Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty
Płyta Desantu 3 Dywizji Piechoty 1 Armii WP, także płyta Czerniakowska[1] lub płyta Desantu Czerniakowskiego[2] – pomnik w formie płyty znajdujący się w Warszawie na osi głównej alei parku Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego między brzegiem Wisły a Wisłostradą (ul. Solec). Upamiętnia desant żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego, spieszących na pomoc walczącym powstańcom we wrześniu 1944.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce |
między brzegiem Wisły i Wisłostradą |
| Projektant | |
| Data budowy |
1951 |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′43,42″N 21°02′34,92″E/52,228728 21,043033
| |
Opis
edytuj16 września 1944 ok. godz. 4 rano na lewym brzegu Wisły w pobliżu ul. Wilanowskiej wylądowała pierwsza grupa ok. 60 żołnierzy 9 Pułku Piechoty 3 Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta[3]. Polacy lądowali pod silnym ogniem niemieckim w trzech nocnych rzutach: z 15 na 16, z 16 na 17 oraz z 17 na 18 września 1944[4]. W tym czasie w rękach powstańców znajdował się niewielki fragment Górnego Czerniakowa, ograniczony ulicami: Zagórną, Czerniakowską, Okrąg, Ludną oraz brzegiem rzeki.
W miejscu, gdzie lądowali polscy żołnierze[4], w 1946 odsłonięto tablicę pamiątkową[5], a w 1951 wzniesiono pomnik w formie płyty zaprojektowany przez Zygmunta Stępińskiego i Kazimierza Marczewskiego[6][1]. Na kamiennym podwyższeniu znajduje się brązowa tablica, obrzeżona ozdobnym fryzem, na którym wyryto tekst[7]:
Na tym wybrzeżu
w dniach
od 16 do 23 września 1944 r.
Oddziały 3 ciej Dywizji
Piechoty Wojska Polskiego
wspierane przez artylerię
i lotnictwo radzieckie –
śpiesząc na pomoc walczącemu
ludowi Warszawy –
po sforsowaniu Wisły, stoczyły
nierówny bój z przeważającymi
siłami wojsk hitlerowskich.
Śmiercią walecznych zginęło
2056 żołnierzy i oficerów
Wojska Polskiego
i Armii Radzieckiej,
oraz setki powstańców
Czerniakowa i Solca.
Chwała Bohaterom
poległym za wolność
Ojczyzny.
Upamiętnienie jest elementem większego założenia architektonicznego w postaci placu. Do 1951 w miejscu płyty znajdowała się tablica pamiątkowa ustawiona 1 sierpnia 1946[2].
Pomnik znajduje się na 511 kilometrze Wisły.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 709. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ a b Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 204. ISBN 83-01-06109-X.
- ↑ Tadeusz Grigo: Na Górnym Czerniakowie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, s. 243. ISBN 83-11-06755-4.
- ↑ a b Janusz Dereziński: Pamiętne miejsca Czerniakowa. Ząbki: Apostolicum Wydawnictwo Księży Pallotynów, 2004, s. 62. ISBN 83-7031-445-7.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 149.
- ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, s. 121. ISBN 83-7005-211-8.
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w.. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 203–204. ISBN 83-01-06109-X.