Omphalina

Pępówka
	; Pępówka kubkowata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	pępówka
	Nazwa systematyczna
	Omphalina Quél.; Enchir. fung. (Paris): 42 (1886)
	Typ nomenklatoryczny
	Omphalina pyxidata (Bull.) Quél.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Omphalina Quél. (pępówka) – rodzaj grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Charakterystyka

Grzyby żyjące przeważnie w glebie, rzadziej na drewnie. Wytwarzają owocniki o suchych, higrofanicznych kapeluszach o blaszkowym hymenoforze i tzw. „pępkiem” w centrum. Blaszki hymenoforu są zbiegające i szeroko rozstawione, o nieregularnej tramie. Zarodniki pępówek mają pokrój eliptyczny, są gładkie, pozbawione pory rostkowej, a ich wysyp zarodników jest przeważnie biały (czasem różowy), nieamyloidalny^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy naukowe:

Agaricus trib. Omphalia Fr.
Botrydina Bréb. ex Menegh.
Coriscium Vain.
Helotium Tode
Omphalia (Fr.) Staude
Phaeotellus Kühner & Lamoure
Phalomia Nieuwl.
Phytoconis Bory^[3].

Polską nazwę podał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też jako bedłka, lub pępowiec^[4].

Liczne gatunki dawniej zaliczane do rodzaju Omphalina zostały w wyniku najnowszych ustaleń taksonomicznych przeniesione do innych rodzajów, szczególnie do rodzaju Arrhenia^[5].

Gatunki występujące w Polsce:

Omphalina mutila (Fr.) P.D. Orton 1960^[6]
Omphalina pyxidata (Bull.) Quél. 1886 – pępówka kubkowata
Omphalina setipes (Fr.) Raithelh. 1992 – tzw. spinka fioletowotrzonowa
Omphalina subhepatica (Batsch) Murrill 1916 – pępówka wątrobiana^[7]

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum^[5]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według W. Wojewody^[4] i innych^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 479–483, ISBN 83-89648-09-1 .
↑ ^a ^b Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
↑ ^a ^b Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-27] .
↑ W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Omphalina hepatica.

[if-1] Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[ger-2] E.E. Gerhardt E.E., Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .

[sf-3] Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).

[check-4] WładysławW. Wojewoda WładysławW., Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 479–483, ISBN 83-89648-09-1 .

[if2-5] Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).

[lit-6] Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-08-27] .

[7] W. Wojewoda podał nazwę polską dla synonimu Omphalina hepatica.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]