Organizacja austro-węgierskiego pułku armat polowych
Organizacja austro-węgierskiego pułku armat polowych – etat pułku artylerii polowej cesarskiej i królewskiej Armii oraz królewsko-węgierskiej Obrony Krajowej.
W 1914 siły zbrojne Monarchii Austro-Węgierskiej posiadały 42 pułki armat polowych w c. i k. Armii, 8 dywizjonów armat polowych w c. k. Obronie Krajowej oraz 8 pułków armat polowych w k. węg. Obronie Krajowej[1]. Pułki armat polowych k. węg. Obrony Krajowej posiadały taką samą organizację, jak pułki armat polowych wojska wspólnego, tak w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Jeżeli chodzi o dywizjony armat polowych c. k. Obrony Krajowej to, planowano ich rozwinięcie w osiem pułków armat polowych[2].
Pułk
edytujKażdy pułk stanowił samodzielne „ciało rachunkowe” i posiadał komisje zarządzającą i kasową. Zapasy mobilizacyjne (augmentacyjne) pułk posiadał przy sobie. Wojenny materiał artyleryjski znajdował się pod zarządem specjalnej komisji materiałowej usytuowanej na szczeblu brygady artylerii. W skład wspomnianej komisji wchodził komendant brygady, jako prezes, komendant pułku haubic polowych, komendanci baterii (po jednym z każdego pułku należącego do brygady), komendant kadry oddziału uzupełniającego pułku haubic polowych oraz jeden porucznik lub podporucznik[3].
Pułk na stopie pokojowej składał się komendy pułku, dwóch dywizjonów, każdy po dwie baterie (w niektórych pułkach drugi dywizjon miał trzy baterie), kadry baterii uzupełniającej, magazynu augmentacyjnego i kadry parku amunicyjnego. Komenda pułku była przydzielona pod względem prowiantowym do kadry baterii uzupełniającej[4].
Pułk na stopie wojennej składał się komendy pułku, dwóch dywizjonów, każdy po dwie baterie (względnie drugi dywizjon trzy baterie), oddziału rezerwowego (cztery działa z obsługą), który wyruszał z pułkiem w pole, taboru bojowego i taboru prowiantowego, a także nowych formacji dla służby drugiej linii, według potrzeb i możliwości[5].
Pułk był jednostką organizacyjną „stanowiącą podstawę do kompletowania” (uzupełniania)[4].
| Organizacja pułku armat polowych | |||
|---|---|---|---|
| pokojowa | wojenna | ||
| typ I | typ II | typ I | typ II |
| komenda pułku | komenda pułku | ||
| 1 dywizjon | 1 dywizjon | ||
| 1 bateria | 1 bateria | ||
| 2 bateria | 2 bateria | ||
| 2 dywizjon | 2 dywizjon | ||
| 3 bateria | 3 bateria | ||
| 4 bateria | 4 bateria | ||
| 5 bateria | 5 bateria | ||
| kadra baterii uzupełniającej | bateria uzupełniająca | ||
| kadra parku amunicyjnego | kadra parku amunicyjnego | ||
| magazyn mobilizacyjny | oddział rezerwowy | ||
| nie występowały w organizacji pokojowej |
tabor bojowy | ||
| tabor prowiantowy | |||
| park amunicyjny | |||
| nowe formacje dla służby drugiej linii,
według potrzeb i możliwości | |||
Sztab pułku
edytujSztab pułku na stopie pokojowej składał się z:
- komendanta pułku (pułkownika),
- adiutanta pułku (kapitana),
- oficera prowiantowego,
- lekarza,
- oficera rachunkowego,
- weterynarza,
- urzędnika prowadzącego warsztat polowy,
- ogniomistrza prowadzącego gospodarkę sztabu,
- pomocnika oficera rachunkowego (kaprala),
- 2 podoficerów sanitarnych,
- rusznikarza (podoficer),
- kowala (podoficer),
- 5 szeregowców,
- 5 ordynansów oficerskich,
- 3 konie własne,
- 4 konie wojskowe.
Razem 7 oficerów (gażystów) oraz 18 żołnierzy i 7 koni. Sztab na stopie bojowej liczył 50 ludzi, 30 koni oraz dwa czterokonne wozy sztabowe[5].
Bateria
edytujBateria była jednostką taktyczną niższego rzędu, składającą się z 8 cm armata polowa wzór 1905 lub 1905/08. Modele różniły się tylko tym, że drugi z nich mógł być rozłożony dla łatwiejszego transportu (w górach)[6].
