Wikipedia

Operator wirtualny

Operator wirtualny, MVNO (od ang. mobile virtual network operator, operator wirtualnej sieci komórkowej[a][1]) – podmiot gospodarczy oferujący swoim klientom usługi związane z telefonią komórkową na bazie infrastruktury telekomunikacyjnej należącej do innego operatora telekomunikacyjnego, zwanego w tym kontekście operatorem infrastrukturalnym.

W Polsce rynek operatorów wirtualnych rozwija się wolno: według danych Urzędu Komunikacji Elektronicznej w marcu 2014 ich udział w liczbie kart SIM wynosił około 0,8%[2].

Według stanu na 30 września 2016 r. udział MVNO w liczbie kart SIM wynosił ok. 1,7%[3].

Na świecie największym operatorem wirtualnym jest Lycamobile, który oferuje swoje usługi w dwudziestu dwóch państwach położonych na czterech kontynentach[4].

Kwestie prawne i finansowe

edytuj

Działalność operatorów wirtualnych w poszczególnych krajach regulują przepisy dotyczące lokalnych rynków telekomunikacyjnych. W Polsce, MVNO muszą działać zgodnie z ustawą Prawo komunikacji elektronicznej (w latach 2004-2024 obowiązywała ustawa Prawo telekomunikacyjne). Aby rozpocząć działalność jako MVNO należy złożyć w okręgowym oddziale UKE wniosek o wpis do „rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych” zgodnie z przepisami art. 5 wyżej wymienionej ustawy. W ciągu tygodnia powinno się otrzymać zaświadczenie o wpisie do rejestru. Nie potrzeba dodatkowych zezwoleń ani koncesji, każdy przedsiębiorca telekomunikacyjny może rozpocząć działalność jako MVNO, po zawarciu odpowiedniej umowy z operatorem komórkowym, który zgodzi się udostępnić do tego celu swoją infrastrukturę teleinformatyczną[5].

Urząd Komunikacji Elektronicznej rozpoczął w 2007 roku konsultacje z zainteresowanymi uczestnikami rynku telekomunikacyjnego na temat kształtowania reguł dotyczących rozliczeń pomiędzy operatorami wirtualnymi i infrastrukturalnymi[6]. Zarządy Polkomtelu, PTK Centertel oraz Polskiej Telefonii Cyfrowej przedstawiły podobne stanowiska[7]. Wskazywały pełną swobodę umów pomiędzy MVNO a MNO jako najlepsze rozwiązanie. Argumentowały, że trudno byłoby tworzyć jakiekolwiek jednolite ramy warunków wzajemnych rozliczeń z operatorami wirtualnymi, ponieważ nie sposób objąć nimi wszystkich możliwych strategii i sytuacji w jakich chciałyby prowadzić działalność MVNO. Przekonywały, że taka próba ograniczałaby innowacyjność rozwiązań i strategii poszczególnych MVNO oraz rozwój konkurencyjności na rynku wirtualnych operatorów.

Obecnie nie ma żadnych reguł narzuconych przez UKE w związku z rozliczeniami pomiędzy operatorami infrastrukturalnymi i wirtualnymi. Każda umowa jest wynikiem negocjacji pomiędzy zainteresowanymi podmiotami i nie musi opierać się na wytycznych regulatora rynku telekomunikacyjnego.

Modele biznesowe związane z działalnością MVNO

edytuj

Podstawową zasadą związaną z działalnością operatora wirtualnego jest oferowanie swoim klientom usług na bazie wykupionych hurtowo usług hostingowych oferowanych przez operatorów infrastrukturalnych. Poszczególne MVNO różnią się jednak przyjętą strategią związaną z wybranym przez siebie modelem biznesowym. Poniżej podano kilka przykładów:

