Nocek wschodni

Nocek wschodni
	Myotis blythii
	(Tomes, 1857)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	nocki
Rodzaj	nocek
Podrodzaj	Myotis
(bez rangi)	grupa gatunkowa myotis
Gatunek	nocek wschodni
Synonimy
	Vespertilio Blythii Tomes, 1857; Vespertilio murinoides Dobson, 1873; Vespertilio africanus Dobson, 1875; Vespertilio dobsoni Trouessart, 1878; Vespertilio oxygnathus Monticelli, 1885; Myotis myotis omari O. Thomas, 1906; Myotis myosotis ancilla Thomas, 1910; Myotis myotis risorius Cheesman, 1921; Myotis blythii lesviacus Iliopoulou-Georgudaki, 1984; Myotis blythii longicaninus Popov, 2004;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nocek wschodni^[13], nocek ostrouchy^[14], nocek ostrouszny^[13] (Myotis blythii) – gatunek ssaka z podrodziny nocków (Myotinae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1857 roku brytyjski zoolog Robert Fisher Tomes nadając mu nazwę Vespertilio Blythii^[2]. Holotyp pochodził z Nasirabad, w Indiach^[15].

Myotis blythii należy do podrodzaju Myotis i grupy gatunkowej myotis^[16]. Rozróżnienie taksonomiczne pomiędzy M. blythii, M. myotis i M. punicus są trudne do rozróżnienia i były one grupowane jako M. myotis lub uznawane jako dwa gatunki: M. myotis i M. blythii (z M. punicus jako podgatunkiem)^[16]. Często rozpoznaje się sześć podgatunków M. blythii (blythii, ancilla, lesviacus, omari, oxygnathus i risorius), ale potrzeba więcej badań, aby wyjaśnić ich rozróżnienie – być może kilka z nich to odrębne gatunki^[16]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[16].

Etymologia

Myotis: gr. μυς mus, μυός muos „mysz”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[17].
blythii: Edward Blyth (1810–1873), angielski zoolog, kurator Museum of the Asiatic Society of Bengal w Kolkacie w latach 1841–1862, kolekcjoner^[18].

Zasięg występowania

Nocek wschodni występuje w południowo-środkowej i południowej Europie (w tym Sycylia, Cypr, Kreta i mniejsze wyspy śródziemnomorskie), południowo-zachodniej Azji od Azji Mniejszej, obszaru Kaukazu, Palestyny i północnej Jordanii do Kaszmiru, Ałtaju, Nepalu, północnych Indii oraz północnej i środkowej Chińskiej Republiki Ludowej^[16].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 54–76 mm, długość ogona 59 mm, długość ucha 21–24,3 mm, długość tylnej stopy 11–15 mm, długość przedramienia 50,5–62,1 mm; masa ciała 19–29,5 g^[19]. Morfologicznie bardzo podobny do nocka dużego, lecz nieznacznie od niego mniejszy. Krótszy pysk, ogon dłuższy, i krótsze wąskie uszy. Wzór zębowy: I ${\tfrac {2}{3}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {3}{3}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 38^[19]. Kariotyp wynosi 2n = 44 i FNa = 50 (Turcja) lub 52 (Grecja)^[19].

Ekologia

Biotop

Zamieszkuje głównie w osiedlach ludzkich, latem kryjąc się na dużych strychach, wieżach kościelnych i w innych budowlach. Zimuje w piwnicach, opuszczonych kopalniach, w jaskiniach. Wybiera miejsca, gdzie temperatura nie spada w zimie powyżej kilku stopni Celsjusza. Sen zimowy trwa od września (lub października, gdy jesień jest ciepła) do kwietnia. Na południu Europy podziemia są wykorzystywane również jako kryjówki letnie. Miejscami żerowania nocka wschodniego są najczęściej łąki i murawy z wysoką trawą, jak również inne tereny otwarte.

Tryb życia

Często tworzy kolonie (niekiedy wspólnie z nockiem dużym), przy czym zwykle są to kolonie samic, samce żyją samotnie. Żywi się owadami, głównie prostoskrzydłymi z rodziny pasikonikowatych, które zbiera ze źdźbeł traw, oraz liści i pędów innych roślin zielnych. Na polowanie wylatuje nocą, po zapadnięciu ciemności. Polując lata wolno i dosyć nisko, najczęściej nad łąkami i murawami.

Rozród

Samica rodzi 1 młode, po ciąży trwającej około 5-6 tygodni. Rodzi się one ślepe.

Ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern „najmniejszej troski”)^[12]. W Polsce jest objęty ścisłą ochroną gatunkową oraz wymagający ochrony czynnej, dodatkowo obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania lub obserwacji, mogących powodować płoszenie lub niepokojenie^[20].

Zobacz też

Uwagi

↑ Nie Vespertilio murinoïdes Lartet, 1851.
↑ Nowa nazwa dla Vespertilio murinoides Dobson, 1873.

