Nikorandil

związek chemiczny

Nikorandilorganiczny związek chemiczny, pochodna nikotynamidu, lek stosowany w terapii choroby niedokrwiennej serca.

Nikorandil
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C8H9N3O4

Masa molowa

211,17 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

65141-46-0

PubChem

47528

DrugBank

DB09220

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Otrzymywanie

edytuj

Związek został po raz pierwszy otrzymany w Japonii w roku 1976[3]. Można go uzyskać w reakcji estru etylowego kwasu nikotynowego z etanoloaminą i następczej estryfikacji powstałego amidu za pomocą dymiącego kwasu azotowego[2][3]:

PyCOOEt + H
2
NCH
2
CH
2
OH → PyCONHCH
2
CH
2
OH → PyCONHCH
2
CH
2
NO
3

Inną metodą jest reakcja chlorku kwasu nikotynowego z O-azotanem etanoloaminy[4]:

PyCOCl + H
2
NCH
2
CH
2
ONO
3
→ PyCONHCH
2
CH
2
NO
3

Zastosowania medyczne

edytuj

Nikorandil ma odmienny mechanizm działania, niż wcześniej stosowane leki wieńcowe. Aktywuje on zależny od ATP kanał potasowy sarkolemmy i błon komórkowych komórek mięśnia sercowego. Rozszerza tętniczki oporowe wieńcowe i obwodowe, rozszerza żyły obwodowe i tętnice nasierdziowe, działa ochronnie na mięsień sercowy[5].

Lek stosuje się w stabilnej chorobie wieńcowej, celem zapobiegania ostrym incydentom wieńcowym. W przypadku długotrwałego stosowania może rozwinąć się tolerancja (konieczne staje się stosowanie coraz wyższych dawek).

Izomery orto i para wykazują zbliżone działanie do nikorandilu (który ma podstawnik w pozycji meta), ale są od niego mniej aktywne[2].

Przypisy

edytuj
  1. Nicorandil (nr N3539) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2017-03-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. a b c César, Isabela C., Godin, Adriana M., Araujo, Débora P., Oliveira, Francinely C. i inni. Synthesis, antinociceptive activity and pharmacokinetic profiles of nicorandil and its isomers. „Bioorganic & Medicinal Chemistry”. 22 (9), s. 2783-2790, 2014. DOI: 10.1016/j.bmc.2014.03.011. 
  3. a b Eremenko, L. T., Nesterenko, D. A., Garanin, V. A., Kosilko, V. P.. Development of improved laboratory technique for nicorandil synthesis. „Russian Journal of Applied Chemistry”. 82 (10), s. 1776, 2009. DOI: 10.1134/S107042720910005X. 
  4. Jerzy Gębicki, Andrzej Marcinek, Stefan Chłopicki, Jan Adamus, Małgorzata Urbaniak: N'-Nitroxyalkylnicotinamides for the treatment of cardiovascular diseases. Zgłoszenie patentowe nr WO2010000673. 2008-07-01 (zgłoszenie) 2010-01-07 (publikacja). [dostęp 2017-03-05].
  5. Anna Mikhaylovna Malysheva i inni, Acardioprotective drug nikorandil in coronary heart disease, „Terapevticheskii arkhiv”, 83 (9), 15 września 2011, s. 14–19, ISSN 2309-5342 [dostęp 2024-02-23] (ros.).