PSR-A Pilica
PSR-A Pilica – polski przeciwlotniczy system rakietowo-artyleryjski bardzo krótkiego zasięgu (VSHORAD, ang. Very Short Range Air Defence)[1][2].
| |
| Informacje podstawowe | |
| Rodzaj systemu |
przeciwlotniczy |
|---|---|
| Zwalczane cele |
bezzałogowe statki powietrzne, śmigłowce, samoloty i pociski manewrujące |
| Warstwa obrony |
VSHORAD |
| Platforma systemu |
drogowo-samochodowa |
| Państwo | |
| Status systemu |
w służbie |
| Pociski | |
| Pociski | |
| Naprowadzanie |
pasywne |
| Zasięg |
5500 m dla ppzr GROM oraz 6500 m dla ppzr Piorun, 2000-3000[potrzebny przypis] m dla ZUR-23-2SP Jodek (w zależności od typu użytej amunicji) |
| Pułap plot. |
10–3500 m dla ppzr GROM, 10-4000 m dla ppzr Piorun |
| System | |
| Liczba pocisków |
2 dla pojedynczej jednostki ogniowej |
| Radary | |
| Nazwa / model |
IAI ELM-2106NG ADSR-3D Tactical Air Defense Radar, trójwspółrzędny |
| Pasmo |
L, 1-2 GHz |
| Śledzone cele |
60 |
| Inne elementy systemu | |
| Pojazdy systemu | |
Historia rozwoju
edytujPrace nad systemem Pilica rozpoczęto w 2006 roku w Wojskowej Akademii Techniczej[3]. W latach 2010–2013 były one współfinansowane ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju i realizowane przez konsorcjum składające się z Wojskowej Akademii Technicznej jako lidera programu, Zakładów Mechanicznych Tarnów oraz spółki Bumar Łabędy. Finalnie wykonawcą Pilicy jest konsorcjum PGZ-PILICA, które tworzą spółki PGZ: PIT-Radwar, PCO oraz Zakłady Mechaniczne Tarnów. W 2015 roku zakończono badania zakładowe systemu[4]. 24 listopada 2016 roku podpisano umowę o wartości 746,16 mln zł brutto na dostawę sześciu systemów PSR-A Pilica[3]. Łącznie to 6 stanowisk dowodzenia, 36 jednostek ogniowych, 6 stacji radiolokacyjnych oraz 60 pojazdów zabezpieczających, w tym 36 ciągników artyleryjskich, 12 pojazdów transportowych i 12 wozów amunicyjnych[5]. W 2018 roku podpisano aneks do umowy kierujący system do produkcji seryjnej. W latach 2019–2020 prowadzono zgrupowania poligonowe mające sprawdzić działanie całego systemu[6]. W październiku 2020 roku PGZ poinformowała, że PSR-A Pilica zakończył próby zdawczo-odbiorcze, co otwiera drogę na dostawy systemu do Sił Zbrojnych RP[3].
4 października 2022 poinformowano o podpisaniu umowy ramowej na opracowanie ulepszonej wersji systemu, pod oznaczeniem „Pilica +”. Dotychczasowa konfiguracja zostanie uzupełniona o wyrzutnie rakiet krótkiego zasięgu CAMM, radary Bystra, amunicję programowalną oraz system przeznaczony do zwalczania bezzałogowych statków powietrznych klasy mini[7]. Zakontraktowano opracowanie dwudziestu jeden systemów, włącznie z przebudową obecnie powstałych systemów do standardu PSR-A Pilica +. Dostawa pierwszego uzupełnionego zestawu przewidywana jest w 2024 roku[7].
Eksploatacja w Polsce
edytuj18 grudnia 2020 roku przekazano do Sił Zbrojnych RP pierwszy, prototypowy z sześciu zamówionych zestawów, który trafił na wyposażenie 37 Dywizjonu Rakietowej Obrony Powietrznej (3 BROP)[8]. Podstawowym zadaniem systemu jest osłona baz lotniczych jako podstawowy system, uzupełniający strefy ogniowe zestawów rakietowych na małych wysokościach[9]. 30 marca 2022 roku przekazano do służby pierwszy seryjny zestaw Pilicy[10]. Trzeci i czwarty zestaw przekazano 22 grudnia 2022 do 3 Brygady Rakietowej Obrony Powietrznej[potrzebny przypis], a w ostatnim kwartale 2023 r. piąty i szósty.
Jednostki wyposażone w system PSR-A Pilica:
Konstrukcja
edytujPSR-A Pilica to zestaw przeciwlotniczy bardzo krótkiego zasięgu (VSHORAD), będący elementem najniższej warstwy obrony przeciwlotniczej w zakresie zwalczania bezzałogowych statków powietrznych, śmigłowców, samolotów oraz pocisków manewrujących w odległości do 6500 m, oraz punktowej osłony ważnych obszarów lub obiektów[12].
Głównym uzbrojeniem systemu Pilica jest zestaw rakietowo-artyleryjski ZUR-23-2SP Jodek-SP składający się z podwójnej armaty przeciwlotniczej o szybkostrzelności teoretycznej około 2000 strz./min i zasięgu skutecznym ognia do 3 km, będącej polską modyfikacją armaty ZU-23-2 kalibru 23 mm, z dwiema wyrzutniami pocisków rakietowych PPZR Grom o zasięgu 5,5 km[13] lub PPZR Piorun o zasięgu 6,5 km.