  • Niektóre podmioty gospodarcze wchodzą na rynek z nową marką, nie kojarzoną z żadną inną działalnością. Często próbują zagospodarować jakąś niszę na rynku, szukają klientów wśród pewnej grupy społecznej, do której kierują akcję marketingową. Przykładem może być operator Mobilking, który swoje usługi określał jako „ofertę dla prawdziwych facetów” (wspierając się dodatkowo reklamami, uznawanymi przez niektóre środowiska za „seksistowskie”, operujące stereotypami na temat kobiet i mężczyzn). Jako usługi dodatkowe oferował tapety i MMSy o zabarwieniu erotycznym.
  • Wiele firm posiada dobrze znaną na rynku markę zbudowaną dzięki działalności niezwiązanej z telekomunikacją. Mogą one jako wirtualny operator skierować swoją ofertę do dotychczasowych, stałych klientów oraz wykorzystać globalny zasięg swojej marki do pozyskania nowych. Zyski związane z MVNO nie są tutaj jedynym celem, chodzi także o wpływ na podstawowy obszar działalności, w którym generowana jest większość przychodów: powiększenie oferty, przywiązanie klientów itp. Na przykład płacąc kartą kredytową wydaną przez mBank można było otrzymać darmowe minuty jako klient operatora mBank Mobile, a robiąc zakupy w sieci Carrefour można było otrzymać darmowe minuty będąc klientem sieci Carrefour Mova.
  • Są firmy, dla których działalność jako MVNO jest naturalnym rozszerzeniem ich dotychczasowej oferty. Można zaliczyć do nich operatorów stacjonarnych, innym przykładem jest Polsat, który oferuje usługi telefonii komórkowej jako Cyfrowy Polsat, operator sieci „Rodzinna Telefonia Komórkowa”. Obecnie są to usługi związane z przesyłaniem głosu i danych, w przyszłości telefonia może stać się dla niego kolejnym kanałem dystrybucji treści multimedialnych.

Aspekty techniczne

edytuj

Operatorzy wirtualni w zależności od przyjętego modelu działalności mogą korzystać w 100% z infrastruktury innego operatora lub posiadać niektóre elementy związane z komutacją i obsługą połączeń. Głównym czynnikiem charakteryzującym MVNO w kontekście używanej infrastruktury jest brak własnej sieci dostępowej i przyznanych częstotliwości. Urząd Komunikacji Elektronicznej zaproponował trzy profile działalności wirtualnych operatorów w kontekście posiadanej przez nich infrastruktury teleinformatycznej:

  • dostawca usług (ang. service provider) – nie posiada własnej infrastruktury sieciowej, zakresu numeracyjnego ani kart SIM. Może posiadać własny system billingowy.
  • zaawansowany dostawca usług (ang. enhanced service provider) – posiada własny system billingowy oraz platformę usług dodanych. Ma możliwość zarządzania dostępem do poszczególnych usług dla swoich abonentów (baza HLR). Posiada własny zakres numeracyjny, indywidualny kod sieci (National Destination Code, NDC), dysponuje własnymi kartami SIM.
  • pełen MVNO (ang. full MVNO) – posiada całą infrastrukturę telekomunikacyjną poza siecią radiową.

Wirtualni operatorzy na rynku polskim

edytuj

Szacuje się, że z końcem trzeciego kwartału 2016 roku pod markami operatorów sieci wirtualnych działało około 1 mln 6 tys. kart SIM (1,7% rynku), w tym w sieci[3]:

  • Orange – 6 tys. kart SIM
  • Polkomtela – ok. 300 tys. kart SIM
  • P4 – niecałe 700 tys. kart SIM.

Poniżej znajduje się lista operatorów wirtualnych (MVNO) oferujących usługi na terenie Polski oraz powiązanych z nimi operatorów infrastrukturalnych (MNO).

