Norweska Agencja Kosmiczna
Norweska Agencja Kosmiczna (NOSA) (dawniej Norweskie Centrum Kosmiczne (NSC); norw: Norsk Romsenter) jest norweską agencją rządową, która śledzi norweskie publiczne działania w przestrzeni kosmicznej. Celem NOSA jest zapewnienie, że Norwegia czerpie korzyści z każdej działalności kosmicznej, w którą się angażuje.
 Siedziba główna Norweskiej Agencji Kosmicznej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1987 |
| Siedziba | |
| Dyrektor Generalny | |
| Zatrudnienie |
50 |
Położenie na mapie Norwegii  | |
 59°55′17,62″N 10°40′29,14″E/59,921561 10,674761
| |
| Strona internetowa | |
Agencja została założona w 1987 roku - początkowo pod nazwą Norweskie Centrum Kosmiczne - w związku z decyzją Norwegii o przystąpieniu do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Działa jako agencja norweskiego Ministerstwa Handlu i Przemysłu. Jej celem jest prowadzenie działań kosmicznych, które są użyteczne dla społeczeństwa i przyczyniają się do rozwoju biznesu. Agencja jest również odpowiedzialna za ochronę i promowanie interesów Norwegii w ESA, programów kosmicznych UE oraz umów dwustronnych z innymi krajami. Siedziba NOSA znajduje się w Oslo.
Historia
edytujNorwegia jest zaangażowana w działalność kosmiczną od lat 60. ubiegłego wieku, na długo przed powstaniem agencji[1]. 18 sierpnia 1962 r. z Andøya Space Center w Vesterålen w Norwegii wystrzelono pierwszą rakietę; od tego czasu obiekt ten jest regularnie wykorzystywany jako miejsce startu pojazdów kosmicznych[2]. Do 2012 r. z norweskiej ziemi wystrzelono - wg ESA - ponad 1000 rakiet sondujących[1]. Natomiast od lat 60. XX wieku Norwegia zaczęła rutynowo finansować badania nad komunikacją satelitarną, co pomogło temu krajowi rozwinąć się jako optymalne miejsce do odbioru danych z satelitów stacjonujących na orbicie polarnej[3]. Norwegia była podobno pierwszym krajem, który wykorzystał komunikację satelitarną w głębi lądu, umożliwiając jej lepsze wsparcie dla przemysłu naftowego i odległych miejsc na pustkowiach Arktyki[2].
W 1987 r. Norwegia stała się państwem członkowskim Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA)[1]. W tym samym roku utworzono Norweskie Centrum Kosmiczne jako organ rządowy odpowiedzialny za organizację norweskich działań kosmicznych, w szczególności tych związanych z ESA i innymi działaniami międzynarodowymi, a także za koordynację działań krajowych. Jedną z jego ról jest zarządzanie i dystrybucja funduszy w celu jak najbardziej efektywnego wspierania sektora kosmicznego i przynoszenia korzyści norweskim interesom. Propozycje opracowywane przez organ są nadzorowane przez norweskie Ministerstwo Handlu i Przemysłu[4][2].
Od czasu założenia agencji, Norwegia nadal rozwija swoją działalność kosmiczną. W kraju znajduje się największa stacja naziemna globalnego systemu nawigacji satelitarnej (GNSS) Galileo[1][5]. Norweskie komponenty zostały zintegrowane z wieloma satelitami, a także z rakietą nośną Ariane 5 i Międzynarodową Stacją Kosmiczną; różne misje kosmiczne również pozyskiwały technologie z Norwegii[1]. Kraj był także miejscem testowania sprzętu przeznaczonego do użytku pozaziemskiego w celu oceny jego odporności na lokalne warunki[1].
W 1997 r. Centrum Kosmiczne Andøya zostało sprywatyzowane, w wyniku czego Norweskie Centrum Kosmiczne nabyło w nim 90% udziałów; centrum jest prowadzone na zasadach komercyjnych w celu podejmowania misji krajowych i międzynarodowych[2]. W latach 2010. agencja była partnerem w rozwoju hybrydowej rakiety sondażowej Nucleus, która ma być bezpieczniejsza, tańsza i bardziej przyjazna dla środowiska niż poprzednie modele[6]. W lutym 2019 r. Norweskie Centrum Kosmiczne zostało formalnie przemianowane na Norweską Agencję Kosmiczną; według dyrektor ds. komunikacji Marianne Moen, zmiana ta została wprowadzona w celu zmniejszenia zamieszania wokół funkcji organizacji i wyjaśnienia jej statusu jako organu rządowego[7].
Space Norway
edytujSpace Norway to założona w 2014 roku norweska spółka kosmiczna powiązana z NOSA. Jej misją jest posiadanie i/lub dzierżawa infrastruktury kosmicznej, oraz inwestowanie w działania związane z przestrzenią kosmiczną[8]. Chociaż działa jako komercyjna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Space Norway jest w całości własnością rządu Norwegii[9]. Space Norway otrzymała przydział 50% udziałów w Kongsberg Satellite Services, która specjalizuje się w odczytywaniu - dla różnych właścicieli satelitów - danych z orbitalnych satelitów obserwacji Ziemi[8][2]. W lipcu 2019 r. Space Norway zawarła umowę z amerykańskimi firmami Northrop Grumman i SpaceX na budowę i uruchomienie odpowiednio systemu dwóch satelitów Arctic Satellite Broadband Mission (ASBM)[9], którego uruchomienie zaplanowano na połowę 2024 r.[10].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f 50 years of space for Norway [online], www.esa.int [dostęp 2024-08-20] (ang.).
- ↑ a b c d e The Norwegian space program 50 years [online], Norway Post, 28 lipca 2019 (ang.).
- ↑ NORWEGIAN SPACE AGENCY ORGANIZATIONNUMBER [online], Norway Exports [dostęp 2024-08-20] (ang.).
- ↑ About us [online], Norwegian Space Agency [dostęp 2024-08-20] (ang.).
- ↑ UseGalileo - Find a galileo-enabled device to use today [online], web.archive.org, 13 stycznia 2019 [dostęp 2024-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2019-01-13].
- ↑ First Norwegian hybrid rocket launched from Norway - Norsk Romsenter [online], web.archive.org, 5 listopada 2023 [dostęp 2024-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-05].
- ↑ Name change at the Norwegian Space Centre - Norsk Romsenter [online], web.archive.org, 5 listopada 2023 [dostęp 2024-08-20] [zarchiwizowane z adresu 2023-11-05].
- ↑ a b Et ledende miljø i norsk romindustri [online], Space Norway [dostęp 2024-08-20] (norw. bokmål).
- ↑ a b Newsroom [online], Northrop Grumman Newsroom [dostęp 2024-08-20] (ang.).
- ↑ Viasat’s Broadband Arctic Extension Closer as Spacecraft Complete Key Tests [online], viasat.com, 21 listopada 2023 [dostęp 2024-08-20] (ang.).