Otto Dix

Otto Dix
Wilhelm Heinrich Otto Dix
	; Otto Dix (fotografia Hugona Erfurtha, ok. 1933)
Imię i nazwisko	Wilhelm Heinrich Otto Dix
Data i miejsce urodzenia	2 grudnia 1891 ; Gera-Untermhaus, Niemcy
Data i miejsce śmierci	25 lipca 1969 ; Singen, Niemcy
Narodowość	niemiecka
Dziedzina sztuki	malarstwo
Epoka	ekspresjonizm, Nowa Rzeczowość, dadaizm
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach
	Strona internetowa

Otto Dix (ur. 2 grudnia 1891 w Gerze-Untermhaus^[2], zm. 25 lipca 1969 w Singen^[2]) – niemiecki malarz, wykładowca i grafik.

Życiorys

Dom Otto Dixa w Gerze

Pochodził z rodziny robotniczej i terminował jako malarz dekoracji od 1906 w Gerze i Pößneck^[2]. W 1910 otrzymał stypendium na studia w szkole wzornictwa przemysłowego (Kunstgewerbeschule) w Dreźnie^[2]. Walczył jako ochotnik przez cały okres I wojny światowej^[2]^[1], aż do zwolnienia ze służby w grudniu 1918^[3]. W 1915 walczył w Szampanii, a w listopadzie został mianowany podoficerem i uhonorowany Krzyżem Żelaznym II klasy^[3]. Brał udział w bitwie nad Sommą, kampanii rosyjskiej i ponownie w lutym 1918 we Flandrii^[3]. Został ranny w sierpniu 1918, jednak stan zdrowia pozwolił mu jeszcze na przejście kursu przeszkolenia lotniczego^[3].

W 1919 podjął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie (Kunstakademie), gdzie został jednym z członków założycieli Drezdeńskiej Secesji (Dresdner Sezessions-Gruppe)^[2]^[1]. Dwa lata później przeniósł się do Düsseldorfu, w 1922 zmienił uczelnię, natomiast w 1923 poślubił Marthę Koch^[2]. W tym samym roku odbyła się pierwsza indywidualna wystawa malarza – w Galerii I.B. Neumanna w Berlinie^[4]. Do stolicy przeniósł się w 1925^[2]. Związał się z ruchem Nowa Rzeczowość (Neue Sachlichkeit)^[4]. Pod koniec 1926 otrzymał katedrę profesorską na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie^[4] i od kolejnego roku rozpoczął wykłady^[2]. W 1931 Otto Dix został przyjęty w poczet Preußische Akademie der Künste (Pruskiej Akademii Sztuk Pięknych)^[2].

Otto Dix (po prawej), zdjęcie z 1957

Wiosną 1933 został pozbawiony profesury na Akademii w Dreźnie (podobnie jak np. Paul Klee) i członkostwa w Akademii^[1]^[2] oraz objął go zakaz wystawiania^[4]. Zdecydował się na przeprowadzkę do posiadłości pierwszego męża Marty, pałacu Randegg w pobliżu Singen^[2]. W 1936 przeniósł się z rodziną (żoną Martą oraz dziećmi: Nelly, Ursusem i Janem) do nowego domu w Hemmenhofen (część Gaienhofen)^[5]. Wybór spośród jego dzieł prezentowano na wystawie sztuki zdegenerowanej^[4]. W utrzymaniu się rodziny w okresie hitlerowskim pomogły zakupy obrazów, dokonywane przez przyjaciół^[2]. Pod koniec II wojny światowej Otto Dix został jeszcze wcielony do Volkssturmu i trafił do francuskiej niewoli, w której przebywał do 1946^[2]. Od 1947 do 1966 corocznie podejmował wyjazdy twórcze do Drezna^[2]. Do lat 50. XX wieku odmawiał propozycji angażu jako wykładowca przez uczelnie z Niemieckiej Republiki Demokratycznej i Republiki Federalnej Niemiec^[2]. Później stał się członkiem zrzeszeń zarówno zachodnio-, jak i wschodnioniemieckich oraz wznowił wystawianie^[2]. Zmarł na zawał serca w szpitalu w Singen^[2].

