Ogród botaniczny Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki
Ogród botaniczny Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki – ogród botaniczny we Lwowie, należący do Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki, został uznany za obiekt przyrodniczy o znaczeniu krajowym przez rząd Ukrainy w 1983[1] i 1992[2].
 Staw w ogrodzie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Dzielnica | |
| Powierzchnia |
16,5 ha |
| Data założenia |
1852 (stary ogród), 1878 (1911) (nowy ogród) |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Lwowa  | |
 49°49′49″N 24°03′44″E/49,830278 24,062222
| |
| Strona internetowa | |
Historia
edytuj.JPG)
Ogród botaniczny Uniwersytetu Lwowskiego im. Iwana Franki składa się z dwóch ogrodów, starego i nowego.
Stary ogród został założony w 1852 przez Hiacynta Łobarzewskiego przy obecnej ulicy Cyryla i Metodego 4 na terenie ogrodu należącego wcześniej do klasztoru trynitarzy. Został założony na powierzchni 2 ha na stoku Kaleczej Góry w pobliżu Cytadeli, na przedmieściu halickim. Obecnie znajduje się tam arboretum i szklarnie z hodowlą roślin cieplarnianych.
Nowy ogród jest zlokalizowany na Cetnerówce, który władze miasta zakupiły w 1911 od spadkobierców rodziny Cetnerów. Początkowo był to obszar 4,5 ha, a następnie dokupiono ok. 12 ha. Jest to teren o zróżnicowanej powierzchni, znajdują się tam zbocza, dolina, podmokłe łąki, staw oraz suchy płaskowyż. Umożliwiło to stworzenie warunków podobnych dla tych, w których występują rośliny bagienne, wodne, łąkowe, stepowe, leśne, równinne, alpejskie i subalpejskie charakterystyczne dla Karpat. Pod koniec XVIII wieku Ignacy Cetner tworząc park posadził tu sosnę amerykańską, buki czerwonolistne, klony i akacje, a przed istniejącym tu wówczas pałacykiem stworzył kwietniki i gazony oraz niewielki staw, były tu też altanki i sztuczne groty. Od 1923 ogrodem botanicznym zajął się prof. Stanisław Kulczyński, który rok później postanowił powiększyć kolekcję nasadzeń. Ogółem pomiędzy 1924 a 1939 przybyło 851 gatunków roślin, a część parkowa została przekomponowana. Podczas II wojny światowej znaczna część ogrodu uległa dewastacji, a zaniedbane rośliny egzotyczne zginęły. W 1944 władze radzieckie nakazały podjęcie prac nad naprawą zniszczeń, a teren ogrodu powiększono o tereny leśne na Pohulance, które przed nacjonalizacją należały do biskupstwa lwowskiego Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego i prywatnego właściciela o nazwisku Bogdanowicz. Były to piaszczyste stoki porośnięte krzewami i trawą oraz naturalnym lasem bukowym, który wyznacza północno-zachodni zasięg występowania buczyny[3]. Nowy obszar obejmował ok. 100 ha i obejmował poza buczyną również graby i dęby. Nieumiejętne gospodarowanie sprawiło wyschnięcie malowniczych stawów oraz nieodwracalne zmiany w części gdzie znajdowała się rzadka roślinność stepowa. Znaczną część terenów na Pohulance zalesiono, zaobserwowano również naturalną regenerację głównych gatunków leśnych, osiki i brzozy. W latach 1957–1959 zaplanowano generalny plan rozwoju ogrodu, ale nie został on zrealizowany. Część leśną wyłączono wówczas z terenu ogrodu i przeznaczono na funkcje rekreacyjno-wypoczynkowe, utworzono wówczas Park Pohulanka. W 1974 oddano do użytku kompleks szklarni o powierzchni 1250 m kw[4].
Współczesność
edytuj.jpg)
W 1999 rozpoczęto proces reorganizacji ogrodu, który ma doprowadzić do uporządkowania poszczególnych kolekcji i wyeksponowania roślin zgodnie z obowiązującymi kryteriami fitogeograficznymi i systematycznymi, rozbudowano dział systematyki roślin i roślin leczniczych. Podjęto próbę odtworzenia karpatarium (roślinność subalpejska charakterystyczna dla Karpat), powiększono akwen stawu co umożliwiło rozwój kolekcji roślin wodnych i błotnych w zbiorniku i wzdłuż strumienia. Rozpoczęto wieloletni proces odtworzenia kolekcji róż, chryzantem i dalii, odnowiono kolekcję paproci gruntowych oraz zrekonstruowano dział roślin uprawnych, jednorocznych i wieloletnich. Powstała nowa kolekcja mieczyków, storczyków, mięsożernych a kolekcja roślin imbirowatych uległa znacznej rozbudowie[5].
Uprawianych jest 3350 taksonów roślin, z czego ok. 1200 to rośliny tropikalne i subtropikalne.
Obecnie ogród składa się z pięciu głównych sekcji:
- rośliny zielne dziko rosnące tj. „karpatarium”, systematyka roślin, rośliny lecznicze, rośliny wodne i błotne, ekspozycja naturalnej flory w otwartej przestrzeni;
- nasadzenia dendrologiczne;
- rośliny uprawne i ozdobne;
- rośliny tropikalne i subtropikalne;
- fizjologia i biochemia roślin.
Przypisy
edytuj- ↑ Uchwała Rady Ministrów Ukrainy z dnia 22 lipca 1983 nr. 311 „W sprawie klasyfikacji obszarów i obiektów naturalnych funduszu rezerwowego Ukrainy”
- ↑ Uchwała Rady Ministrów Ukrainy z dnia 10 grudnia 1992 nr. 584 „O wprowadzeniu zmian do niektórych uchwał Rady Ministrów Ukrainy w związku z „przyjęciem ustawy „O Funduszu Rezerwy Przyrody Ukrainy"”
- ↑ Adam Dylewski, Lwów-miasto marzeń. Wyd. Mediaprofit Warszawa 2009 s. 232 ISBN 978-83-60174-94-4
- ↑ Ogród botaniczny na Cetnerówce, Lwów Info
- ↑ A. Prokopiv, Botanic Garden of Ivan Franko National University of Lviv – history and the present. 2004. [dostęp 2016-03-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
Bibliografia
edytuj- Ботанічний сад Львівського національного університету імені Івана Франка, Ботсад 2014 /j.ukr./. botansad.com.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-14)].
- Grzegorz Rąkowski: „Lwów. Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Część IV”. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2008. s. 287-288 ISBN 978-83-89188-70-8;
- Plan miasta Lwowa, Wyd. Kartografia Kijów 2010 ISBN 978-966-475-748-2;