Pałac Maksymiliana Goldfedera w Łodzi
Pałac Maksymiliana Goldfedera – łódzki pałac mieszczący się przy ulicy Piotrkowskiej 77[2].
 nr rej. 4/34/66 z 18.03.1966 oraz A/34 z 20.01.1971[1]
| |
 Pałac Maksymiliana Goldfedera w kwietniu 2024 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Towarzystwo Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych |
Położenie na mapie Łodzi  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
 51°46′02,60″N 19°27′23,32″E/51,767389 19,456478
| |
Historia
edytujMaksymilian Goldfeder przybył do Łodzi z Warszawy w 1870[2]. Początkowo pracował w banku starszego brata Adolfa Goldfedera, a w kilka lat po ożenku w 1873 otworzył własny kantor bankowy[2][3]. W latach 1891–1892, w najbardziej reprezentacyjnej części miasta, wybudował swój pałac, w którym umieścił dom bankowy. Autorem projektu był warszawski architekt Bronisław Żochowski, a plan zatwierdził architekt miejski – Hilary Majewski, który był prawdopodobnie jego współautorem[4][5]. Rezydencja łączyła funkcje komercyjno-reprezentacyjne z mieszkalnymi[5].
Po śmierci Goldfedera w 1923, firma przestała istnieć[2]. W 1930 budynek nabyło Towarzystwo Łódzkich Wąskotorowych Elektrycznych Kolei Dojazdowych[6][3]. Od lat 50. XX w. budynek frontowy stał się siedzibą łódzkiej Rady Okręgowej Zrzeszenia Studentów Polskich[6], która na parterze prowadziła klub studencki „77” („Siódemki”)[5]. Natomiast w oficyna była w dalszym ciągu użytkowana przez MPK Łódź. Między innymi funkcjonowała tu do lat 80. XX wieku jego „Centrala Ruchu”[6].
Architektura
edytujZachowany do dzisiaj pałac, to budowla usytuowana w linii regulacyjnej ulicy, jednopiętrowa, oparta na wzorcach renesansu włoskiego[6][3], z przylegającą do niego oficyną. Budynek zwieńczony jest gzymsem kordonowym z tralkową balustradą[2], na której niegdyś stały wazy i obeliskowe sterczyny. Na bocznej osi umieszczono przejazdową bramę, w której znajduje się wejście do budynku. Fasada zdobiona jest rustykalnym boniowaniem na parterze, płaskim na piętrze[2]. Pod gzymsem biegnie fryz, z niewielkimi kwadratowymi kinami, a płaszczyzny pomiędzy nimi wypełnione są dekoracją z motywem girland, podtrzymywanych przez putta[6][3].
Okna parteru i brama zamknięte są półkoliście, zaś okna piętra prostokątnie, zwieńczone półkolistym tympanonem z motywem konchy. Dwa z nich, typu porte-fenêtre, są wyjściem na balkony o marmurowej ażurowej balustradzie, z bogato zdobionymi wspornikami. Do budynku prowadziły dwa wejścia: główne z bramy przejazdowej i gospodarcze do bocznej klatki schodowej w oficynie.
Na parterze mieścił się dom bankowy z bezpośrednim wejściem z bramy[6][3]. Obok znajdowało się wejście na klatkę schodową[2], prowadzącą do pomieszczeń mieszkalnych na pierwszym piętrze[6]. Klatka schodowa miała bogatą balustradę z kutej kraty i okno witrażowe.
Pierwsze piętro zajmowały pomieszczenia reprezentacyjne[2][6], różne stylowo, w układzie amfiladowym, z kwadratowym hallem pośrodku, oświetlonym świetlikiem wypełnionym witrażem. Z hallu prowadziły wejścia do dużej sali o wystroju neorokokowym w której na uwagę zasługuje bogato dekorowany piec w tym samym stylu, oraz do dwóch saloników i dwóch pokoi w stylu neorenesansowym, połączonymi z rozsuwanymi drzwiami z witrażami (jeden z pokoi być może był jadalnią). Od strony podwórka usytuowany był salonik w stylu mauretańskim. W oficynie znajdowały się pomieszczenia mieszkalne, kuchenno-gospodarcze oraz pokoje dla służby[2][6][3].
Obecnie znajduje się tutaj klub studencki Siódemki (od 1955), restauracja irlandzka Irish Pub oraz ekskluzywna restauracja Klub Spadkobierców[2][3].
Galeria
edytuj-
Podświetlenie w trakcie Light Move Festival 2012 -
Wnętrze pałacu Maksymiliana Goldfedera -
50. rocznica powstania Zrzeszenia Studentów Polskich – tablica na budynku pałacu Maksymiliana Goldfedera.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 43 [dostęp 2012-10-25].
- ↑ a b c d e f g h i j Edyta Białas: Pałac Maksymiliana Goldfedera. lodzkie.travel. [dostęp 2012-10-25].
- ↑ a b c d e f g Pałac Maksymiliana Goldfedera. topografie.pl. [dostęp 2012-10-25].
- ↑ Anna Rynkowska, Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, s. 198, ISBN 978-83-939822-4-0.
- ↑ a b c Sławomir Krajewski, Jacek Kusiński: Spacer pierwszy. Ulica Piotrkowska. Łódź: Wydawnictwo Jacek Kusiński, 2008. ISBN 978-83-927666-4-3.
- ↑ a b c d e f g h i Piotr Machlański: Szlak ulicy Piotrkowskiej. Łódź: Urząd Miasta Łodzi, 2010, s. 24. ISBN 9788392087119. [dostęp 2012-10-25].