Ostrołódka kosmata

Ostrołódka kosmata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	ostrołódka
Gatunek	ostrołódka kosmata
	Nazwa systematyczna
	Oxytropis pilosa (L.) DC.; Astragalogia 91. 1802
Synonimy
	Astragalus pilosus L.;
	Astragalus pilosus L.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ostrołódka kosmata (Oxytropis pilosa DC.) – gatunek roślin z rodziny bobowatych. Występuje w strefie umiarkowanej Europy i Azji. Rośnie na murawach kserotermicznych. W Polsce pod ochroną ścisłą.

Zasięg występowania

Występuje w Azji środkowej i na Syberii, w regionie Kaukazu, w Turcji, w Europie wschodniej i środkowej na południu po Rumunię i centralne Włochy, na zachodzie sięga do francuskich Alp i Niemiec^[3]. W Polsce występuje w rozproszeniu na niżu w pasie na północ od Zielonej Góry, Poznania i Płocka poza tym bardzo rzadko na północ od Krakowa i wzdłuż granicy wschodniej^[4].

Morfologia

Kwiatostan

Kwiat

Owoce

Owoc i nasiona

Fragment łodygi z przylistkiem

Pokrój: Roślina wysokości do 30 cm, cała gęsto, odstająco owłosiona długimi, białymi włoskami. Pęd nadziemny wyrasta z rozgałęzionego kłącza. Skupione pędy tworzą zwykle kępy.
Łodyga: Wzniesiona, pojedyncza, zwykle czerwono nabiegła.
Liście: Nieparzystopierzasto złożone, składają się z 7-15 par zaostrzonych, drobnych, lancetowatych lub jajowatych listków. Górne liście siedzące, niższe na coraz dłuższych ogonkach. U ich nasady znajdują się lancetowate, wolne przylistki.
Kwiaty: Zebrane po 20-40 w jajowate kwiatostany wyrastające na długich szypułkach z kątów liści. Kwiaty motylkowe, prawie siedzące o długości ok. 11 mm. Drobne przysadki są krótsze od kielicha. Kielich zrosły, dzwonkowaty, z ząbkami szydlastymi. Owłosiony długimi białymi i krótszymi czarnymi włoskami. Korona jasnożółta z łódeczką zakończoną długim ostrzem. Żagielek wycięty, dwa razy dłuższy od skrzydełek.
Owoc: Podługowaty, na szczycie zaostrzony, czarny i odstająco owłosiony strąk.

Biologia i ekologia

Rozwój: Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do sierpnia.
Siedlisko: Rośnie w murawach kserotermicznych, na wzgórzach i zboczach, na skałkach gipsowych i wapiennych. Jest gatunkiem ciepłolubnym i światłolubnym.
Fitosocjologia: Gatunek charakterystyczny dla rzędu Festucetalia valesiacae i zespołu Potentillo-Stipetum capillatae^[5].

Zagrożenie i ochrona

Umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)^[6]. Jest gatunkiem tracącym stanowiska w wyniku zmian sposobu użytkowania gruntów, w szczególności z powodu zaorywania muraw i zarastania ich lub zalesiania roślinnością drzewiastą. W Polsce objęty ochroną gatunkową.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ Oxytropis pilosa. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-12-16]. (ang.).
↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

Bibliografia

Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 83-7073-444-8.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[3] Oxytropis pilosa. USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-12-16]. (ang.).

[4] Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]