Osa pospolita

Osa pospolita
	Vespula vulgaris
	(Linnaeus, 1758)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	błonkoskrzydłe
Rodzina	osowate
Podrodzina	Vespinae
Rodzaj	Vespula
Gatunek	osa pospolita
Synonimy
	Vespa vulgaris Linnaeus, 1758; Paravespula vulgaris Linnaeus, 1758; Vespa sexcincta Panzer, 1799; Vespa communis de Saussure, 1857; Vespa alascensis Packard, 1870; Vespa westwoodii Shipp, 1893;
	Vespa vulgaris Linnaeus, 1758; Paravespula vulgaris Linnaeus, 1758; Vespa sexcincta Panzer, 1799; Vespa communis de Saussure, 1857; Vespa alascensis Packard, 1870; Vespa westwoodii Shipp, 1893;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Osa pospolita (Vespula vulgaris) – gatunek błonkówki z rodziny osowatych. Rodzimy zasięg występowania ma holarktyczny^[1]. W większości zasięgu występuje pospolicie. Gatunek introdukowany w Islandii, Nowej Zelandii i Australii^[2] – w Islandii i części Australii uznawany za inwazyjny^[3]. W Europie Środkowej występuje powszechnie od kwietnia do października. W Polsce jest gatunkiem pospolitym, również w miastach^[4].

Długość ciała osy pospolitej wynosi od 10 do 14 milimetrów u robotnic, od 16 do 18 milimetrów u królowych i od 13 do 15 milimetrów u samców^[5]. Owad ten ma charakterystyczne czarno-żółte ubarwienie. Odwłok u nasady jest silnie przewężony, stąd określenie „talia osy”^[6].

Gniazda buduje w ziemi, zwykle wykorzystując nory drobnych ssaków. Królowa składa w nim jaja, a wylęgające się robotnice rozbudowują gniazdo i karmią larwy pokarmem pochodzenia zwierzęcego, na przykład uśmierconymi i przeżutymi owadami, gąsienicami i tym podobnymi^[6]^[7]. Dorosłe osy żywią się pokarmem węglowodanowym: nektarem kwiatów, słodkimi sokami i soczystymi owocami^[6]^[7].

Użądlenie osy pospolitej jest bolesne, ale dla większości ludzi nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, poza przypadkami osób uczulonych. W przypadku użądlenia osoby uczulonej należy skierować się jak najszybciej do lekarza. U uczulonego może wystąpić wstrząs anafilaktyczny.

Galeria

Głowa osy pospolitej
Wejście do gniazda
Samiec (♂) osy pospolitej

Zobacz też

Błonkoskrzydłe Polski

Przypisy

↑ Vespula vulgaris. Global Invasive Species Database, 2009. [dostęp 2023-04-12]. (ang.).
↑ J.M. Carpenter, J. Kojima. Checklist of the species in the subfamily Vespinae (Insecta: Hymenoptera: Vespidae). „Natural history bulletin of Ibaraki University”. 1, s. 51–92, 1997. ISSN 1343-0955. (ang.). (pdf).
↑ Vespula vulgaris (wasp, common) [online], www.cabi.org [dostęp 2023-04-12] .
↑ Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
↑ Wojciech Puławski: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXIV Błonkówki – Hymenoptera, zeszyt 64-65 Osowate – Vespidae, Masaridae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.
↑ ^a ^b ^c Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik: rośliny i zwierzęta. Warszawa: Multico, 2006. ISBN 83-7073-429-4.
↑ ^a ^b J.P. Spradbery. Wasps: an account of the biology and natural history of solitary and social wasps. „London, Sidgwick & Jackson”, s. 508, 1973. (ang.).

[GISD-1] Vespula vulgaris. Global Invasive Species Database, 2009. [dostęp 2023-04-12]. (ang.).

[Carpenter1997-2] J.M. Carpenter, J. Kojima. Checklist of the species in the subfamily Vespinae (Insecta: Hymenoptera: Vespidae). „Natural history bulletin of Ibaraki University”. 1, s. 51–92, 1997. ISSN 1343-0955. (ang.). (pdf).

[3] Vespula vulgaris (wasp, common) [online], www.cabi.org [dostęp 2023-04-12] .

[FaunaT1-4] Fauna Polski - charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.

[Pulawski-5] Wojciech Puławski: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXIV Błonkówki – Hymenoptera, zeszyt 64-65 Osowate – Vespidae, Masaridae. Warszawa: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1967.

[Przewodnik-6] Ursula Stichmann-Marny, Erich Kretzschmar: Przewodnik: rośliny i zwierzęta. Warszawa: Multico, 2006. ISBN 83-7073-429-4.

[Spradbery-7] J.P. Spradbery. Wasps: an account of the biology and natural history of solitary and social wasps. „London, Sidgwick & Jackson”, s. 508, 1973. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]