Wikipedia

Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu

Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu – obszar chronionego krajobrazu o powierzchni 13 389,2 ha[1], w południowo-zachodniej Polsce, w woj. opolskim, na terenie Obniżenia Otmuchowskiego oraz Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich[potrzebny przypis]. Obejmuje tereny powiatu nyskiego usytuowane w gminach: Nysa, Otmuchów, Paczków[1], leży na obszarze Nadleśnictwa Prudnik[2].

Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu
obszar chronionego krajobrazu
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Mezoregion

Obniżenie Otmuchowskie,
Wzgórza Niemczańsko-Strzelińskie

Data utworzenia

1989

Akt prawny

Uchwała Nr XXVI/193/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 26 maja 1988 r. w sprawie ochrony walorów krajobrazu[1]

Powierzchnia

13 389,2 ha

Dyrekcja

Nadleśnictwo Prudnik

Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu”
Ziemia50°28′N 17°10′E/50,466667 17,166667
Multimedia w Wikimedia Commons
Nysa Kłodzka, widok na XIX-wieczny most na byłej linii kolejowej
Śródpolne oczko wodne

Utworzenie

edytuj

Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu utworzony został Uchwałą WRN w Opolu nr XXIV/193/88 z dnia 26 maja 1988 r. Nosił wówczas nazwę OChK „Rejon Jezior Otmuchowskiego i Nyskiego”. Nazwę zmieniono na mocy Rozporządzenia Wojewody Opolskiego nr P/15/2000 z dnia 17 maja 2000 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie opolskim [Dz.Urz.Woj.Op. nr 33, poz. 173][3]. Celem jego utworzenia było zachowanie walorów krajobrazowych i krajoznawczych na potrzeby rozwoju rekreacji.

Ogólna charakterystyka

edytuj

Obszar położony jest na terenie opolskiej części zapadliska tektonicznego ciągnącego się na północ od Sudetów Wschodnich i Środkowych. Geograficznie położone głównie w Obniżeniu Otmuchowskim przechodzącym w Dolinę Nysy Kłodzkiej oraz obejmujące niewielką część pagórków na północ od tych regionów.

Granice na mapie prezentowanej przez Geoserwis: Granice. Najcenniejszymi walorami tego obszaru są:

  • zespół ekosystemów Jeziora Nyskiego i Otmuchowskiego (w tym jedynie część zachodnia Jeziora Nyskiego – należącej do gminy Otmuchów) i terenów otaczających, jako europejskiej rangi ostoja ptactwa wodnego
  • duże zróżnicowanie rzeźby terenu i budowy geologicznej (rynna pochodzenia tektonicznego o szerokości 10 km wypełniona żwirami, wychodnie skał granitowych Przedgórza Sudeckiego),
  • zróżnicowana szata roślinna (67 zbiorowisk roślinnych, 12 gatunków rzadkich i ginących, w tym 3 gatunki zagrożone w skali kraju),
  • wysokie walory faunistyczne,
  • strefa korytarza ekologicznego o randze krajowej Doliny Nysy Kłodzkiej wraz z korytarzami ekologicznymi doliny Widnej i Łozy stanowiącymi ostoje przyrodnicze, w tym fauny,
  • jedne z największych w województwie nagromadzeń cennych zasobów kulturowych (średniowieczne układy urbanistyczne miasta Nysa, Paczków i Otmuchów z zachowanymi wieloma cennymi obiektami – murami obronnymi, basztami, starymi kościołami)[3].

Znaczącą ingerencją w miejscowe środowisko naturalne było wybudowanie zbiorników retencyjnych – Nyskiego i Otmuchowskiego. Obecnie są to obszary o wysokiej wartości przyrodniczej i krajobrazowej ze względu na rolę, jaką pełnią – ostoja ptaków o znaczeniu międzynarodowym. Jezioro Nyskie i Otmuchowskie oraz ich najbliższe sąsiedztwo objęto ochroną prawną w formie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Otmuchowsko-Nyski” oraz zaliczono je do obszarów, które spełniają kryteria ostoi przyrodniczych sieci Natura 2000.

Zbiornik Otmuchowski

edytuj
Klasy siedlisk Zbiornika Otmuchowskiego[4]
Siedlisko Pokrycie w %
zbiorniki wodne 55%
bagna 19%
łąki i pastwiska 10%
lasy w stanie zmian 8%
grunty orne 4%
tereny luźno zabudowane 1%
tereny sportowe i wypoczynkowe 1%
tereny rolnicze 1%
lasy liściaste 1%

W październiku 2008 r. Zbiornik Otmuchowski o powierzchni 2027 ha usytuowany na terenie obszaru chronionego krajobrazu został zaliczony do obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) w ramach sieci Natura 2000.

