Olczyski Potok
Olczyski Potok – potok, dopływ Zakopianki[1]. Spływa Doliną Olczyską w polskich Tatrach Zachodnich. W dolnej części bywa też nazywany Olczanką, dawniej zaś nazywano go Olczą. Powstaje na wysokości 1067 m n.p.m. jako wypływ z potężnego Wywierzyska Olczyskiego o wydajności do 1000 l/s. Zaraz przy Olczyskim Wywierzysku dołącza do niego łożysko Suchego Potoku Olczyskiego, jest ono jednak zazwyczaj suche i wody płyną nim tylko po większych opadach czy gwałtownych roztopach[2].
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Potok 5 rzędu | |
| Długość | 9 km |
| Źródło | |
| Miejsce | Wywierzysko Olczyskie |
| Wysokość |
1067 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Zakopianka |
| Miejsce | |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Olczyski Potok spływa w północnym kierunku dnem wąskiej, wyciętej w skałach wapiennych Doliny Olczyskiej. Jego koryto wyżłobione jest w rumowisku skał wapiennych. Występują w nim pojedyncze głazy morenowe oraz całe ławice skalne. Spadek potoku do wylotu z Tatr wynosi około 4,7%. W miejscu, w którym potok opuszcza Tatry w Jaszczurówce, zasilany jest jeszcze wypływem termalnym. Woda w wypływie ma temperaturę 18,5 °C, co podnosi temperaturę wody w Olczyskim Potoku z 4 °C do 9 °C. Dawniej tym termalnym wypływem zasilany był basen kąpieliskowy. Przeprowadzone w 1959 r. badania wykazały, że w odległości około 120 m powyżej cieplicowych źródeł w korycie Olczyskiego Potoku jest ponor. Zabarwiona fluoresceiną woda potoku wypłynęła w otworze wiertniczym na głębokości 150 m oraz we wszystkich źródłach i ujęciach na terenie kąpieliska. W ten sposób wody Olczyskiego Potoku oziębiają wody termalne[3].
Olczyski Potok opuszcza Tatry na wysokości 900 m i wpływa na obszar Rowu Podtatrzańskiego. Jego koryto o zmiennej szerokości od 4 do 8 m wyżłobione jest w zniesionym z Tatr materiale akumulacyjnym, jedynie w niektórych miejscach odsłaniają się warstwy fliszowe. Średni spadek potoku na odcinku pozatatrzańskim wynosi około 2,9%[potrzebny przypis]. Dalej potok spływa przez Olczę i na wysokości ok. 760 m w miejscu o współrzędnych 49°19′23″N 19°59′08″E/49,323056 19,985556 uchodzi do Zakopianki jako jej prawy dopływ. Ma długość 8,8 km[4]. Największymi jego dopływami są (alfabetycznie): Chłabowski Potok[5], Huciański Potok[6], Kadukowski Potok[7], Mrowcowiański Potok[8], Piszczorów Potok[9], Rybków Potok[10], Walkoszów Potok[11].
Zlewnia Olczyskiego Potoku ma powierzchnię 16,6 km², w tym w obrębie Tatr 4,8 km²[potrzebny przypis].
Szlaki turystyczne
edytuj
dnem doliny, wzdłuż Olczyskiego Potoku, przez polanę Kopieniec do Toporowej Cyrhli. Czas przejścia: 2:35 h, ↓ 2:20 h
z Olczyskiej Polany na Nosalową Przełęcz. Czas przejścia: 30 min, ↓ 25 min[12].
Przypisy
edytuj- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 193.
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Krystyna Wit-Jóźwik, Hydrografia Tatr Zachodnich. Objaśnienia do mapy hydrograficznej „Tatry Zachodnie”'' 1:50 000, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii, 1960.
- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-04-02].
- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 32.
- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 86.
- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 102.
- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 179.
- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 210.
- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 243.
- ↑ Hydronimy cz. 1 ↓, s. 304.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.
Bibliografia
edytuj- Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), ISBN 83-239-9607-5.