Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych

Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych
Państwo	Polska
Data założenia	1923
Data likwidacji	19 czerwca 1931
brak współrzędnych

Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych (PWATT), zwyczajowo Dzwonkowa – państwowe przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją i dystrybucją sprzętu telekomunikacyjnego. Funkcjonowało w latach 1923–1931, kiedy to zostało przekształcone w Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne.

Geneza

W pierwszych latach niepodległości przed dopiero tworzącym się polskim przemysłem telekomunikacyjnym stanęło zadanie zapewnienia wielkich ilości sprzętu, zwłaszcza na potrzeby wojskowe, ale także, ze względu na zniszczenia wojenne, na potrzeby społeczeństwa i administracji. W tym celu polski zarząd pocztowy przejął w 1918 poniemieckie zakłady reparacyjne aparatów telegraficznych, telefonicznych i kabli w Łodzi. W lutym 1920 na ich bazie, po przeniesieniu zakładów do Warszawy (do fabryki braci Petsch), utworzono Państwowe Zakłady Telefoniczne i Telegraficzne (PZTiT). W 1923 w ich miejsce utworzono Państwową Wytwórnię Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych (PWATT). Utworzenie PWATT wiązało się również z dążeniem do uniezależnienia od zagranicznych producentów i dostawców.

Pozycja i zadania

Wytwórnię określono jako przedsiębiorstwo działające na zasadach handlowych. PWATT pozostawała w zarządzie Ministra Poczt i Telegrafów. Jej budżet ustalany był przez Ministra Poczt i Telegrafów w porozumieniu z Ministrem Skarbu. Do zakresu działania PWATT należało wytwarzanie i naprawa "wszelkich aparatów i przedmiotów z dziedziny telegrafii, telefonii i radiotechniki" oraz innego sprzętu stosowanego w służbie poczt i telegrafów, jak również sprzedaż tych wyrobów.

W 1928 PWATT wydzielono z administracji państwowej i utworzono skomercjalizowane przedsiębiorstwo o nazwie: „Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie”, przyznając mu osobowość prawną^[1].

Działalność

Wobec skromnych możliwości finansowych i organizacyjnych, PWATT początkowo ograniczała się do bieżących remontów. W miarę postępującej powojennej stabilizacji, PWATT mogła rozwinąć działalność: rozpoczęła produkcję aparatów telegraficznych Morse’a, aparatów telefonicznych, ręcznych łącznic telefonicznych o pojemności do 100 numerów oraz części zamiennych do tego sprzętu. Koniunktura gospodarcza lat 1923–1928 doprowadziła do rozbudowy PWATT oraz wzrostu produkcji i zatrudnienia.

Organizacja

1 sierpnia 1923 weszło w życie zarządzenie Ministra Poczt i Telegrafów^[2], ustalające organizację PWATT. Do organów PWATT zaliczono:

Radę Zarządzającą, złożoną z pięciu członków powoływanych przez Ministra Poczt i Telegrafów (jeden z nich był reprezentował Ministra Skarbu), z Prezesem i zastępcą Prezesa
Dyrektorów, powoływanych przez Ministra Poczt i Telegrafów do prowadzenia spraw administracyjnych, technicznych i handlowych przedsiębiorstwa
Komisję Rewizyjną, złożoną z czterech członków: przedstawiciela Ministra Skarbu (jako przewodniczący), przedstawiciela Ministra Przemysłu i Handlu oraz dwóch reprezentantów Ministra Poczt i Telegrafów.

Przekształcenie PWATT

Rozporządzeniami z 19 czerwca 1931 Rada Ministrów przyłączyła do PWATT Państwową Wytwórnię Łączności, tworząc jednocześnie w miejsce PWATT Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne (PZT) w Warszawie^[3].

Przypisy

↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 marca 1928 r. o wydzieleniu z administracji państwowej przedsiębiorstwa „Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie”, Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 428.
↑ Zarządzenie Ministra poczt i telegrafów, wydane w porozumieniu z ministrem Skarbu w sprawie tymczasowej organizacji państwowej wytwórni aparatów telegraficznych i telefonicznych, Dz. U. MPiT 1923 nr 33, poz. 138.
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 1931 r. o zmianie nazwy przedsiębiorstwa „Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie”, Dz.U. z 1931 r. nr 64, poz. 515; Dz. U. MPiT 1931 nr 13, poz. 87; Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 1931 r. w sprawie uchylenia statutu przedsiębiorstwa „Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie” i zatwierdzenia statutu przedsiębiorstwa „Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne w Warszawie”, Dz.U. z 1931 r. nr 13, poz. 88.

Linki zewnętrzne

A Brief History of Tablets and Tablet Cases (ang.)
Aparat telegraficzny produkcji PWATT w zbiorach Wirtualnego Muzeum Małopolski (ang. • pol.)

[1] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 marca 1928 r. o wydzieleniu z administracji państwowej przedsiębiorstwa „Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie”, Dz.U. z 1928 r. nr 45, poz. 428.

[2] Zarządzenie Ministra poczt i telegrafów, wydane w porozumieniu z ministrem Skarbu w sprawie tymczasowej organizacji państwowej wytwórni aparatów telegraficznych i telefonicznych, Dz. U. MPiT 1923 nr 33, poz. 138.

[3] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 1931 r. o zmianie nazwy przedsiębiorstwa „Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie”, Dz.U. z 1931 r. nr 64, poz. 515; Dz. U. MPiT 1931 nr 13, poz. 87; Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 1931 r. w sprawie uchylenia statutu przedsiębiorstwa „Państwowa Wytwórnia Aparatów Telegraficznych i Telefonicznych w Warszawie” i zatwierdzenia statutu przedsiębiorstwa „Państwowe Zakłady Tele- i Radiotechniczne w Warszawie”, Dz.U. z 1931 r. nr 13, poz. 88.

[1]

[2]

[3]