W skład pojedynczego systemu (baterii) wchodzi sześć jednostek ogniowych (JO), z których każda składa się z zestawu rakietowo-artyleryjskiego ZUR-23-2SP Jodek[9]. Każda jednostka ogniowa ma własną głowicę optoelektroniczną GOS-1, wyposażoną w kamerę termowizyjną, telewizyjną i dalmierz laserowy, co umożliwia samodzielne działanie[3]. Zastosowana została kamera termowizyjna KMW-1 Teja polskiej produkcji PCO[14]. W skład zestawu wchodzi również zautomatyzowane stanowisko dowodzenia (SD) na podwoziu ciężarówki Jelcz 442.32, trójwspółrzędna stacja radiolokacyjna (SR) SRL-97 na bazie radaru IAI ELM-2106NG ADSR-3D Tactical Air Defense Radar, produkowanego przez firmę Israel Aerospace Industries, sześć ciągników artyleryjskich (CA) na bazie Jelcz 442.32 (po jednym dla każdego efektora ogniowego), dwa pojazdy transportowe (PT) Jelcz oraz dwa pojazdy amunicyjne (PA) również na bazie ciężarówki Jelcz 442.32[9]. Jednostka ogniowa może prowadzić ogień także z platformy ciągnika[15].
Sterowanie uzbrojeniem odbywa się automatycznie w pełnym zakresie, z użyciem zautomatyzowanego układu naprowadzania. Działa on w układzie półautomatycznym, namierzając cele i niszcząc je po potwierdzeniu przez operatora. System celowniczy jest zintegrowany z układem śledzącym i systemem identyfikacji swój-obcy (IFF), który jest w stanie zablokować uzbrojenie i przerwać prowadzenie ognia, gdy namierzony cel będzie zidentyfikowany przez system IFF jako własny bądź też sojuszniczy środek latający. Pilica może być obsługiwana zdalnie, a w wypadku awarii zasilania możliwe jest też działanie efektora ogniowego w trybie manualnym. Zestaw może prowadzić ogień zarówno z ziemi jak i ciągnika artyleryjskiego.
Zestaw wyposażony jest w stabilizowaną głowicę optoelektroniczną działającą w trybie dzienno-nocnym, mogącą pracować niezależnie od uzbrojenia w zakresie obserwacji oraz wykrywania i identyfikacji celów. Głowica stanowi nie tylko element systemu naprowadzania, ale też źródło informacji dla całego systemu.
Zobacz też
edytuj- Narew – przeciwlotniczy zestaw rakietowy krótkiego zasięgu (do 25 km)
- POPRAD - przeciwlotniczy zestaw rakietowy bardzo krótkiego zasięgu (do 5,5 km)
- Wisła - przeciwlotniczy zestaw rakietowy średniego zasięgu (do 100 km, założenie)[16]
Przypisy
edytuj- ↑ PSR-A Pilica do produkcji [online], www.milmag.pl [dostęp 2020-10-26] (pol.).
- ↑ MSPO 2016: Pilica VSHORAD System – Final Stage of Negotiation – Defence24.com [online], www.defence24.com [dostęp 2020-11-06].
- ↑ a b c d Kiński 2021 ↓, s. 28.
- ↑ Pilica gotowa do produkcji [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM [dostęp 2020-10-26] (pol.).
- ↑ Wiosenne zgrupowanie PSR-A Pilica [online], www.milmag.pl [dostęp 2020-10-26] (pol.).
- ↑ PSR-A Pilica coraz bliżej eksploatacji liniowej [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM [dostęp 2020-10-26] (pol.).
- ↑ a b Nowe zdolności systemu PILICA [online], www.wojsko-polskie.pl [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Ślązak, PSR-A Pilica wchodzi do uzbrojenia Sił Zbrojnych RP [WIDEO] [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 18 grudnia 2020 [dostęp 2020-12-18] (pol.).
- ↑ a b c Kiński 2021 ↓, s. 29.
- ↑ a b Drugi zestaw PSR-A PILICA dla SZ RP [online], Polska Grupa Zbrojeniowa, 30 marca 2022 [dostęp 2022-03-30] (pol.).
- ↑ PSR-A Pilica – polski przeciwlotniczy system rakietowo-artyleryjski bardzo krótkiego zasięgu (VSHORAD).. [dostęp 2024-11-27]. (pol.).
- ↑ Rusza produkcja systemu Pilica. Początek dostaw w 2019 roku – Defence24 [online], www.defence24.pl [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Pilica – rakietowo-artyleryjski zestaw przeciwlotniczy – Defence24 [online], www.defence24.pl [dostęp 2020-10-26].
- ↑ Andrzej Kiński. Nowe zastosowania kamer termowizyjnych PCO S.A. „Wojsko i Technika”. Nr 9/2016. II (13), s. 49, wrzesień 2016. Warszawa.
- ↑ Kiński 2021 ↓, s. 30.
- ↑ Maksymilian Dura, Polska tarcza a lekcje z Ukrainy. Jak zbudować skuteczną obronę przeciwlotniczą [ANALIZA] [online], defence24.pl, 8 stycznia 2023 [dostęp 2023-02-21] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Andrzej Kiński. System PSR-A Pilica wchodzi do służby. „Wojsko i Technika”. Nr 1/2021. VII (64), styczeń 2021. Warszawa. ISSN 2450-1301.