Tren – Ofiarom Hiroszimy
Tren – Ofiarom Hiroszimy – utwór muzyczny autorstwa Krzysztofa Pendereckiego, który skomponował w 1960 roku.
| |
| Kompozytor | |
|---|---|
| Czas powstania |
1960 |
| Czas trwania |
8’37’’ |
Nazwa
edytujPoczątkowo utwór nosił tytuł 8’37’’ i był on związany z czasem jego trwania[1]. W 1961 roku dyrektor muzyczny Polskiego Radia, Roman Jasiński, zwrócił uwagę na tytuł[1]. Wtedy zmieniono go na Tren – Ofiarom Hiroszimy[1]. Tytułu nie należy rozumieć dosłownie[1]. Nie ilustruje on tragedii Hiroszimy, lecz jest dedykowany tym, którzy w 1945 roku zginęli w Hiroszimie[1].
Historia
edytujW 1959 roku podczas II Konkursu Młodych Kompozytorów organizowanego przez Związek Kompozytorów Polskich jurorzy nagrodzili trzema najważniejszymi nagrodami utwór młodego kompozytora Krzysztofa Pendereckiego[1]. Główną nagrodą w konkursie był wyjazd na dwumiesięczne stypendium do Włoch[1]. Tam powstał utwór, ukończony po powrocie do kraju[1], któremu kompozytor nadał tytuł 8’37’'[2]. Był on przeznaczony na 52 instrumenty smyczkowe (24 skrzypce, 10 altówek, 10 wiolonczel i 8 kontrabasów)[1]. Penderecki wprowadził do utworu nowe artykulacje, takie jak gra na strunniku, na podstawku, na strunach za podstawkiem, uderzanie żabką smyczka lub palcem w górną płytę instrumentu, wibrowanie szybkie i wolne[1].
Utwór, który został wysłany w 1960 roku na Konkurs Kompozytorski im. Grzegorza Fitelberga, otrzymał tam III nagrodę. Następnie dokonano jego nagrania przez Wielką Orkiestrę Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach pod batutą J. Krenza i wysłano w 1961 roku do Paryża na sesję Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO[2]. Utwór zajął tam IV miejsce[1]. W wielu krajach muzycy orkiestrowi nie chcieli wykonywać utworu, ponieważ obawiali się, że np. uderzanie żabką smyczka w dekę instrumentu może zniszczyć lakier na instrumencie[1].
Wykorzystanie utworu
edytuj- W 1965 roku powstał film dokumentalny Ludwika Perskiego pt. Portret dyrygenta, pokazujący próbę Trenu – Ofiarom Hiroszimy w wykonaniu Orkiestry Filharmonii Narodowej pod batutą Witolda Rowickiego[3].
- W 1969 roku Marian Ussorowski stworzył poetycką etiudę dokumentalną Tren[4].
- Utwór został wykorzystany m.in. w filmach Lśnienie Kubricka, Inland Empire Lyncha, Egzorcysta Friedkina[5] i trzecim sezonie serialu Miasteczko Twin Peaks z roku 2017[6].
Nagrody
edytuj- 1960: III nagroda w konkursie kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga
- 1962: nagroda Międzynarodowej Trybuny Kompozytorów UNESCO w Paryżu[7]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l Trenofiarom Hiroszimy - Encyklopedia Muzyki - RMF Classic [online], rmfclassic.pl [dostęp 2018-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-02].
- ↑ a b prof. Krzysztof Penderecki (1994) [online], amuz.krakow.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).
- ↑ Portret dyrygenta [online], archiwum.nina.gov.pl [dostęp 2018-05-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-02] (pol.).
- ↑ FilmPolski.pl, „FilmPolski” [dostęp 2018-05-01] (pol.).
- ↑ Kraków uczci koncertami 85. rocznicę urodzin Krzysztofa Pendereckiego [online], krakow.wyborcza.pl [dostęp 2018-05-01].
- ↑ Marzenia i koszmary: powiązania Davida Lyncha z Polską [online], Culture.pl [dostęp 2020-03-03] (ang.).
- ↑ Penderecki Krzysztof (ur. 1933) [online], muzykotekaszkolna.pl [dostęp 2018-05-01] (pol.).