Istniejący

edytuj
MVNO Marka MNO Data uruchomienia
Netia Netia Polkomtel 24 września 2008
FM GROUP Mobile FM GROUP Mobile Polkomtel 5 października 2009
INEA Inea P4 18 stycznia 2010
Vectra Vectra P4 23 sierpnia 2010[b][8]
9 maja 2016[c][9]
Toya TOYAmobilna P4 13 grudnia 2010[10]
Lycamobile Lycamobile Polkomtel 1 listopada 2011
Polskie Sieci Cyfrowe Sp. z o.o. w naszej Rodzinie Polkomtel 3 grudnia 2011
Virgin Mobile Polska Sp. z o.o. Virgin Mobile P4, Orange Polska 16 sierpnia 2012
Sat Film Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k. Sat Film Polkomtel 21 września 2012
Galena Sp. z o.o. Mobilny telegrosik[11](wcześniej jako IZZI mobile[12], Tele25[13]) P4 28 grudnia 2012 (Tele25)
30 września 2014 (IZZI mobile)
13 maja 2024 (Mobilny telegrosik)
Klucz Telekomunikacja Sp. z o.o. Klucz Mobile Polkomtel 17 kwietnia 2013
Telestrada S.A. Lajt Mobile[14] (wcześniej jako White Mobile[15]) Polkomtel, Orange Polska[16] 2 maja 2013 (White Mobile)
15 maja 2015 (Lajt Mobile)
Telgam Mobile Telgam P4 1 lutego 2018
VikingCo Poland Mobile Vikings P4 4 grudnia 2013
Multimedia Polska multiMOBILE[17] Polkomtel 7 stycznia 2014
Premium Mobile Sp. z o.o. Premium Mobile[18] Polkomtel 1 stycznia 2016
ITI Neovision Platforma CANAL+ (dawniej nc+ MOBILE) P4 30 marca 2016
Nowa Telefonia Moja GSM Polkomtel 24 października 2016
Otvarta Sp. z o.o. OTVARTA Polkomtel 1 marca 2018
UPC Polska Sp. z o.o. UPC[19] P4 17 lipca 2019
4RE Sp. z o.o. PHOX Polkomtel 27 stycznia 2023[20]
Geckonet Sp. z o.o. Geckonet Polkomtel 20 lutego 2023[21]
CROSSMOBILE Sp. z o.o. Cross Mobile Polkomtel 29 września 2023[22]

Zlikwidowani

edytuj
MVNO MNO Data uruchomienia Data likwidacji
WPmobi Orange Polska 29 sierpnia 2007[23] 31 maja 2009[24]
MyAvon Orange Polska 10 czerwca 2007 21 czerwca 2010[25][26]
Hyperfonia Orange Polska 29 lipca 2010 31 marca 2011[27][28]
GaduAIR Polkomtel 18 maja 2009 31 października 2011[25][29]
ASTER Sp. z o.o Orange Polska 24 czerwca 2008 5 marca 2012
Mobilking T-Mobile Polska 25 lutego 2008 16 maja 2012[25]
Carrefour Mova Polkomtel 9 kwietnia 2008 30 września 2012[25]
FreeM Polkomtel 21 listopada 2010[30] 30 września 2012[31]
DobryTel Polkomtel oraz Teleena (w Holandii i Wielkiej Brytanii) grudzień 2012 27 maja 2014[25]
mBank mobile Polkomtel 13 grudnia 2006 30 listopada 2014[32][25]
Simfonia, Mobilking mobi Orange Polska 19 grudnia 2007 9 lutego 2015[33]
Lebara Mobile Polkomtel 1 grudnia 2013 31 marca 2015[34]
Vectone Mobile T-Mobile Polska styczeń 2015 1 października 2015[35]
Folx P4 1 grudnia 2017 30 września 2018[36]
Cyfrowy Polsat Polkomtel, Orange Polska, T-Mobile Polska, Aero2 30 czerwca 2008 12 kwietnia 2018[37]
Sferia Polkomtel 1 kwietnia 2014[38] 15 października 2018[39]
Diallo Telefonia Dialog 1 lutego 2010 30 listopada 2018[40]
Rebtel Polkomtel 7 czerwca 2018 3 stycznia 2019[41]

