Okartowo
Okartowo (niem. Eckersberg[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz.
| wieś | |
 Widok z mostu drogowego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
404[2] |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
12-250[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NPI |
| SIMC |
0763956 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu piskiego  | |
Położenie na mapie gminy Orzysz  | |
 53°48′22″N 21°51′27″E/53,806111 21,857500[1]
| |
Wieś leży nad brzegiem jeziora Śniardwy i jeziora Tyrkło, przy drodze krajowej nr 16, 6 km na zachód od Orzysza.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
We wsi, nad brzegiem jeziora Śniardwy znajduje się Stacja Ratownictwa Wodnego, główna baza Mazurskiej Służby Ratowniczej, założona w 1978 roku[5].
Miejscowość jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej, należącej do dekanatu Biała Piska, diecezji ełckiej.
Historia
edytujWieś powstała w II połowie XV wieku.
W połowie XIV w. (ok. 1340) Krzyżacy na miejscu dawnego grodziska pruskiego wznieśli strażnicę. Została ona poważnie uszkodzona w czasie najazdów Litwinów dowodzonych przez Kiejstuta w 1361, a w 1379 całkowicie zniszczona[6]. Osada powstała około roku 1485. Lokacja wsi nastąpiła w 1492 r. Kościół wybudowano w 1799 r., gruntownie odbudowany po zniszczeniach I wojny światowej. Nad jeziorem Tyrkło, około 2 km od wsi, znajdują się ślady po wczesnośredniowiecznym grodzisku pruskim.
Zabytki
edytuj
Zabytki wpisane do rejestru zabytków
edytuj- Kościół z XVIII wieku, odbudowany po I wojnie światowej – nr rej.: 662 z 10.03.1989.[7]
Świątynia powstała w miejscu zamku krzyżackiego[8]. Wieża w dolnej części murowana, w górnej drewniana, kryta gontem. Ściany, strop i empory pokryte polichromią o motywach roślinno-geometrycznych i symbolicznych, umieszczonych w prostokątnych płycinach, pomiędzy którymi znajdują się cytaty z Biblii w języku niemieckim. Ołtarz główny i ambona barokowe. W murze otaczającym kościół tablica upamiętniająca odbudowę ze zniszczeń I wojny światowej.
- Dawny cmentarz ewangelicki założony w I połowie XIX wieku – nr rej.: 817 z 27.06.1991.[9]
Najstarszy zachowany nagrobek z 1849 r.[10]
Pochówek o szczególnym znaczeniu: Rektor Rudolf Skrodzki (20.9.1828 – 17.1.1904).
Na cmentarzu znajduje się kwatera wojenna z okresu I wojny światowej. Pochowanych w niej jest trzech żołnierzy i pracownik cywilny armii niemieckiej oraz nieznany żołnierz armii rosyjskiej:
- Ldstrm. August Tieß z 5. Komp. Ldstrm. Inf. Batl. Lötzen I †4.9.1914
- Gefr. d. Res. Rudolf Will Scheinwerfer z Abt. Lötzen Pion. Batl. I †11.11.1914
- Arm. Soldat Hans Dobberstein z 1. Komp. Arm. Batl. 58 †17.7.1915
- Ziv. Arm. Arb. Hermann August Richter Baul. Süd. Fortif. d. Feste Boyen †15.10.1914
- żołnierz armii rosyjskiej †1914-15.[11]
Inne zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 91695
- ↑ Wieś Okartowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-04], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 855 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Informacje na stronie Mazurskiej Służby Ratowniczej.
- ↑ Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 149
- ↑ Karta zabytku – kościół.
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 306
- ↑ Karta zabytku – cmentarz ewangelicki.
- ↑ Tekla Żurkowska Mazurskie Cmentarze. Symbole w krajobrazie. Wydawnictwo Borussia, Olsztyn 2008, s. 75.
- ↑ [OSR] I wojna światowa (1914-18r.): Okartowo.
- ↑ Karta zabytku – dworzec.
- ↑ Karta zabytku – budynek1.
- ↑ Karta zabytku – budynek2.
- ↑ Karta zabytku – magazyn.
- ↑ Karta zabytku – dom 1.
- ↑ Karta zabytku – dom 2.
- ↑ Karta zabytku – dom 3.
Bibliografia
edytuj- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 74
- Okartowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 422.