Oyo (państwo)

Oyo
Ilẹ̀-Ọba Ọ̀yọ́
	ok. 1400 – 1905
Ustrój polityczny	monarchia
Stolica	do XVI w. Oyo-Ile; później Oyo-Igboho
Data likwidacji	1905
Władca	Lamidi Olayiwola Adeyemi III
Powierzchnia	ok. 150 tys. km²
Język urzędowy	joruba
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2011-04 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Oyo, znane także jako Ojo – nieistniejące obecnie państwo w Afryce. Powstało około XIV w. na terenie dzisiejszej Nigerii.

Rosnąca przewaga miasta Oyo Ile (znanego jako Katunga lub Stare Oyo), zyskiwana dzięki bogactwu płynącemu z handlu i potędze jego kawalerii, pozwoliła mu zyskać przodującą pozycję wśród państw Jorubów między połową XVII a końcem XVIII w. Państwo Oyo podporządkowało sobie inne państwa Jorubów oraz królestwo Dahomeju.

W 1796 dowódca kawalerii wszczął bunt przeciwko władcy państwa. Jego skutkiem było odłączenie się miasta Ilorin, wokół którego skupiła się rebelia. Był to początek końca imperium, gdyż kolejni wasale szli w ślady Ilorin. Wkrótce potem najazdy państwa Fulani doprowadziły do upadku państwa Oyo w 1835.

W 1837 udało się odnowić państwo w nowej stolicy. W 1895 król Adeyemi I Alowolodu przyjął protektorat brytyjski. W 1905 Brytyjczycy zlikwidowali królestwo Oyo.

Władcy Oyo

Oranyan ok. 1400
Ajaka
Sango
Ajaka (ponownie)
Aganju
Kori
Oluaso
Onigbogi ok. 1500 ?
Ofiran
Eguguojo
Orompoto
Ajiboyede
Abipa ok. 1600
Obalokun
Oluodo
Ajagbo
Odarawu
Kanran
Jayin
Ayibi
Osiyago
Ojigi ok. 1720/8
Gberu ok. 1730
Amuniwaiye ? –1746
Onisile 1746–1754
Labisi 1754
Awonbioju 1754
Agboluaje 1754– ?
Majeogbe
Abiodun ok. 1770–1789
Awole Arogangan 1789–1796
Adebo 1796–1797
Maku 1797
wakat
Majotu 1802–1830
Amodo 1830–1833
Oluewu 1833–1835
Atiba Atobatele 1837–1859
Adelu 1859–1875
Adeyemi I Alowolodu 1876–1905

Przypisy

↑ W Nigerii do dziś wybierani są tradycyjni królowie Oyo, gdyż zezwala na to konstytucja. Obecnie, od 19 listopada 1970, królem pozostaje Lamidi Olayiwola Adeyemi III.

[1] W Nigerii do dziś wybierani są tradycyjni królowie Oyo, gdyż zezwala na to konstytucja. Obecnie, od 19 listopada 1970, królem pozostaje Lamidi Olayiwola Adeyemi III.

[1]