Inne marki operatorów infrastrukturalnych

edytuj
Marka MNO Data uruchomienia Data likwidacji
Heyah T-Mobile Polska 26 lutego 2004[42]
tuBiedronka T-Mobile Polska 19 stycznia 2009
wRodzinie Aero2, Polkomtel 11 lipca 2009
Red Bull Mobile PLAY (do 2023 - usługi są dalej świadczone obecnym klientom pod inną nazwą)

T-Mobile Polska (od 2023)

2 września 2011 (oferta sieci PLAY)

27 września 2023 (MVNO T-Mobile)

MTV Mobile T-Mobile Polska 29 marca 2012 11 października 2014[43]
Virgin Mobile P4 8 sierpnia 2012 (jako operator MVNO)[44]

1 lipiec 2022 (jako submarka P4)[45]

nju mobile Orange Polska 25 kwietnia 2013
Plush Polkomtel 9 września 2014
Fakt Mobile P4 11 czerwca 2015
a2mobile Premium Mobile Sp. z o.o.

(wcześniej Aero2)

7 września 2016

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W niektórych dokumentach spotykane jest dosłowne tłumaczenie „operator wirtualnej sieci ruchomej”.
  2. ↑ Jako wirtualny operator mobilnego Internetu.
  3. ↑ Jako wirtualny operator telefonii komórkowej.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Pierwsze umowy roamingowe. Urząd Komunikacji Elektronicznej, 9 czerwca 2006. [dostęp 2018-11-14].
  2. ↑ Gaj: chętnie pomożemy MVNO. Telepolis.pl, 2014-03-12. [dostęp 2014-05-27].
  3. ↑ a b Pełny obraz polskiego rynku kart SIM w 3Q2016. Telepolis.pl. [dostęp 2016-11-23].
  4. ↑ LYCA, MOBILE, Lycamobile, the, worlds, largest, MVNO, helping, over [online], www.keydion.com [dostęp 2019-01-25].
  5. ↑ Jak zostać operatorem MVNO, informacja na stronach UKE.
  6. ↑ Konsultacje zasad rozliczeń MVNO-MNO. uke.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-03)]., dokument opublikowany na stronach UKE.
  7. ↑ Wyniki konsultacji zasad rozliczeń MVNO-MNO, informacja na stronach UKE.
  8. ↑ Vectra startuje jako MVNO.
  9. ↑ Vectra uruchamia usługi telefonii komórkowej.
  10. ↑ Centrum prasowe Grupy TOYA – 2010 rok.
  11. ↑ IZZI na kartę | Telegrosik Mobile [online], mobilny-telegrosik.pl [dostęp 2024-07-25].
  12. ↑ http://www.telix.pl/artykul/tele25--nowy-operator-mvno--juz-od-6-gr/-min-w-kraju-i-za-granice-3,52507.html.
  13. ↑ IZZI: nowy wirtualny operator wystartował | gsmManiaK.pl [online], www.gsmmaniak.pl [dostęp 2017-12-13] (pol.).
  14. ↑ White Mobile zmienia się w Lajt Mobile, 15 maja 2015.
  15. ↑ Ruszyła sieć White Mobile od Telestrady, Telepolis.pl, 2 maja 2013.
  16. ↑ Lajt mobile z zaskakującymi zmianami. Zrobiło się żółto i... pomarańczowo [online], www.telepolis.pl, 14 lutego 2024 [dostęp 2024-03-03] (pol.).
  17. ↑ Usługa Telefonii Komórkowej multiMOBILE Multimedia Polska S.A., Multimedia Polska S.A., 7 stycznia 2014.
  18. ↑ Premium Mobile – ruszył operator MVNO dla przedsiębiorców, Telix.pl, 28 stycznia 2016.
  19. ↑ UPC wprowadza usługi komórkowe.
  20. ↑ Nowy operator rusza w Polsce. Smartfony naprawi za darmo [online], www.telepolis.pl [dostęp 2023-01-27] (pol.).
