Opactwo terytorialne

Opactwo terytorialne – jednostka administracyjna spotykana w Kościele rzymskokatolickim i zaliczana do Kościołów partykularnych, którymi Kodeks prawa kanonicznego nazywa Kościoły lokalne, wspólnie tworzące Kościół powszechny (katolicki). Kanoniczna definicja opactwa terytorialnego brzmi następująco:

Prałatura terytorialną lub opactwo terytorialne oznacza część Ludu Bożego w określonych granicach terytorium. Ze względu na szczególne warunki, piecza o ten lud zostaje powierzona prałatowi lub opatowi, który kieruje nim, na podobieństwo biskupa diecezjalnego, jako własny jego pasterz.

Kodeks prawa kanonicznego, kanon 370^[1]

W tego typu opactwach, opat dzierży nie tylko władzę przełożonego wobec przebywających w klasztorze, lecz również władzę równą biskupowi diecezjalnemu na określonym terytorium, które nie przynależy wówczas do żadnej diecezji (opactwo jest równe diecezji). W takim przypadku nazywany jest opatem terytorialnym abbatia nullius.

Od czasu Soboru Watykańskiego II, który położył nacisk na jedność episkopatu i zachowanie spójnej organizacji Kościoła, opartej na diecezjach, liczba opactw terytorialnych jest systematycznie ograniczana. Obecnie (stan na czerwiec 2022) występują one jeszcze w Austrii, Szwajcarii, na Węgrzech, we Włoszech oraz w Korei Północnej. Ich łączna liczba wynosi jedenaście.

Współczesne opactwa terytorialne według zakonów: