Ożędka groniasta
Ożędka groniasta, orzędka groniasta[3], ożędka wiechowata[4] (Neslia paniculata (L.) Desv.) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych, należący do monotypowego rodzaju ożędka (też orzędka, Neslia Desv.). Występuje w strefie umiarkowanej w Europie, w północnej Afryce oraz w Azji (bez jej południowej, tropikalnej części)[5]. W Polsce zadomowiony antropofit[3], jego występowanie udokumentowane zostało na całym niżu i w niższych partiach gór, lokalnie jednak jest bardzo rzadki (np. w północno-zachodniej części kraju)[6].
Neslia paniculata subsp. paniculata | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
ożędka | ||
Gatunek |
ożędka groniasta | ||
Nazwa systematyczna | |||
Neslia paniculata (L.) Desv. J. Bot. Agric. 3:162. 1814 | |||
Synonimy | |||
|
Morfologia
edytujBiologia i ekologia
edytujRoślina jednoroczna. Występuje na polach zbóż, wysypiskach, przydrożach, w miejscach ciepłych o podłożu gliniastym i zasobnym w wapń.
Systematyka
edytujGatunek z rodzaju monotypowego Neslia Desv.[5], przy czym w niektórych ujęciach jeden z dwóch podgatunków (obok nominatywnego) – Neslia paniculata subsp. thracica (Velen.) Bornm.[5], bywa podnoszony do rangi odrębnego gatunku – Neslia apiculata C.A. Mey., określanego nazwą zwyczajową ożędka kończysta[3].
Rodzaj Neslia zaliczany jest do plemienia Camelineae w obrębie rodziny kapustowatych Brassicaceae[7].
Zagrożenia i ochrona
edytujGatunek umieszczony na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
- ↑ a b c Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 120, ISBN 978-83-62975-45-7 .
- ↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 122. ISBN 83-01-00129-1.
- ↑ a b c Neslia Desv.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-22].
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 371, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ Genus Neslia Desv.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-11-22].
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Bibliografia
edytuj- Bertram Münker: Kwiaty polne i leśne. Warszawa: Świat Książki, 1998. ISBN 83-7129-756-4.
- BioLib: 39163
- EoL: 583790
- Flora of China: 200009630
- Flora of North America: 200009630
- FloraWeb: 15323
- GBIF: 3047146
- identyfikator iNaturalist: 129855
- IPNI: 287664-1
- ITIS: 23261
- NCBI: 98023
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2381087
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:287664-1
- identyfikator Tropicos: 4101407
- USDA PLANTS: NEPA3
- CoL: 477FM