Przypisy

↑ Myotis blythii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b R.F. Tomes. Descriptions of four undescribed species of bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 25 (1), s. 53, 1857. (ang.).
↑ G.E. Dobson. Description of a new species of Vespertilio from the northwestern Himalaya. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 42 (3), s. 205, 1873. (ang.).
↑ G.E. Dobson. Descriptions of new species of Vespertilionidæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 16 (94), s. 260, 1875. (ang.).
↑ É.L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 3^e série. 6, s. 248, 1878. (fr.).
↑ F.S. Monticelli. Descrizione di un nuovo Vespertilio Italiano. „Annali dell’Accademia degli Aspiranti Naturalisti”. 1, s. 82, 1885. (wł.).
↑ O. Thomas. On a Collection of mammals from Persia and Armenia presented to the British Museum by Col. A.C. Bailward. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1905 (2), s. 521, 1906. (ang.).
↑ O. Thomas. [Exhibition of a further consignment of mammals from China, collected by Mr. Malcolm Anderson for the Duke of Bedford’s exploration of eastern Asia]. „Abstracts of the Proceedings of the Zoological Society of London”. 83, s. 25, 1910. (ang.).
↑ R.E. Cheesman. Report on a collection of mammals made by Col. J. E. B. Hotson in Shiraz, Persia. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 27 (3), s. 576, 1921. (ang.).
↑ J. Iliopoulou-Georgudaki. Intraspecific and interpopulation morphologic variation in the sharp-eared bat, Myotis blythii (Tomes, 1857) (Chiroptera: Vespertilionidae), from Greece. „Bonner zoologische Beiträge”. 35 (1–3), s. 22, 1984. (ang.).
↑ V.V. Popov. Pliocene small mammals (Mammalia, Lipotyphla, Chiroptera, Lagomorpha, Rodentia) from Muselievo (North Bulgaria). „Geodiversitas”. 26 (3), s. 426, 2004. (ang.).
↑ ^a ^b J. Juste & M.J.J.& M. Paunović J. Juste & M.J.J.& M., Myotis blythii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-08] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 126. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis blythii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 278. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 46. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
↑ ^a ^b ^c R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 977. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)

Bibliografia

Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Myotis blythii. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2 grudnia 2007]
Piksa K. 2006. First record of Myotis blythii in Poland (Chiroptera: Vespertilionidae). Lynx (Praha) 37: 197-200.
Mały słownik zoologiczny.. Warszawa: "Wiedza Powszechna", 1991. ISBN 83-214-0637-8.

[3] Nie Vespertilio murinoïdes Lartet, 1851.

[6] Nowa nazwa dla Vespertilio murinoides Dobson, 1873.

[itis-1] Myotis blythii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[tom-2] R.F. Tomes. Descriptions of four undescribed species of bats. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 25 (1), s. 53, 1857. (ang.).

[dob1873-4] G.E. Dobson. Description of a new species of Vespertilio from the northwestern Himalaya. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 42 (3), s. 205, 1873. (ang.).

[dob1875-5] G.E. Dobson. Descriptions of new species of Vespertilionidæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Fourth series. 16 (94), s. 260, 1875. (ang.).

[tro-7] É.L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 3^e série. 6, s. 248, 1878. (fr.).

[mon-8] F.S. Monticelli. Descrizione di un nuovo Vespertilio Italiano. „Annali dell’Accademia degli Aspiranti Naturalisti”. 1, s. 82, 1885. (wł.).

[tho1906-9] O. Thomas. On a Collection of mammals from Persia and Armenia presented to the British Museum by Col. A.C. Bailward. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1905 (2), s. 521, 1906. (ang.).

[tho1910-10] O. Thomas. [Exhibition of a further consignment of mammals from China, collected by Mr. Malcolm Anderson for the Duke of Bedford’s exploration of eastern Asia]. „Abstracts of the Proceedings of the Zoological Society of London”. 83, s. 25, 1910. (ang.).

[che-11] R.E. Cheesman. Report on a collection of mammals made by Col. J. E. B. Hotson in Shiraz, Persia. „Journal of the Bombay Natural History Society”. 27 (3), s. 576, 1921. (ang.).

[ili-12] J. Iliopoulou-Georgudaki. Intraspecific and interpopulation morphologic variation in the sharp-eared bat, Myotis blythii (Tomes, 1857) (Chiroptera: Vespertilionidae), from Greece. „Bonner zoologische Beiträge”. 35 (1–3), s. 22, 1984. (ang.).

[pop-13] V.V. Popov. Pliocene small mammals (Mammalia, Lipotyphla, Chiroptera, Lagomorpha, Rodentia) from Muselievo (North Bulgaria). „Geodiversitas”. 26 (3), s. 426, 2004. (ang.).

[iucn-14] J. Juste & M.J.J.& M. Paunović J. Juste & M.J.J.& M., Myotis blythii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-08] (ang.).

[miiz-15] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 126. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[ssaki-16] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[msw-17] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Myotis blythii. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-08].

[icmw-18] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 278. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[pal-19] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 442, 1904. (ang.).

[edm-20] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 46. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[hmw-21] R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 977. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[22] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)

[13]

[14]

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[b]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]