Twórczość

Z okresu służby wojskowej pochodzi zbiór około 500^[2] lub 600^[3] grafik i akwarel dokumentujących wojnę. Początkowo odwoływał się do ekspresjonizmu, kubizmu i dadaizmu. Obraz Mädchen vor dem Spiegel (Dziewczyny przed lustrem, 1921) doprowadził Dixa przed sąd z powodu rzekomej demoralizacji, został jednak uniewinniony^[2]. Kolejny skandal wybuchł po prezentacji obrazu Schützengraben (Okop, 1923), a zainteresowane nim Wallraf-Richartz-Museum musiało unieważnić zakup ze względu na protesty^[2]. Obraz trafił na wystawy sztuki zdegenerowanej i po 1939 zaginął^[2]. Cykl grafik Der Krieg (Wojna) z lata 1923/24 był porównywany do Okropności wojny Goi^[3]. Od lat 20. XX wieku, poprzez przyjęcie Dawnych Mistrzów, zbliżył się do werystycznego kręgu Nowa Rzeczowość (Neue Sachlichkeit)^[2] i brał udział m.in. w wystawie tego ruchu w Kunsthalle Mannheim w 1925^[4]. Twórczość w latach 30. XX wieku doprowadziła do szykan ze strony nazistów, w tym pozbawienia profesury w Dreźnie^[1]. Obraz Siedem grzechów głównych przedstawiał Zazdrość z rysami Hitlera, przy czym wąsik został domalowany później^[4]. W 1937 Adolf Hitler powiedział stojąc przed obrazami Dixa^[a]^[3]:

Szkoda, że nie można zamknąć tych ludzi.

Adolf Hitler, za Norbert Wolf, „Expressionismus”

Po przeprowadzce nad Jezioro Bodeńskie skupił się na malowaniu pejzaży i scen chrześcijańskich, często jednak z podtekstem społeczno-politycznym^[2]. Zdecydowanie opowiadał się przeciw abstrakcjonizmowi i mimo rozwoju stylów nie zbliżał się nigdy do niego^[2].

Wybrane obrazy

Autoportret jako żołnierz (1914/1915) – Kunstmuseum Stuttgart^[3]
Prager Straße (1920) – Kunstmuseum Stuttgart^[3]
Alfons i prostytutki (1922) – kolekcja prywatna
Wojna (Der Krieg, 1923-1924) – cykl 50 grafik
Wielkie miasto (Großstadt, 1927-1928) – tryptyk, Kunstmuseum Stuttgart
Wojna (Der Krieg, 1929-1932) – tryptyk, Galeria Nowych Mistrzów w Dreźnie
Siedem grzechów głównych (Die Sieben Todsünden, 1933) – Staatliche Kunsthalle Karlsruhe
Flandria (Flandern, 1934-1936) – Neue Nationalgalerie w Berlinie

Dom-muzeum

Dom rodziny Dix w Hemmenhofen, w którym artysta mieszkał aż do śmierci został w 2010 zakupiony i później wyremontowany oraz dostosowany do funkcji muzealnej przez fundację Otto-Dix-Haus-Stiftung e.V.^[5] W 2013 zabytkowy obiekt został przekazany Kunstmuseum Stuttgart, które odtąd prowadzi w domu swoją filię^[5].

Uwagi

↑ W oryginale: Es ist schade, dass man diese Leute nicht einsperren kann.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Julie Jones: Alfons i prostytutki. W: Stephen Farthing: 1001 obrazów, które musisz zobaczyć. Wyd. 3. Warszawa: MUZA SA, 2011, s. 658. ISBN 978-83-7758-054-7.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Susanna Partsch: Kunst-Epochen. 20. Jahrhundert I. Stuttgart: Reclam, 2002, s. 255–258. ISBN 978-3-15-018178-2. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Norbert Wolf: Expressionismus. Kolonia: Taschen, 2015, s. 36–38. ISBN 978-3-8365-0525-3. (niem.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Julie Jones: Siedem grzechów głównych. W: Stephen Farthing: 1001 obrazów, które musisz zobaczyć. Wyd. 3. Warszawa: MUZA SA, 2011, s. 690. ISBN 978-83-7758-054-7.
↑ ^a ^b ^c Das Haus. Kunstmuseum Stuttgart. [dostęp 2017-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 czerwca 2017)]. (niem.).

Linki zewnętrzne

Strona o Otto Dixie (niem. • ang.)
Otto Dix (fr.)
Otto Dix – wybór obrazów w Museum Syndicate (ang.)

[6] W oryginale: Es ist schade, dass man diese Leute nicht einsperren kann.

[Jones2011s658-1] Julie Jones: Alfons i prostytutki. W: Stephen Farthing: 1001 obrazów, które musisz zobaczyć. Wyd. 3. Warszawa: MUZA SA, 2011, s. 658. ISBN 978-83-7758-054-7.

[Partsch2002s255-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa Susanna Partsch: Kunst-Epochen. 20. Jahrhundert I. Stuttgart: Reclam, 2002, s. 255–258. ISBN 978-3-15-018178-2. (niem.).

[Wolf2015s36-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Norbert Wolf: Expressionismus. Kolonia: Taschen, 2015, s. 36–38. ISBN 978-3-8365-0525-3. (niem.).

[Jones2011s690-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Julie Jones: Siedem grzechów głównych. W: Stephen Farthing: 1001 obrazów, które musisz zobaczyć. Wyd. 3. Warszawa: MUZA SA, 2011, s. 690. ISBN 978-83-7758-054-7.

[KunstmuseumS-5] Das Haus. Kunstmuseum Stuttgart. [dostęp 2017-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (30 czerwca 2017)]. (niem.).

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[a]