  21. ↑ Geckonet kolejnym MVNO w sieci Plusa - TELKO.in [online], www.telko.in [dostęp 2023-02-22].
  22. ↑ CrossMobile: wystartował nowy operator. Zobacz, jakie ma ceny [online], www.telepolis.pl, 29 września 2023 [dostęp 2023-10-01] (pol.).
  23. ↑ Oficjalnie wystartował wirtualny operator WPmobi. Press.pl. [dostęp 2022-04-01]. (pol.).
  24. ↑ WPmobi kończy działalność. telepolis.pl. [dostęp 2022-04-01]. (pol.).
  25. ↑ a b c d e f O jedną sieć za daleko. komorkomat.pl. [dostęp 2021-09-25]. (pol.).
  26. ↑ Koniec sieci komórkowej myAvon. wirtualnemedia.pl. [dostęp 2021-09-25]. (pol.).
  27. ↑ Raport Roczny 2011. Hyperion S.A., 2012-04-30. s. 46, 50. [dostęp 2014-05-27].
  28. ↑ Zgodnie z informacją zamieszczoną w Raporcie rocznym spółki Hyperion z 2011 r., w kwietniu 2011 r. działalność telekomunikacyjna Spółki została zaniechana i przeniesiona do powiązanej spółki MNI Telecom S.A., 1 kwietnia 2011 dokonano również sprzedaży aktywów służących do prowadzenia tej działalności.
  29. ↑ Koniec GaduAIR. Nie pomogło logo Gadu-Gadu. komputerswiat.pl. [dostęp 2021-09-25]. (pol.).
  30. ↑ FreeM. Nowy operator z darmowym Facebookiem. komputerswiat.pl. [dostęp 2022-04-01]. (pol.).
  31. ↑ FreeM i Mova kończą działalność. telepolis.pl. [dostęp 2022-04-01]. (pol.).
  32. ↑ Zakończenie działalności.
  33. ↑ Zaprzestanie świadczenia usług telefonii komórkowej przez MNI C.U.. mnitelecom.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-07)]., MNI Centrum Usług, 19 stycznia 2015.
  34. ↑ Lebara Mobile kończy działalność w Polsce, Telepolis.pl, 16 grudnia 2014.
  35. ↑ Koniec Vectone Mobile?. TELEPOLIS.PL. [dostęp 2015-11-15].
  36. ↑ Aktualizacja. Folx – to jest już koniec, nie ma już nic. TELEPOLIS.PL. [dostęp 2018-08-01].
  37. ↑ Cyfrowy Polsat - Świat multimedialnej rozrywki [online], www.cyfrowypolsat.pl [dostęp 2020-10-17] (pol.).
  38. ↑ Start Sferii mobilnej na terenie całego kraju, Telix.pl, 1 kwietnia 2014.
  39. ↑ Sferia już nie oferuje usług nowym klientom, telko.in, 18 sierpnia 2024.
  40. ↑ Połączenia Netia S.A. z jej jednoosobową spółką zależną - Telefonia Dialog sp. z o.o. [online], inwestor.netia.pl [dostęp 2021-04-03] (pol.).
  41. ↑ Szybko poszło. Rebtel - operator, który dawał darmowy internet - uciekł z Polski [online], Spider's Web, 3 grudnia 2018 [dostęp 2020-10-17] (pol.).
  42. ↑ 20 lat komórek w Polsce - jak się zmieniły, jak zmieniły nas. polityka.pl. [dostęp 2022-04-01]. (pol.).
  43. ↑ MTV Mobile Mix znika z polskiego rynku – można rozwiązać umowę bez kary, Telepolis.pl, 13 października 2014.
  44. ↑ Virgin Mobile rusza 8 sierpnia - od razu z promocją! [online], Komórkomania, 5 sierpnia 2012 [dostęp 2023-03-26] (pol.).
  45. ↑ Virgin Mobile połączył się z P4 - TELKO.in [online], www.telko.in [dostęp 2023-03-26].
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Operator_wirtualny&oldid=75247614”