Pałac Borchów w Warszawie
Pałac Borchów[2], także Dom Arcybiskupów Warszawskich[2] lub pałac Arcybiskupi[3] – pałac znajdujący się przy ul. Miodowej 17/19 w Warszawie. Od 1843 siedziba arcybiskupów warszawskich.
 nr rej. 302 z 1.07.1965
| |
 Pałac Borchów od strony ul. Miodowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość |
ul. Miodowa 17/19 |
| Styl architektoniczny | |
| Inwestor |
Piotr de Riacour |
| Kondygnacje |
3 |
| Ważniejsze przebudowy |
1780 |
| Zniszczono |
1944 |
| Odbudowano |
1949–1953 |
| Pierwszy właściciel |
Piotr de Riacour |
| Kolejni właściciele |
Andrzej de Racour |
| Obecny właściciel |
Archidiecezja Warszawska |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
 52°14′50,27″N 21°00′27,72″E/52,247297 21,007700
| |
Historia
edytujW II poł. XVII w. w miejscu obecnego pałacu znajdował się drewniany dwór marszałka wielkiego litewskiego Aleksandra Hilarego Połubińskiego[3]. W 1681 jego właścicielem został skarbnik ziemi nurskiej Wawrzyniec Wodzicki[3].
Przed 1732 w miejscu dworu został wzniesiony pałac, należący ok. 1740 do starosty wyszogrodzkiego Mateusza Szymanowskiego[4]. Przed 1754 dokonano jego przebudowy w stylu późnego baroku dla barona Piotra de Riaucourta, prawdopodobnie według projektu Jakuba Fontany[5]. Na tyłach pałacu powstał także regularny ogród francuski, na osi którego wzniesiono murowaną altanę w stylu rokokowym[1][5]. W miejscu rozebranej oficyny przyulicznej wzniesiono ażurowe ogrodzenie z czterofilarową bramą[5]. Jest to jedyna zachowana w Warszawie brama z wazonami rokokowymi[6].
Ok. 1780 budynek został przebudowany w stylu klasycystycznym przez Dominika Merliniego dla podkanclerzego koronnego Jana Borcha[1]. Korpus główny pałacu został wtedy podwyższony do dwóch pięter[5].
Pod koniec XVIII w. pałac był siedzibą Komisji Brukowej[2].
Od 1800 właścicielem pałacu był cukiernik Ludwik Nesti, który otworzył w nim hotel „Paryski“ (później „Europejski“)[7], restaurację i cukiernię[2]. W latach 1810–1837 pałac był własnością rodziny Kernerów[3]. Przed 1830 w pałacu mieściła się restauracja i Hotel d’Europe[3]. W 1837 budynek został zakupiony przez rząd Królestwa Polskiego, do 1842 mieścił się w nim Aleksandryjski Instytut Wychowania Panien[1]. Po przeniesieniu szkoły do Puław, w 1843 gmach został przekazany na siedzibę arcybiskupa warszawskiego[3]. Funkcję tę pełni do dziś; stąd nosi także nazwę Domu Arcybiskupów Warszawskich.
Pałac został spalony w czasie powstania warszawskiego[1]. Został odbudowany w latach 1949–1954 według projektu Stanisława Marzyńskiego w późnobarokowej-klasycystycznej formie z XVIII wieku[2][1]. Po odbudowie pałac stał się rezydencją prymasa Polski[3].
W 1953 funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa zatrzymali w pałacu Stefana Wyszyńskiego; po uwolnieniu i powrocie z internowania w 1956 prymas mieszkał w nim do śmierci w 1981[8].
W 1962, w związku z budową ul. Schillera, ogród pałacowy został skrócony o połowę i obecnie kończy się on murem bezpośrednio za rokokową altaną[9].
W 2021 na dziedzińcu pałacu odsłonięto popiersie Stefana Wyszyńskiego[10].
Zobacz też
edytujGaleria
edytuj-
Sala Tronowa -
Mały salon papieski -
Czarny Gabinet -
Kaplica
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 93.
- ↑ a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 300. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b c d e f g Tadeusz S. Jaroszewski: Księga pałaców Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1985, s. 22. ISBN 83-223-2047-7.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 184. ISBN 83-88372-30-0.
- ↑ a b c d Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 185. ISBN 83-88372-30-0.
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 188. ISBN 83-88372-30-0.
- ↑ Jan Stanisław Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 156.
- ↑ Dom Arcybiskupów Warszawskich. Archidiecezja Warszawska. [dostęp 2018-05-23].
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 11. Miechowska–Myśliwiecka. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2005, s. 185–186. ISBN 83-88372-30-0.
- ↑ Wojciech Karpieszuk: Popiersie kard. Wyszyńskiego odsłonięto na dziedzińcu Domu Arcybiskupów Warszawskich przy Miodowej. warszawa.wyborcza.pl, 6 września 2021. [dostęp 2021-09-07].