Ochna
Ochna, ołdzian (Ochna) – rodzaj roślin należący do rodziny ochnowatych. Obejmuje 79 gatunków[4]. Są to głównie krzewy, znacznie rzadziej drzewa i rośliny zielne. Występują głównie w południowo-wschodniej Afryce, ale przedstawiciele rodzaju obecni są też w pozostałej części Afryki (z wyjątkiem północnych krańców) oraz w tropikalnej Azji[5][4][6].
 Ochna kirkii | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
ochna | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Ochna L. Sp. Pl. 513. 1 Mai 1753[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
O. jabotapita L.[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne ze względu na efektowne kwiaty i charakterystycznego kształtu owoce. Korzenie i kora wykorzystywane są w ludowej medycynie Zulusów[7].
Morfologia
edytuj
- Pokrój
- Rośliny krzewiaste i niskie drzewa[5].
- Liście
- Pojedyncze, o brzegach zwykle piłkowanych, rzadko całobrzegich. Przylistki są drobne i szybko odpadające. Żyłki przewodzące wygięte przy brzegu liścia ku górze[5].
- Kwiaty
- Zebrane w rozgałęzione kwiatostany. Posiadają 5 (rzadko 4) barwnych i trwałych działek kielicha, pozostających na owocu. Płatków korony jest od 5 do 12, zwykle żółtych, rzadko białych lub pomarańczowych. Pręciki liczne, w 2 lub większej liczbie okółków. Zalążnia podzielona, 3–15-komorowa, z pojedynczymi zalążkami w komorach[5].
- Owoce
- Czarne pseudo-jagody, przypominające uszy Myszki Miki, stąd zwyczajowe nazwy typu Mickey Mouse Plant, Mickey Mouse Tree itp.[6][7] opisywane też jako wielopestkowce (owoce zbiorowe)[5].
Systematyka
edytuj- Wykaz gatunków[4]
- Ochna afzelii R.Br. ex Oliv.
- Ochna afzelioides N.Robson
- Ochna andravinensis Baill.
- Ochna angustata N.Robson
- Ochna apetala Verdc.
- Ochna arborea Burch. ex DC.
- Ochna atropurpurea DC.
- Ochna bakeriana Kuntze
- Ochna barbertonensis T.Shah
- Ochna barbosae N.Robson
- Ochna baronii (Tiegh.) Callm. & Phillipson
- Ochna beirensis N.Robson
- Ochna boiviniana Baill.
- Ochna bracteosa Robyns & Lawalrée
- Ochna braunii Sleumer
- Ochna calodendron Gilg & Mildbr.
- Ochna ciliata Lam.
- Ochna cinnabarina Engl. & Gilg
- Ochna citrina Gilg
- Ochna comorensis Baill.
- Ochna confusa Burtt Davy & Greenway
- Ochna cyanophylla N.Robson
- Ochna dolicharthros F.M.Crawford & I.Darbysh.
- Ochna gamblei King ex Brandis
- Ochna gambleoides N.Robson
- Ochna gamostigmata Du Toit
- Ochna glauca I.Verd.
- Ochna hackarsii Robyns & Lawalrée
- Ochna hiernii (Tiegh.) Exell
- Ochna holstii Engl.
- Ochna holtzii Gilg
- Ochna humblotiana Baill.
- Ochna inermis (Forssk.) Schweinf.
- Ochna insculpta Sleumer
- Ochna integerrima (Lour.) Merr. – ochna drzewkowata
- Ochna jabotapita L.
- Ochna katangensis De Wild.
- Ochna kirkii Oliv.
- Ochna lanceolata Spreng.
- Ochna latisepala (Tiegh.) Bamps
- Ochna leptoclada Oliv.
- Ochna leucophloeos Hochst. ex A.Rich.
- Ochna louvelii (H.Perrier) Callm. & Phillipson
- Ochna macrantha Baker
- Ochna macrocalyx Oliv.
- Ochna madagascariensis DC.
- Ochna maguirei K.Balkwill
- Ochna manikensis De Wild.
- Ochna mauritiana Lam.
- Ochna membranacea Oliv.
- Ochna micrantha Schweinf. & Gilg
- Ochna monantha Gilg
- Ochna multiflora DC.
- Ochna natalitia (Meisn.) Walp.
- Ochna obtusata DC.
- Ochna ovata F.Hoffm.
- Ochna oxyphylla N.Robson
- Ochna pervilleana Baill.
- Ochna polyarthra Verdc.
- Ochna polycarpa Baker
- Ochna polyneura Gilg
- Ochna pretoriensis E.Phillips
- Ochna pseudoprocera Sleumer
- Ochna puberula N.Robson
- Ochna pulchra Hook.
- Ochna pumila Buch.-Ham. ex DC.
- Ochna pygmaea Hiern
- Ochna rhizomatosa (Tiegh.) Keay
- Ochna richardsiae N.Robson
- Ochna rovumensis Gilg
- Ochna sambiranensis Callm. & Phillipson
- Ochna schliebenii Sleumer
- Ochna schweinfurthiana F.Hoffm.
- Ochna serrulata (Hochst.) Walp. – ochna piłkowana
- Ochna staudtii Gilg
- Ochna stolzii Gilg
- Ochna thomasiana Engl. & Gilg
- Ochna thouvenotii (H.Perrier) Callm. & Phillipson
- Ochna vaccinioides Baker
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-16] (ang.).
- ↑ a b c Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-04-16]. (ang.).
- ↑ a b c Ochna L., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-11-08].
- ↑ a b c d e Ochna. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-04-17]. (ang.).
- ↑ a b Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. Portland: Timber Press, 2008, s. 295. ISBN 978-0-88192-585-2.
- ↑ a b Jens G. Rohwer: Atlas roślin tropikalnych. Wyd. 1. Warszawa: Horyzont, 2002, s. 168. ISBN 83-7311-378-9.
Bibliografia
edytuj- Jens G. Rohwer, Atlas roślin tropikalnych, Małgorzata Świdzińska (tłum.), Warszawa: Horyzont, 2002, ISBN 83-7311-378-9, OCLC 68634821.
- Kirsten Albrecht Llamas: Tropical Flowering Plants. Portland: Timber Press, 2008. ISBN 978-0-88192-585-2.
- Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008. ISBN 978-83-61320-17-3..
Identyfikatory zewnętrzne (takson):