Bateria na stopie pokojowej składała się z dwóch plutonów, każdy po dwa półplutony (1 armata). Liczyła ona:
.jpg)
.jpg)
| stan normalny | stan podwyższony | |
|---|---|---|
| komendanta baterii (kapitana) | 1 | 1 |
| oficerów | 3 | 3 |
| chorążego | 1 | 1 |
| starszego ogniomistrza | 1 | 1 |
| ogniomistrza | 1 | 1 |
| plutonowych | 4 | 5 |
| kaprali | 3 | 4 |
| kaprali telefonicznych | 2 | 2 |
| trębacza (podoficera) | 1 | 1 |
| podoficera rachunkowego | 1 | 1 |
| starszych żołnierzy | 12 | 14 |
| starszego żołnierza (telefonistę) | 1 | 1 |
| szeregowców | 69 | 79 |
| ordynansów oficerskich | 4 | 4 |
| koni własnych | 1 | 1 |
| koni wojskowych (wierzchowych) | 19 | 21 |
| koni pociągowych | 33 | 43 |
| armat | 4 | 4 |
| jaszczyków | 2 (bez zaprzęgów) | 2 (z zaprzęgami) |
| wóz z narzędziami | 1 (bez zaprzęgu) | 1 (bez zaprzęgu) |
| wóz bagażowy | 1 (bez zaprzęgu) | 1 (bez zaprzęgu) |
| wozów prowiantowych | 2 (bez zaprzęgów) | 2 (bez zaprzęgów) |
Razem 5 oficerów, 99 (113) żołnierzy, 53 (65) koni, 6 wozów oraz 4 armaty[6].
Bateria na stopie pokojowej wojennej się z trzech plutonów, każdy po dwa półplutony (1 armata). W baterii występowały następujące stanowiska etatowe:
| stanowisko etatowe | stopień wojskowy |
|---|---|
| komendant baterii | kapitan |
| I oficer (zastępca komendanta baterii) | porucznik |
| oficer dowodzący przodkami | porucznik / podporucznik |
| wywiadowca | podporucznik / chorąży |
| ogniomistrz | |
| kapral | |
| podoficer za frontem | ogniomistrz |
| podoficer od przodków | |
| komendanci armat | plutonowi |
| podoficer ordynansowy komendanta baterii | kapral |
| podoficer ordynansowy I oficera | |
| podoficer od przodków | |
| podoficer od katomierza bateryjnego | |
| celowniczy | starsi żołnierze |
| kowal | starszy żołnierz |
| telefonista | podoficer |
| sanitariusz | |
| trębacz bateryjny | trębacz (podoficer) |
| trębacz I oficera | trębacz |
| obsługa armat | kanonierzy |
| woźnice |
Razem bateria liczyła 180 ludzi i 140 koni, 6 armat (sześciokonnych), 6 jaszczy (sześciokonnych), 1 wóz z przyborami. W taborze bojowym 1 kuchnia polowa (dwukonna). W taborze prowiantowym 3 wozy prowiantowe (dwukonne), 1 wóz bagażowy (dwukonny) oraz 1 wóz z rekwizytami (sześciokonny)[7].
Oddziałami specjalnymi baterii były: oddział telefoniczny (dla pięciu stacji), patrol sanitarny oraz stały patrol wywiadowczy[7].
W oddziale telefonicznym trzy stacje były czynne, a dwie rezerwowe. Skład stacji: 1 telefonista i 1 ordynans (stacja nr 3 była konna). Każda stacja była wyposażona w 1 aparat, 1 telefon magnesowy, 3 km łącznika oraz jeden „garnitur” sygnalizacyjny[7].
Patrol sanitarny liczył jednego podoficera i 4 sanitariuszy[7].
Stały patrol wywiadowczy składał się z jednego oficera (chorążego lub kadeta), jednego ogniomistrza i dwóch kaprali, którzy musieli być wyszkoleni w służbie telefonicznej i sygnalizacyjnej oraz zaopatrzeni w lornetki, busole, latarnie, liny, chorągiewki sygnalizacyjne i mapy. Patrole mogły być dzielone na półpatrole lub łączone po kilka z różnych baterii pod jednolitym kierownictwem[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Płomieńczyk 1916 ↓, s. 51-52.
- ↑ Płomieńczyk 1916 ↓, s. 66-67.
- ↑ Płomieńczyk 1916 ↓, s. 57.
- ↑ a b Płomieńczyk 1916 ↓, s. 51.
- ↑ a b Płomieńczyk 1916 ↓, s. 54.
- ↑ a b Płomieńczyk 1916 ↓, s. 52.
- ↑ a b c d Płomieńczyk 1916 ↓, s. 53.
- ↑ Płomieńczyk 1916 ↓, s. 53-54.
Bibliografia
edytuj- Adam Płomieńczyk: Armja Austro-Węgierska. Warszawa: POW, 1916, seria: Bibljoteka Przeglądu Wojskowego.