Położenie geograficzne

edytuj
 
Mapa sytuacyjna Zbiornika Otmuchowskiego

Od północy zbiornik przylega do wzgórz, od południa do rozległej równin, pokrytych głównie polami uprawnymi i łąkami. Południowo-wschodni i wschodni brzeg zbiornika stanowi tama ziemna, z zabezpieczeniem kamiennym od wnętrza zbiornika, a na zewnątrz u podnóża. Większość zachodnia część brzegów jest porośnięta szerokim pasem zarośli wierzbowych. Znaczna część brzegu północnego i niewielka południowego jest zajęta jest przez zabudowę służącą celom rekreacyjnym. Na zbiorniku występują duże wahania poziomu wody. W przewadze właścicielem całego obszaru jest Skarb Państwa.

  •  
    Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu
  •  
    Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu
  •  
    Otmuchowsko-Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu

Flora

edytuj
 
Turzyca ciborowata
(Carex bohemica Schreb.)

W strefie przybrzeżnej zbiornika, w zależności od poziomu wody, wykształcają się zbiorowiska wodne, szuwarowe i zaroślowe. Na wilgotnych piaskach spotkać można rzadkie gatunki roślin: ponikło igłowate (Eleocharitetum acicularis), ponikło jajowate (Eleocharis ovata), bebłek błotny, namulnik brzegowy, turzycę ciborowatą (Carex bohemica Schreb.) i ciborę brunatną (Cyperus fuscus L.). Cibora brunatna (Cyperus fuscus L.) i ponikło jajowate (Eleocharis ovata), ze względu na rzadkość występowania, zostały umieszczone w „Czerwonej księdze roślin województwa opolskiego”. Zbiornik Otmuchowski stanowi ostoję gatunków charakterystycznych dla wielkoobszarowych wód, szuwarów, namułów, a nawet estuariów słodkowodnych, jakimi są strefy cofkowe zbiorników i ujściowe rzek do nich wpadających. Jego brzegi prawie na całej długości pozbawione najczęściej roślinności drzewiastej i krzewiastej. Jedynie w zachodniej części zbiornika, w okolicach Starego Paczkowa, znajdują się niewielkie kompleksy lasów liściastych, nadrzecznych wiklin i łozowisk, które planuje się objąć ochroną w postaci rezerwatu przyrody „Otmuchowskie Błota”.

Jest to bardzo rzadko występujący fragment krajobrazu tzw. deltowego, typowego w tym regionie jedynie dla stref cofek dużych zbiorników wodnych. Charakteryzuje się on wysoką dynamiką zmian hydrologicznych spowodowanych licznymi okresowymi zalewami, przy wysokich stanach piętrzenia wód. Na obrzeżach zbiornika, w miejscach mulistych i okresowo zalewanych, rozwinęła się roślinność szuwarowa i błotna, wśród której spotkać można dosyć rzadkiego na Śląsku Opolskim sitowca nadmorskiego należącego do nieczęsto spotykanej w głębi lądu grupy halofitów, czyli roślin siedlisk silnie zasolonych. Innym halofitem, którego można tutaj spotkać jest solanka kolczysta (Salsola kali)[5].

Fauna

edytuj

Występuje tutaj co najmniej 27 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Ostoja jest ważna dla ptaków migrujących. W okresie jesiennym liczba obserwowanych kaczkowatych sięga 15000 osobników. Jest to również ważny obszar wypoczynkowy i żerowiskowy dla siewkowatych. Regularnie zimuje tutaj ponad 2000 – 3000 osobników gęsi zbożowej i gęsi białoczelnej; gniazduje powyżej 1% populacji krajowej czapli siwej. W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego gęsi zbożowej; stosunkowo dużą koncentrację osiąga cyraneczka i czajka; ptaki wodno – błotne występują w koncentracjach powyżej 20000 osobników. W parku w sąsiedztwie Zbiornika Otmuchowskiego znajduje się też kolonia lęgowa czapli siwej, w której zinwentaryzowano około 250 gniazd. Zbiornik Otmuchowski jest ostoją ptactwa wodnego o randze europejskiej będąc miejscem gniazdowania wielu ciekawych rzadkich gatunków. Jest to miejsce zimowania oraz postoju i koncentracji przelotnych ptaków wodnych i błotnych w okresie wczesnowiosennym i jesiennym. Spośród gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG zwanej Dyrektywą Ptasią[6] nad Zbiornikiem Otmuchowskim można zaobserwować[7]:

Zbiornik Nyski

edytuj
Klasy siedlisk Zbiornika Nyskiego[8]
Siedlisko Pokrycie w %
zbiorniki wodne 52%
bagna 16%
łąki i pastwiska 25%
grunty orne 4%
złożone systemy upraw i działek 1%
tereny rolnicze 1%
lasy liściaste 1%

W październiku 2008 r. Zbiornik Nyski o powierzchni 2127,8 ha usytuowany na terenie obszaru chronionego krajobrazu został zaliczony do obszarów specjalnej ochrony ptaków (OSO) w ramach sieci Natura 2000.

