Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku
Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku (fr. Bonaparte franchissant le Grand-Saint-Bernard) – obraz olejny francuskiego malarza Jacques’a-Louisa Davida[1] przedstawiający Napoleona Bonaparte, Pierwszego Konsula Republiki Francuskiej[2]. Jest to wyidealizowany obraz przejścia przez Wielką Przełęcz Św. Bernarda w Alpach, którego Napoleon dokonał na czele swojej armii 20 maja 1800. Istnieje pięć zbliżonych wersji obrazu namalowanych w latach 1801–1803[3].
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1800–1801 |
| Medium | |
| Wymiary |
260 × 221 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Okoliczności powstania
edytujW sierpniu 1800 hiszpański król Karol IV Burbon skontaktował się ze swoim ambasadorem we Francji markizem de Múzquiz, aby ten zamówił u Davida portret konny Napoleona. Obraz miał zdobić jedną z sal Pałacu Królewskiego w Madrycie, gdzie eksponowano portrety konne hiszpańskich monarchów. Powodem zamówienia była chęć poprawy stosunków dyplomatycznych z postrewolucyjną Francją[2]. David zażądał 24 tys. franków za portret, nad którym pracował cztery miesiące, do stycznia 1801. Napoleon nie pozował mu do obrazu, ale kiedy zobaczył portret w pracowni malarza, zlecił mu wykonanie repliki. W latach 1801–1803 David namalował jeszcze dwie kopie na życzenie Bonapartego. Piąta, ostatnia wersja nie powstała na zamówienie, stanowiła własność malarza aż do jego śmierci[3].
Opis obrazu
edytujDavid ukazał Napoleona dosiadającego konia stającego dęba, według tradycji starożytnej symbolizującego władzę. Jest to dynamiczny portret młodego przywódcy wojskowego. Na skałach widnieje inskrypcja z nazwiskiem Bonapartego oraz Hannibala i Karola Wielkiego, którzy również przekroczyli Alpy prowadząc swoje wojska. Napoleon miał powiedzieć Davidowi, żeby przedstawił go „spokojnego na narowistym koniu”, chociaż w rzeczywistości podróżował na bezpieczniejszym mule. Nie chciał również pozować do obrazu, uważał, że ważniejsze jest przedstawienie jego charakteru niż wyglądu[2].
Kolejne wersje wykonane z pomocą asystentów różnią się detalami takimi jak maść i uprząż konia, czy kolor powiewającej peleryny (żółty, pomarańczowy lub czerwony). Za każdym razem David starał się osiągnąć lepszy efekt chromatyczny[3].
- Obrazy w kolejności powstawania
-
Muzeum Zamku w Malmaison (260 × 221 cm), 1801 -
Muzeum Pałacu Charlottenburg (260 × 226 cm), 1801 -
Muzeum Pałacu wersalskiego (271 × 232 cm), 1802 -
Muzeum Belwederu w Wiedniu (264 × 232 cm), 1803 -
Muzeum Pałacu wersalskiego (267 × 230 cm), 1803
Proweniencja
edytujOryginalna wersja pozostała w Madrycie do 1813, kiedy zasiadający na hiszpańskim tronie Józef Bonaparte abdykował i uciekł do Francji zabierając ze sobą liczne dzieła sztuki. W 1815 zabrał obraz ze sobą wyjeżdżając do Stanów Zjednoczonych[4]. Obraz odziedziczyła jego córka Zénaïde Bonaparte, która zabrała go do swojej rezydencji w Rzymie (Villa Bonaparte, dawniej Villa Paolina). Portret przechodził na kolejnych spadkobierców Józefa aż do 1949, gdy jego prawnuczka Eugenie Bonaparte zostawiła go w spadku Muzeum Zamku w Malmaison[5].
Przypisy
edytuj- ↑ David Jacques-Louis, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-04-28].
- ↑ a b c Xavier Bray (ed.): Goya: Los Retratos. Londres: Turner Libros, 2015, s. 111, 116. ISBN 978-84-1635-484-9.
- ↑ a b c Philippe Bordes: Jacques-Louis David: Empire to Exile. Yale University, 2007, s. 33–34. ISBN 0-300-12346-9.
- ↑ Bonaparte cruzando San Bernardo. www.artehistoria.com. [dostęp 2017-04-28]. (hiszp.).
- ↑ Bernard Chevalier: L’ABCdaire des châteaux de Malmaison. Paris: Flammarion, 1997, s. 38–39. ISBN 2-08-012491-9.