Narie

Narie – jezioro w Polsce, położone w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Morąg, na obszarze Równiny Olsztynka i częściowo Pojezierza Dzierzgońsko-Morąskiego.

Narie

Pomost nad jeziorem Narie
Położenie
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Region	Równina Olsztynka, Pojezierze Dzierzgońsko-Morąskie (tylko północno-zachodnia część jeziora)
Wysokość lustra	104,6 m n.p.m.
Morfometria
Powierzchnia	1225,0-1240,1 ha
Wymiary • max długość • szerokość	10 km 0,15 – 3 km
Głębokość • średnia • maksymalna	9,8 m 43,0-45 m
Objętość	124607,7 tys. m³
Hydrologia
Klasa czystości wody	II (w roku 2004)
Rzeki wypływające	Narienka
Rodzaj jeziora	rynnowe
Położenie na mapie gminy Morąg Narie
Położenie na mapie Polski Narie
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Narie
Położenie na mapie powiatu ostródzkiego Narie
53°54′31″N 20°01′27″E

Charakterystyka

Jezioro jest typową rynną polodowcową. Zbocza rynny wznoszące się ponad wody jeziora są wyraźne i miejscami osiągają 40 m wysokości. Ma silnie rozwiniętą linię brzegową o długości około 50 km. Głębokość jeziora w kilku miejscach przekracza 40 m, a dno charakteryzuje się urozmaiconą konfiguracją. Obszar jaki zajmuje jezioro to około 1260 ha (według danych Leydinda powierzchnia jeziora wynosiła 1096,71 ha).

Na jeziorze znajduje się 19 wysp, z których największe to Duża Wyspa, Mała Wyspa, Duchów, Kaczy Ostrów, Złota i inne. Rozciągłość jeziora z północy na południe wynosi prawie 10 km, natomiast szerokość jest zmienna i waha się od 150 m w części północnej do ponad 3 km w części środkowej na wysokości miejscowości Bogaczewo. Jezioro odwadnia w kierunku północnym niewielka rzeczka Narienka.

Najbliższe miejscowości, do których dojeżdża PKP, to Żabi Róg i Morąg. Nad jeziorem położone są: Kretowiny, Bogaczewo, Gulbity, Boguchwały, Pojezierce i Wilnowo oraz Mały Horn (kolonia Żabiego Rogu).

Wokół jeziora Narie i na nim obowiązuje strefa ciszy, co oznacza, że nie wolno tam pływać używając silników spalinowych. Gospodarzem jeziora jest zakład rybacki w Bogaczewie – tu można nabyć zezwolenia wędkarskie. Swoją siedzibę ma także Morąski Klub Żeglarski "Keja".

Dane morfometryczne

Powierzchnia zwierciadła wody według różnych źródeł wynosi od 1225,0 ha do 1240,0 ha lub 1240,1 ha.

Zwierciadło wody położone jest na wysokości 104,6 m n.p.m. Średnia głębokość jeziora wynosi 9,8 m, natomiast głębokość maksymalna 43,0 m lub 43,8 m bądź 45 m.

Czystość wód

Na podstawie badań przeprowadzonych w 2004 roku wody jeziora zaliczono do II klasy czystości i I kategorii podatności na degradację. Zagrożenie stanowią punktowe źródła zanieczyszczeń doprowadzające ścieki bezpośrednio do zbiornika. Do końca 2006 roku planowane było skanalizowanie całości terenów przyległych do jeziora i skierowanie ścieków na oczyszczalnie w Morągu.

Wyspy

Według opracowania Leydinga z połowy XX wieku na jeziorze znajdują się następujące wysypy:

• Brzozowa Kępa (Birkwerder) – wysepka w południowej części jeziora Narii
• Goła Kępa (Barwerder lub "Baba Jaga")
• Gierszak (niem. Geerschwerder) – wysepka położona w cieśninie jeziora Narie, przy Ponarskim Kącie
• Grekna (Grekne)
• Łabuny (Lebuhn) – wysepki
• Mały Ostrów (Kleiner Werder)
• Mały Trzciniak (Kleiner Rohrwerder) – wysepka na północnej części jeziora Narie, obok wyspy Trzciniak Wielki
• Olszowy Ostrów (Budwerder)
• Ponarska Kępa (Lustwerder) – wysepka na zatoce Ponary, odnodze jeziora Narie
• Ptasia Kępa (Spätling)
• Wielki Ostrów (Grosser Werder)
• Zielony Ostrów (Schöntalk)

Leyding wyróżnił także:

• Ponary, Ponarski Kąt (niem. Narien Winkel) – zatoka, odnoga jeziora Narie, przy majątku Ponary
• Długi Ostrów (niem. Langewerder) – półwysep na jez. Narie
• Zielony Róg (niem. Heuwerder) – półwysep na zachodniej części Ponar, odnogi jeziora Narie
• Czerwona Strużka (niem. Rotes Flies) – strumyk, dopływ jez. Narii
• Naria (niem. Nariefliess) – strumyk łączący jezioro Narie i Mildze
• Dzwonkowa Góra (niem. Wecke Berg) – góra o wys. 131 m, na południowym półwyspie jez. Narie
• Zamkowa Góra (niem. Schloss Berg) – góra o wys. 146 m na południowym półwyspie jez. Narie
• Borek (niem. Heide) – las, położony na półwyspie jeziora Narie, na południe od majątku Janowo

Turystyka

Wokół jeziora umiejscowione są ośrodki wypoczynkowe różnych "klas", a także pole campingowe, wypożyczalnie sprzętu wodnego, rowerów i centrum handlowe na półwyspie kretowińskim. Główne centrum turystyczne znajduje się na półwyspie Kretowiny. Mieści się tam zespół ośrodków turystycznych czynnych w sezonie letnim (domki letniskowe) oraz pensjonaty, hotele, sklepy spożywcze, restauracje, ogródki piwne, stoiska ze sprzętem wędkarskim, szkoła i wypożyczalnia sprzętu windsurfingowego, wypożyczalnie sprzętu pływającego, parking strzeżony i smażalnia ryb. Drugie centrum, pod względem wielkości to zespół ośrodków wypoczynkowych i kwater prywatnych w pobliżu wsi Bogaczewo. W jednym z tamtejszych wczasowisk można skorzystać z basenu, bilarda, sauny oraz kręgli. Ośrodek funkcjonuje przez cały rok.

Fauna i flora

W okolicach Narie można obserwować ciekawe ptaki: orzeł, perkoz, myszołów, łabędź, kormoran.

Ryby występujące w jeziorze

• Szczupak
• Sandacz (Zatoka Ponary)
• Lin
• Okoń
• Sielawa
• Płoć
• miętus pospolity
• Leszcz
• Węgorz
• Sum pospolity
• Wzdręga

Skorupiaki

• Rak

Hydronimia

Według urzędowego spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Narie. Przedwojenna, niemiecka nazw tego jeziora to Narien See.

Galeria

• 
  Jezioro z lotu ptaka
• 
  Jezioro Narie
• 
  Główny deptak w ośrodku w Kretowinach
• 
  Molo główne w ośr. wypoczynkowym "Kretowiny"

Bibliografia

• Gustaw Leyding "Nazwy Fizjograficzne", W: "Morąg – z dziejów miasta i powiatu", Pojezierze, Olsztyn 1973
• Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 153

Linki zewnętrzne

• Jezioro Narie w informatorze turystyczno-przyrodniczym www.jezioro.com.pl. jezioro.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-16)].