Orisza

Orisza (w języku joruba òrìṣà) – siły natury wyznawane w tradycji Joruby^[1], bezpośrednia manifestacja najwyższego boga, nazywanego Olóòrun (Olódumàrè)^[2]. Orisza miały powstać z ciała Obatali^[3].

Historia

Wyznawanie oriszów wywodzi się z wierzeń afrykańskiego ludu Joruba. W okresie handlu niewolnikami kult ten rozprzestrzenił się również na znaczne obszary Ameryki Łacińskiej. Oriszaizm jest bardzo żywy zwłaszcza na Kubie (jako santeria) oraz w Brazylii, w ramach nurtów candomblé i batuque. Występuje także w mniejszym stopniu w innych krajach Ameryki. Wyznawanie oriszów nie wyklucza uczestnictwa w obrzędach innych religii, dlatego też wielu wyznawców uważa się także za katolików, utożsamiając orisza z niektórymi świętymi.

Panteon Joruba

Olodumare – najwyższy Bóg
Olóòrun – manifestacja Olodumare
Olóòfin – manifestacja Olodumare
Òrunmílà – orisza zarządzający wyrocznią Ifá
Ifá – utożsamiany z Duchem Świętym
Eszu (Elégbá) – pierwszy stworzony òrìsà, orisza dróg i ruchu
Ògún – orisza wojny, metalu, narzędzi pracy
Òṣóòsì – orisza polowania i obfitości
Òṣun – orisza miłości i małżeństwa
Òṣáàlà – najstarszy z òrìsà, symbolizuje mądrość i zdrowie
Sàngó – orisza burzy i sprawiedliwości
Yèmọja – orisza rzeki Yèmọja w Nigerii i morza (w Nowym Świecie)
Oya – orisza wiatru i zmarłych
Aganjú – orisza wulkanów
Odùdúwà – orisza śmierci
Òlóòkun – orisza morza
Obà(o)'lú'àiyé – orisza chorób
Òriṣa Oko – orisza ziemi
Erinlè – orisza medycyny i wróżbiarstwa
Yéwà – orisza czystości niewieściej
Òbbà – orisza wierności małżeńskiej
Òsányìn – orisza roślin i przyrody
Ìbejì – para bliźniąt – orisze szczęścia i pomyślności

Zobacz też

Przypisy

↑ BogusławB. Kieżel BogusławB., Interreligious Dialogue of the Catholic Church With the Candomblé Communities in Brazil, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 13 (2), 2014, DOI: 10.15290/rtk.2014.13.2.08, ISSN 1644-8855 [dostęp 2021-10-06] .
↑ BogusławB. Kieżel BogusławB., Fenomen religii afro – brazylijskich, „Studia Teologiczne Białystok Drohiczyn Łomża”, 26 (1), 2008, s. 225–246, ISSN 0239-801X [dostęp 2021-10-06] .
↑ NataliaN. Goraj NataliaN. (red.), Ludy Czarnej Afryki, Mitologie Świata, Warszawa: New Media Concept, 2007, s. 51, ISBN 978-83-89840-12-7 [dostęp 2024-11-20] .

Bibliografia

St. Piłaszewicz. Religie Afryki.Wydawnictwa UW : Warszawa 2000. ISBN 83-235-0073-8
Wódz Fama, Fundamentals of the Yoruba Religion (Orisá Worship)
James T. Houk, Spirits, Blood, and Drums: The Orisha Religion of Trinidad (Temple University Press, 1995.
Baba Ifa Karade, The Handbook of Yoruba Religious Concepts.
Raúl Cañizares|, Cuban Santeria

[1] BogusławB. Kieżel BogusławB., Interreligious Dialogue of the Catholic Church With the Candomblé Communities in Brazil, „Rocznik Teologii Katolickiej”, 13 (2), 2014, DOI: 10.15290/rtk.2014.13.2.08, ISSN 1644-8855 [dostęp 2021-10-06] .

[2] BogusławB. Kieżel BogusławB., Fenomen religii afro – brazylijskich, „Studia Teologiczne Białystok Drohiczyn Łomża”, 26 (1), 2008, s. 225–246, ISSN 0239-801X [dostęp 2021-10-06] .

[3] NataliaN. Goraj NataliaN. (red.), Ludy Czarnej Afryki, Mitologie Świata, Warszawa: New Media Concept, 2007, s. 51, ISBN 978-83-89840-12-7 [dostęp 2024-11-20] .

[1]

[2]

[3]