukazał się w 1972, a tomy od trzeciego do dwudziestego w latach 1990–2005.
| Państwo | |
|---|---|
| Wydawca |
Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Cieszynie |
| Tematyka |
historia |
| Pierwszy numer |
1961 |
| ISSN | |
| Strona internetowa | |
Historia
edytuj25 października 1955 powstał oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego w Cieszynie[1], który rozwinął działalność m.in. na polu wydawniczym.
Pierwszy tom "Pamiętnika Cieszyńskiego" wydano z okazji 1150. rocznicy założenia Cieszyna, którą obchodzono w 1960. "Pamiętnik" oddano do składania 15 listopada 1960, a jego druk ukończono w lipcu 1961. W przedmowie członkowie Komitetu Redakcyjnego wyrażali życzenie, by nie podzielił losu tak licznych efemeryd, lecz rozpoczął systematyczną pracę nad bogatą i chlubną przeszłością naszego regionu[2]. Publikacja była podzielona na dwie części. W pierwszej ("Artykuły, rozprawy i wspomnienia") znalazły się teksty m.in. nestora cieszyńskich historyków, zmarłego w 1960 Franciszka Popiołka, Józefa Chlebowczyka, Kazimierza Popiołka i Ludwika Brożka, ukrywającego się pod pseudonimem "Jan Kurzelowski"[3]. Obok nich ukazały się prace nagrodzone w konkursie Polskiego Towarzystwa Historycznego – historia wsi Kończyce Wielkie autorstwa Edwarda Paska oraz wspomnienia Józefa Marynioka i nauczyciela Rudolfa Zaręby. W drugiej części ("Materiały") zamieszczono przedrukowaną z "Gwiazdki Cieszyńskiej" chronologię dziejów Cieszyna opartą na kronice Alojzego Kaufmanna, spis ludności na Śląsku Cieszyńskim z 1790 wydany przez Andelina Wadowskiego oraz materiały do bibliografii Cieszyna, zestawione przez Ludwika Brożka, tym razem publikującego pod swoim nazwiskiem.
Jednak wydanie "Pamiętnika Cieszyńskiego" nie zapełniło luki w zakresie wydawania regionalnego czasopisma historycznego na Śląsku Cieszyńskim. Przez kilka lat po 1961 nie ukazał się kolejny tom tego wydawnictwa, tymczasem w 1969 do rąk czytelników trafił pierwszy tom "Cieszyńskiego Rocznika Muzealnego"[4]. W skład zespołu redakcyjnego weszli Ludwik Brożek, Witold Iwanek i Robert Mrózek. W pierwszym tomie "Cieszyńskiego Rocznika Muzealnego" z autorów "Pamiętnika Cieszyńskiego" swoje teksty opublikowali Brożek i Chlebowczyk. Później wydawnictwo ukazywało się pod skróconym tytułem "Rocznik Cieszyński"[5]. Ostatni numer tego czasopisma ukazał się w 1991[6].
Drugi tom "Pamiętnika Cieszyńskiego" ukazał się w 1972 nakładem Polskiego Towarzystwa Historycznego i Śląskiego Instytutu Naukowego. W skład kolegium redakcyjnego wchodzili Józef Chlebowczyk, Ludwik Brożek i Antoni Zając. Obejmował 18 artykułów, które zostały podzielone na 3 części: "Ziemia cieszyńska w Polsce Ludowej", "Z przeszłości regionu" i "Kronika". Większość artykułów nie została opatrzona aparatem naukowym, co tłumaczono faktem, że adresowane były do szerszego kręgu czytelników[7].
"Pamiętnik Cieszyński" zaczęto systematycznie publikować, kiedy prezesem cieszyńskiego oddziału PTH został Idzi Panic[8]. Wznowienie "Pamiętnika Cieszyńskiego" pozwoliło na wykrystalizowaniu się grupy badaczy, zajmującej się dziejami Śląska Cieszyńskiego, piszącej głównie na podstawie szczegółowo prowadzonej kwerendy źródeł[9].
Trzeci tom "Pamiętnika" ukazał się pod redakcją Idziego Panica w 1991 roku i zawierał materiały z konferencji zorganizowanej z okazji setnej rocznicy śmierci Pawła Stalmacha. Obejmował 5 artykułów.
Systematyczna publikacja trwała do roku 2005. Po kilkuletniej przerwie ma się w 2016 roku ukazać XXI tom[10].
Przypisy
edytuj- ↑ 50 lat oddziału PTH w Cieszynie, w: "Pamiętnik Cieszyński", t. 20, 2005, s. 5.
- ↑ Przedmowa, w: "Pamiętnik Cieszyński", t. 1, Cieszyn 1961, s. 7.
- ↑ J. Golec, S. Bojda, Słownik biograficzny ziemi cieszyńskiej, t. 1, Cieszyn 1993, s. 46.
- ↑ Słowo wstępne, w: "Cieszyński Rocznik Muzealny", t. 1, 1969, s. 7.
- ↑ S. Król, Renesans prasy, "Kalendarz Cieszyński 1997", Cieszyn 1996, s. 113.
- ↑ "Rocznik Cieszyński", t. 6/7, 1991. Por. S. Król, Renesans prasy, "Kalendarz Cieszyński 1997", Cieszyn 1996, s. 113.
- ↑ Przedmowa, "Pamiętnik Cieszyński", t. 2, Warszawa 1972, s. 7.
- ↑ Półwiecze PTH. OX – portal Śląska Cieszyńskiego. [dostęp 2009-05-16].
- ↑ A. Machej, I. Panic, Stan i potrzeby badań nad dziejami Cieszyna w początkach czasów nowożytnych, w: Stan i potrzeby badań nad dziejami Cieszyna pod red. I. Panica i K. Nowaka, Cieszyn 1998, s. 24.
- ↑ Pamiętnik Cieszyński: "Pamiętnik Cieszyński", tom 21, 2016 (Call for Papers) [online], pamietnikcieszynski.blogspot.cz [dostęp 2017-11-25].
Zobacz też
edytujBibliografia
edytuj- Król S., Renesans prasy, w: "Kalendarz Cieszyński 1997", Cieszyn 1996, s. 113.
- Kubacz A., Historiografia Górnego Śląska (w województwie śląskim) w latach 1989-2005, w: Kronikarz a historyk. Atuty i słabości regionalnej historiografii, pod red. J. Spyry, Cieszyn 2007, s. 364.
- Słowo wstępne, w: Cieszyński Rocznik Muzealny, t. 1, Cieszyn 1969.