Wikipedia

Pałac Alexandrów w Samotworze

Pałac Alexandrów w Samotworze – zabytkowy[1] pałac we wsi Samotwór (gm. Kąty Wrocławskie, pow. wrocławski, woj. dolnośląskie). Zlokalizowany jest przy zachodniej granicy Wrocławia, w centrum Dolnośląskiego Parku Krajobrazowego Doliny Bystrzycy.

Pałac Alexandrów w Samotworze
Zabytek: nr rej. A/3832/1058 z 24.01.1964
Ilustracja
Pałac Alexandrów w Samotworze (2010)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Samotwór

Typ budynku

Pałac

Architekt

Carl Gotthard Langhans

Inwestor

Gottlob von Saurma

Rozpoczęcie budowy

1776

Ukończenie budowy

1781

Pierwszy właściciel

Gottlob Albrecht von Saurma-Zülzendorf

Kolejni właściciele

Zedlitz-Trützschler von Falkenstein, Julius von Richthofen, Manfred von Richthofen, Jesdinscy

Położenie na mapie gminy Kąty Wrocławskie
Mapa konturowa gminy Kąty Wrocławskie, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Pałac Alexandrów w Samotworze”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Pałac Alexandrów w Samotworze”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Pałac Alexandrów w Samotworze”
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego
Mapa konturowa powiatu wrocławskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pałac Alexandrów w Samotworze”
Ziemia51°06′12″N 16°49′47″E/51,103333 16,829722
Multimedia w Wikimedia Commons

Historia

edytuj

Za datę narodzin pałacu można uznać rok 1776, kiedy Freiherr Gottlob von Saurma nabył mienie w miejscowości Romberg (obecnie Samotwór) położonej około 16 kilometrów na zachód od Wrocławia. Na zakupionym terenie, na jednym ze wzniesień znajdujących się przy rzece Bystrzycy, zlecił wybudowanie pałacu. Prace budowlane zostały przeprowadzone na podstawie projektu oraz pod nadzorem znanego architekta Carla Gottharda Langhansa (m.in. architekta Bramy Brandenburskiej w Berlinie) i trwały wraz z wystawnym wykończeniem wnętrz (warsztat wrocławskiego rzeźbiarza i sztukatora Johanna Petera Echtlera) do roku 1781.

W 1846 roku kolejny właściciel pałacu – graf Zedlitz-Trützschler von Falkenstein – sprzedał go Juliusowi Freiherr von Richthofenowi. W rodzinie von Richthofen pałac Romberg pozostawał przez trzy pokolenia, aż do 1920 roku Manfred von Richthofen „Czerwony Baron” spędzał w pałacu wiele swojego wolnego czasu. W latach 1919/1920 obiekt został przebudowany przez wrocławskiego architekta Ericha Graua. Do 1945 roku pałac był własnością rodziny Jesdinskich. Po II wojnie światowej stał się zaś częścią Wrocławskiej Akademii Rolniczej.

W roku 1995 pałac wystawiono na sprzedaż i rok później został zakupiony przez osobę prywatną. Przez następne 11 lat stał pusty, bez dokonania żadnych prac remontowych. W 2007 roku pałac został nabyty przez polsko-niemieckie małżeństwo Aleksandrę i Alexandra Watin, którzy podjęli się zadania przekształcenia go w obiekt hotelarsko-gastronomiczno-konferencyjny przy jednoczesnym zachowaniu jego zabytkowego charakteru.

Architektura

edytuj

Budynek klasycystyczny, wzniesiony na planie prostokąta, murowany z cegły i otynkowany, dwutraktowy, trzykondygnacyjny, przekryty dachem mansardowym z lukarnami, kryty częściowo dachówką, częściowo papą.

Główna elewacja zwrócona jest na południowy wschód w stronę folwarku. Na osiach dłuższych elewacji znajdują się płytkie, trójosiowe portyki ryzalitowi o czterech kolumnach wgłębionych podtrzymujących belkowanie i fronton z kartuszami herbowymi hrabiego Karla Moritza von Zedlitz[2]-Trützchlera und Falkenstein z około 1836 od frontu od ogrodu Gottloba Albrechta von Saürma[3]-Zülzendorf[2]. Całość ogólnej kompozycji architektonicznej nawiązuje do wzorów palladiańskich i angielskich. Między oknami pierwszego i drugiego piętra w elewacji frontowej znajdują się prostokątne płyciny z laurowymi festonami i panopliami.

Nad głównym wejściem znajduje się stiukowa dekoracja w postaci głowy lwa, wyżej natomiast półkoliste nadświetlne. Wejściem w elewacji ogrodowej ozdabia stiukowa supraporta ze scenami mitologicznymi, przedstawiającymi czyny Herkulesa. We wnętrzu, w północnej części budynku zachował się owalny salon jońskimi kolumnami dźwigającymi belkowanie i płaską kopułę. Jego ściany zdobi bogata klasycystyczna sztukateria przypuszczalnie autorstwa Hansa Petera Echtlera z Wrocławia. Medaliony i supraporty ukazują personifikacje m.in.: Siły, Wierności, Męstwa, Zdrowia, Pokoju oraz sceny symboliczne.

W salonie zachował się także neoklasycystyczny kominek z 1919 r. oraz XVIII-wieczna podłoga, mozaika drewniana. W pozostałych pomieszczeniach znajdują się sklepienia z fasetami ze stiukowymi rozetami.

Po północno-zachodniej stronie pałacu rozciąga się park w stylu angielskim o powierzchni ok. 3 ha, założony pod koniec XVIII w., ale również ze znacznie starszym drzewostanem.

Na głównej bramie wjazdowej do pałacu znajduje się herb Richthofenów[2].

Galeria

edytuj
  •  
    Pałac
  •  
    Herb von Zedlitz nad wejściem
  •  
    Herb von Zedlitz und Trützschler
  •  
    Herb Saürma we frontonie od ogrodu
  •  
    Herb von Saürma
  •  
    Brama z herbem von Richthofen[3]
  •  
    Herb von Richthofen
  •  
    Sala owalna
  •  
    Zdobienia w sali owalnej

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
  2. ↑ a b c Zamki, pałace i dwory powiatu wrocławskiego. [dostęp 2024-01-20].
  3. ↑ a b Dorota Grygiel: Przewodnik po historii i zabytkach Gminy Kąty Wrocławskie. s. 113. [dostęp 2023-12-23].

Bibliografia

edytuj
  • Friedhelm Grundmann, Carl Gotthard Langhans, Lebensbild und Architektenführer, Bergstadtverlag
  • Jerzy Krzysztof Kos, Carl Gotthard Langhans, Architekt z Kamiennej Góry
  • Samotwór

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Pałac_Alexandrów_w_Samotworze&oldid=72627070”