Położenie geograficzne

edytuj
 
Mapa sytuacyjna Zbiornika Nyskiego.

Obszar stanowi duży zbiornik zaporowy na Nysie Kłodzkiej. Otaczają go wzgórza, w większości użytkowane rolniczo. W zachodniej części zbiornika znajduje się kilka, sztucznie utworzonych wysp (w wyniku eksploatacji żwiru). Południowy i zachodni brzeg zajmują zarośla wierzbowe i słabo rozwinięta roślinność wodna. Wahania poziomu wody w zbiorniku są znaczne. Przy niskim stanie wody, linia brzegowa jest urozmaicona: pojawiają się liczne zatoki, wysepki i wypłycenia.

Położenie centralnego punktu OSO Zbiornik Nyski:

50 stopni 27 minut 11 sekund szerokości geograficznej północnej

17 stopni 14 minut 57 sekundy długości geograficznej wschodniej

Flora

edytuj

Południowy i zachodni brzeg zajmują zarośla wierzbowe i słabo rozwinięta roślinność wodna. Zbiornik otaczają wzgórza, w większości użytkowane rolniczo[9].

Fauna

edytuj
 
Obszar Natura 2000
Zbiornik Nyski

W ostoi występuje co najmniej 15 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Ostoja jest ważnym miejscem dla migrujących kaczkowatych, zwłaszcza w okresie jesiennym i zimowym (do 60000 osobników) oraz dla siewkowych na jesiennym przelocie. Gniazduje tutaj powyżej 1% populacji krajowej mewy czarnogłowej (Ichthyaetus melanocephalus syn. Larus melanocephalus); stosunkowo wysoką liczebność osiąga rybitwa rzeczna (Sterna hirundo). W okresie wędrówek występuje co najmniej 1% populacji szlaku wędrówkowego gęsi zbożowej (Anser fabalis) i krzyżówki (Anas platyrhynchos). Stosunkowo duże koncentracje osiąga: czapla biała (Ardea alba), łęczak (Tringa glareola), biegus malutki (Calidris minuta), biegus zmienny(Calidris alpina), brodziec piskliwy (Actitis hypoleucos), cyraneczka (Anas crecca), czajka (Vanellus vanellus), kulik wielki (Numenius arquata), kwokacz (Tringa nebularia), siewnica (Pluvialis squatarola syn. Squatarola squatarola). Ptaki wodno-błotne występują w koncentracjach powyżej 20 000 osobników (do 60 000) zarówno w okresie wędrówki, jak i zimowania. Spośród gatunków ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG zwanej Dyrektywą Ptasią[6] nad Zbiornikiem Nyskim można zaobserwować[8]:

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Otmuchowsko - Nyski Obszar Chronionego Krajobrazu. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-11-18].
  2. ↑ Obszary chronionego krajobrazu [online], prudnik.katowice.lasy.gov.pl [dostęp 2022-05-12] (pol.).
  3. ↑ a b Plan rozwoju lokalnego gminy Otmuchów na lata 2004-2006 oraz na lata 2007-2013. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miejskiego w Otmuchowie [on-line]. [dostęp 2010-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-09)].
  4. ↑ Baza danych Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000. [dostęp 2010-07-13]. (pol.).
  5. ↑ Krzysztof Spałek, Najpiękniejsza nasza delta, Gazeta Wyborcza. 2006-02-23. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-25)].
  6. ↑ a b Dyrektywa Ptasia - Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich. [dostęp 2010-07-13]. (pol.).
  7. ↑ Natura 2000 - Standardowy formularz danych dla obszarów specjalnej ochrony (OSO), dla obszarów spełniających kryteria obszarów o znaczeniu wspólnotowym (OZW) i dla specjalnych obszarów ochrony (SOO). [dostęp 2010-07-13]. (pol.).
  8. ↑ a b SDF PLB160002 'Zbiornik Nyski'. [dostęp 2014-01-13]. (pol.).
  9. ↑ Natura 2000 a turystyka. Portal informacyjno - edukacyjny. [dostęp 2010-07-13]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Otmuchowsko-Nyski_Obszar_Chronionego_Krajobrazu&oldid=71049204”