ORP Podhalanin

ORP Podhalanin (PH) – były niemiecki torpedowiec A 80, a następnie jeden z pierwszych okrętów Marynarki Wojennej II RP.

ORP Podhalanin

Historia
Stocznia	Vulcan-Werke A.G., Szczecin
Położenie stępki	1916
Wodowanie	24 października 1917
Kaiserliche Marine
Nazwa	A 80
Wejście do służby	21 grudnia 1917
Marynarka Wojenna
Nazwa	ORP Podhalanin
Wejście do służby	1924
Wycofanie ze służby	12 kwietnia 1938
Los okrętu	pływający zbiornik ropy, dalsze losy nieznane
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 330 t pełna: 381 t
Długość	60,4 m
Szerokość	6,4 m
Zanurzenie	2,1 m
Napęd
2 kotły typu Yarrow o ciśnieniu 18,5 atm, 2 turbiny parowe AEG – Vulkan o łącznej mocy: 6000 KM, 2 trzypłatowe śruby o średnicy 1,70 m
Prędkość	28 w vmaks./15 w vek.
Zasięg	? Mm/przy vek.; ? Mm/przy vmaks.
Uzbrojenie
(1937) 1 działo kalibru 75 mm wz.95 (1 × I) 2 ckm 'Maxim' kalibru 7,92 mm (2 × I)
Załoga	73 ludzi w tym: 3 oficerów, 70 podoficerów i marynarzy

Niemiecki torpedowiec wojennej budowy typu A 56/A 80 (A-III-Boot, Amtsentwurf 1916). Stępkę pod ten okręt położono w 1916 roku w szczecińskiej stoczni Vulcan-Werke A.G. Zwodowany został 24 października 1917 roku. Służbę w cesarskiej flocie rozpoczął 21 grudnia 1917 roku. Do końca I wojny światowej służył jako okręt szkoleniowy. Po zakończeniu działań wojennych przeszedł do Anglii, gdzie kotwiczył wraz z innymi torpedowcami w bazie Royal Navy w Rosyth.

W 1919 roku został przyznany Polsce i otrzymał nazwę ORP „Góral”. W Departamencie Spraw Morskich postanowiono, że okręt zostanie wyremontowany w kraju. ORP „Góral” pod dowództwem Aleksandra Hulewicza wraz z ORP „Mazur” i ORP „Ślązak” 8 września wyruszył w podróż do kraju holowany przez holownik „Bullger”. Do Gdańska zespół dotarł 14 września 1922 roku. Okręt w tym czasie był uzbrojony tylko w jedną niemiecką armatę kalibru 88 mm bez zamka. W 1921 roku zmieniono nazwę na ORP „Podhalanin”. Z powodu braku środków finansowych, torpedowiec nie był remontowany i używano go jako pływający magazyn części zamiennych.

Dopiero w planie budżetowym na rok 1924 znalazły się wystarczające fundusze na remont okrętu. W tym też roku rozpoczął służbę w Marynarce Wojennej i 16 września został wcielony do Dywizjonu Torpedowców. W lipcu 1925 roku wraz z ORP „Mazur” odbył rejs szkoleniowy z podchorążymi do Kalmaru. Z dniem 1 kwietnia 1930 roku „Podhalanina” przyporządkowano do Dywizjonu Minowców. Po 1 maja 1932 roku torpedowiec znalazł się w Dywizjonie Łodzi Podwodnych. W czerwcu 1933 roku był Dywizjonie Kontrtorpedowców. 1 czerwca 1935 roku okręt był przyporządkowany do Centrum Wyszkolenia Specjalistów Floty. W 1936 dowódcą jednostki był kpt. mar. Konrad Namieśniowski. ORP „Podhalanin” został z dniem 15 lutego 1938 roku przeniesiony do II rezerwy. Po skreśleniu z listy floty 12 kwietnia 1938 roku używany był jako okręt cel dla torped. Po mobilizacji 24 sierpnia 1939 roku przeznaczony na pływający zapasowy zbiornik ropy. 2 września odholowany przez holownik „Ursus” z Gdyni pod Juratę. Zatopiony pomiędzy Jastarnią, a Helem 29 września przez niemieckie He 114 z 1.(M)/Kü.Fl.Gr. 506. Dwie ich bomby typu SC 250 wybuchły w odległości około 10 metrów od dziobu zatapiając okręt.

Dane techniczne

• Dane stoczniowe:
  • Stocznia: Stettiner Maschinenbau AG Vulcan, Szczecin (Niemcy)
  • Numer budowy: 514
  • Położenie stępki: 1916
  • Wodowanie: 24.10.1917
  • W niemieckiej służbie: 21.12.1917
  • W polskiej służbie: 1924
  • Wycofany: 12.04.1938
• wyporność:
  • standardowa/kontraktowa: 330 ton
  • normalna: ? ton
  • pełna: 381 ton
• Wymiary:
  • długość całkowita: 61,10 m
  • długość między pionami: 60,12 m
  • szerokość maksymalna: 6,41 m
  • zanurzenie:
    • pełne: 2,24 m
    • średnie: 2,21 m
• Napęd:
  • dwa kotły wodnorurkowe typu Yarrow o ciśnieniu 18,5 atm:
    • dwa opalane ropą
  • dwie turbiny AEG Vulcan o łącznej mocy: 6000 KM
  • 2 trzyłopatowe śruby o średnicy 1,70 m
• Zapas paliwa:
  • normalny: ? ton ropy
  • maksymalny: 81 ton ropy
• Osiągi:
  • prędkość:
  • maksymalna:
    • (1921) 28 w
    • (1917) 28 w
  • ekonomiczna:
    • (1921) 15 w
  • zasięg pływania: ? Mm przy prędkości 15 w, 800 Mm przy prędkości 20 w
• Załoga:
  • (1921) – 73 ludzi w tym: 3 oficerów, 70 podoficerów i marynarzy
  • (1915) – 55 ludzi w tym: 2 oficerów, 53 podoficerów i marynarzy
• Uzbrojenie:
  • 1917 – 1919:
    • 3 działa kalibru 88 mm L/30 (2 × I)
    • 30 min
  • 1924 – 1937:
    • 2 działa kalibru 75 mm Schneider wz. 97 (2 × I)
    • 2 wyrzutnie torpedowe kalibru 450 mm (1 × II)
    • 2 ckmy Maxim wz. 08 kalibru 7,92 mm (2 × I)

Bibliografia

• WEU 1918-1939. weu1918-1939.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-11)].
• Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918–1947). W: Jan Kazimierz Sawicki: Kadry morskie Rzeczypospolitej. T. V. Gdynia: 2011. ISBN 978-83-932722-0-4.