Wikipedia

Pałac w Goczałkowie Górnym

Pałac w Goczałkowie Górnym (niem. Schloss Kohlhöhe)[1] – zabytkowy[2] pałac w Goczałkowie Górnym – wsi w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Strzegom.

Pałac w Goczałkowie Górnym
Schloss Kohlhöhe
Zabytek: nr rej. zespół A/1149 z 5.03.2009, pałac A/4169/1216/WŁ z 16.06.1987
Ilustracja
Pałac w Goczałkowie Górnym (2014)
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Goczałków Górny

Typ budynku

pałac

Styl architektoniczny

eklektyzm

Kondygnacje

2

Ukończenie budowy

1615

Ważniejsze przebudowy

przełom XVIII / XIX w. i gruntowna w 1889

Położenie na mapie gminy Strzegom
Mapa konturowa gminy Strzegom, u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac w Goczałkowie Górnym”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac w Goczałkowie Górnym”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pałac w Goczałkowie Górnym”
Położenie na mapie powiatu świdnickiego
Mapa konturowa powiatu świdnickiego, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Pałac w Goczałkowie Górnym”
Ziemia51°00′33″N 16°21′10″E/51,009167 16,352778
Multimedia w Wikimedia Commons

Obiekt, którego początki sięgają 1615, przebudowany na przełomie XVIII i XIX w. oraz w 1889 stanowił siedzibę jednej z gałęzi starego szlacheckiego rodu von Richthofen[3]. Zespół pałacowo-parkowy wpisany jest do rejestru zabytków NID[4].

Historia

edytuj

Pałac pochodzi z 1615, kiedy baron von Schliewitz wybudował tutaj swoją rezydencję. W 1699 nabył posiadłość baron Johann Praetorius von Richthofen (1661-1739). W 1852 z powodu trudności finansowych w 1852 hrabia Friedrich von Richthofen (1805-1872) sprzedał rodzinne dobra Goczałków i Goczałków Górny bankierowi Emilowi Goldschmidtowi. Kilka miesięcy później zareagowali dwaj przyrodni bracia i przepłacając Karl Theresius von Richthofen (1811-1888) z Damianowic odkupił majątek Goczałków Górny, a Karl Preatorius Ulrich (1814-1878) z Bartoszówka odkupił dobra Goczałków. Następnie właścicielem pałacu i okolicznych ziem został Karl von Richthofen-Damsdorf (1842-1916), który zmarł w posiadłości 29 lutego 1916[5]. Pod jego kierunkiem j jego żony Margarethe, z d. von Webern (1861-1933) w 1889 przebudowano pałac w stylu neogotyckim i eklektycznym. W 1889 założono także park przypałacowy wg projektu Eduarda Petzolda (1815–1891). Rysunek projektu zachował się do dnia dzisiejszego[6].

W 1841 pałac odwiedził król pruski Fryderyk Wilhelm IV Pruski z małżonką[6].

Ostatnim właścicielem Goczałkowa Górnego do końca II wojny światowej była Spółka Cukrownicza Goczałków (niem. Zuckersiederei Gutschdorf GmbH), która była w rękach rodziny Richthofenów[6].

W 1945 pałac wraz z gruntami przejął PGR, a następnie przeszedł pod administrację Stadniny Koni w Strzegomiu. W pałacu urządzono biura i mieszkania dla pracowników[5][7].

W majątku obecnie gospodaruje Instytut Nawozów Sztucznych Puławy – Gospodarstwo Doświadczalne Goczałków. Po pożarze w 2007 prowizorycznie wyremontowano dach a obiekt stoi pusty. Nie jest użytkowany[8].

Opis

edytuj

Obecny charakter pałac zawdzięcza dwóm przebudowom: pierwszej na przełomie XVIII / XIX w. i kolejnej w 1889, oraz pożarowi w 2007[7]. Dwuskrzydłowy obiekt na zarysie prostokąta, zwieńczony dachem czterospadowym z lukarnami został w 1889 przebudowany w stylu neogotyckim i eklektycznym. W łukowato sklepionym holu wyłożonym boazerią wymalowano drzewo genealogiczne rodu von Richtofen. Okna parteru z naczułkami zaopatrzono w kute metalowe zabezpieczenia. W portalu nad drzwiami wejściowymi umieszczono herby: Karla von Richthofena (po lewej) i Margarethe von Webern (po prawej) z dewizą: (niem.) „Unverzagt mit Gotte gewagt“ (pol. Nieustraszony z Bogiem śmiały). Obok pałacu znajdowała się jeszcze stajnia dla koni wierzchowych i do powozów, wyłożona malowanymi kafelkami z uchwytami na osprzęt konny ozdobionymi głowami koni[6].

Budynek jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzą jeszcze: dwie oficyny mieszkalne z XVII i XIX w. oraz pozostałości parku krajobrazowego z 1889 wg projektu ogrodnika Eduarda Petzolda (1815-1891), zrujnowanego za czasów PRL-u; folwark z końca XVIII w., przebudowany w XIX w. i na początku XX w.: dom mieszkalny z XIX w., obora, stodoła[5][9].

Zachowane pamiątki z pałacu

edytuj
  • srebrna rzeźba konna huzara 4. Śląskiego Regimentu Huzarów (w zbiorach prywatnych)[6]
  • dzbanek na śmietankę z herbem (w zbiorach prywatnych)[6]

Galeria

edytuj
  •  
    Herby: Richthofena (L), Webern (P)
  •  
    Herb Karla von Richthofena
  •  
    Herb Margarethe von Webern
  •  
    Inicjały Karla, Margarethe Richthofen[10]
  •  
    Dalekowschodnie malowidła w pałacu
  •  
    Pałac przed pożarem w 2007

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Pałac Goczałków Górny. Schloss Kohlhöhe. [dostęp 2024-06-12].
  2. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
  3. ↑ Kohlhöhe. www.burgendaten.de. [dostęp 2021-04-15].
  4. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego, s-165. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 167. [dostęp 2015-03-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  5. ↑ a b c Pałace Śląska. Goczałków Górny.. www.palaceslaska.pl. [dostęp 2021-09-20].
  6. ↑ a b c d e f Kohlhöhe nebst Sanderwald. richthofen.eu. [dostęp 2021-04-13].
  7. ↑ a b Spłonął pałac w Goczałkowie. Zostały tylko mury. www.radiowroclaw.pl. [dostęp 2021-04-13].
  8. ↑ Goczałków Górny – pałac. www.straznicyczasu.pl. [dostęp 2021-04-13].
  9. ↑ Goczałków Górny. www.polskiezabytki.pl. [dostęp 2021-04-13].
  10. ↑ Inicjały na ścianie frontowej

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Pałac_w_Goczałkowie_Górnym&oldid=74955772”