Oliver Heaviside

Oliver Heaviside
Państwo działania	Wielka Brytania
Data i miejsce urodzenia	18 maja 1850 ; Londyn
Data i miejsce śmierci	3 lutego 1925 ; Homefield

Oliver Heaviside (ur. 18 maja 1850 w Londynie, zm. 3 lutego 1925 w Homefield koło Torquay^[1]) – angielski matematyk, fizyk i elektrotechnik. Geniusz i samouk. Jeden z wielkich pionierów elektrotechniki, przewidział istnienie jonosfery.

Życiorys

W 1870 został telegrafistą^[2] (jego wuj Charles Wheatstone był współwynalazcą pierwszego telegrafu elektrycznego^{[potrzebny przypis]}^[3]), jednak postępująca głuchota zmusiła go w 1874 do zmiany zajęcia^[2]. Rozpoczął wtedy badania nad elektrycznością^[2]. Brał udział w kładzeniu podmorskiego kabla transatlantyckiego jako ekspert. Wówczas też opracował równania telegrafistów będące podstawą współczesnej elektroniki i telekomunikacji.

Główne prace Heaviside’a dotyczyły elektromagnetyzmu, m.in. rozwinął teorię pola elektromagnetycznego J. C. Maxwella, to właśnie jemu zawdzięczamy współczesną wersję równań Maxwella w postaci układu czterech równań różniczkowych z dwiema niewiadomymi wektorowymi. W 1902 roku (niezależnie od A. E. Kennelly’ego i niemal jednocześnie) wysunął hipotezę istnienia w atmosferze ziemskiej na wysokości 100–200 km bardzo silnie zjonizowanej warstwy (warstwa E jonosfery), której istnienie potwierdzono 20 lat później.

Ponadto rozwinął i zastosował rachunek wektorowy (którego użył do uporządkowania równań Maxwella) i rachunek operatorowy (używany do analizy zespolonej obwodów elektrycznych). Zbadał zjawisko naskórkowości występujące w liniach transmisyjnych i zaprojektował kabel koncentryczny (patent UK nr 1407 z 1880 r.). Był nawet pomysłodawcą falowodu rurowego jednak pomysł ten porzucił. Niezależnie współodkrył wektor Poyntinga. Jego autorstwa są terminy używane w elektrotechnice i elektronice jak: impedancja, admitancja, konduktancja, reluktancja, elektret. W 1888 roku (a więc na niemal pół wieku wcześniej przed oficjalnym odkryciem) przewidział efekt zwany obecnie zjawiskiem Czerenkowa.

Był ekscentrykiem i indywidualistą. Mimo iż skłócony ze współczesnym mu środowiskiem naukowym (głównie z powodu notorycznej odmowy dostarczenia ścisłego dowodu^[4] na swoje metody), na zawsze odmienił oblicze matematyki i nauki, a zwłaszcza elektrotechniki i wszystkich dziedzin pokrewnych.

Jego słynne stwierdzenie Why should I refuse a good dinner simply because I don’t understand the digestive processes involved? (Czemu miałbym odmówić sobie dobrego obiadu tylko dlatego, że nie pojmuję procesów trawienia?) dość wiernie obrazuje jego relacje z establishmentem.

Pomimo tak ogromnego wkładu w rozwój nauki i techniki, jedyną nagrodą jaką otrzymał w dowód uznania zasług był Medal Faradaya przyznany mu przez brytyjski Instytut Inżynierów Elektryków w 1922 roku, był on pierwszym laureatem tejże nagrody.

Zobacz też

Przypisy

↑ Heaviside Oliver, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-12] .
↑ ^a ^b ^c Oliver Heaviside, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
↑ Paul J.P.J. Nahin Paul J.P.J., Oliver Heaviside: The Life, Work, and Times of an Electrical Genius of the Victorian Age, Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2002, ISBN 0-8018-6909-9 .
↑ Metody stosowane przez Heaviside’a udowodnił kilkanaście lat później Thomas John I'Anson Bromwich poprzez zastosowanie całki po konturze zwanej obecnie całką Mellina-Bromwicha; metoda ta jest uniwersalnym sposobem znajdowania transformaty odwrotnej dla wszystkich przekształceń całkowych, w tym transformat Laplace’a, Mellina i Fouriera.

Linki zewnętrzne

John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Oliver Heaviside w MacTutor History of Mathematics archive (ang.) [dostęp 2021-10-24].

[epwn-1] Heaviside Oliver, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-12-12] .

[:0-2] Oliver Heaviside, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).

[3] Paul J.P.J. Nahin Paul J.P.J., Oliver Heaviside: The Life, Work, and Times of an Electrical Genius of the Victorian Age, Baltimore: Johns Hopkins University Press, 2002, ISBN 0-8018-6909-9 .

[4] Metody stosowane przez Heaviside’a udowodnił kilkanaście lat później Thomas John I'Anson Bromwich poprzez zastosowanie całki po konturze zwanej obecnie całką Mellina-Bromwicha; metoda ta jest uniwersalnym sposobem znajdowania transformaty odwrotnej dla wszystkich przekształceń całkowych, w tym transformat Laplace’a, Mellina i Fouriera.

[1]

[2]

[3]

[4]