Muzeum Elizy Orzeszkowej w Grodnie
Muzeum Elizy Orzeszkowej w Grodnie (biał. Дом-музэй Элізы Ажэшкі) – muzeum Elizy Orzeszkowej znajdujące się w Grodnie przy ul. Orzeszkowej 17, działające w dwudziestoleciu międzywojennym, ponownie otwarte w 2001 r.
 Dom Elizy Orzeszkowej w Grodnie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
вуліца Ажэшкі 17 |
| Data założenia |
2001 |
Położenie na mapie Grodna  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego  | |
 53°41′02,836″N 23°50′22,178″E/53,684121 23,839494
| |
Historia
edytujDom został wzniesiony w latach 60. XVIII wieku przy ówczesnej ul. Rozkosz według projektu architekta J. Mesera dla pracowników grodzieńskich manufaktur Tyzenhauza. Na przełomie XIX i XX wieku należał do adwokata Stanisława Nahorskiego – drugiego męża Elizy Orzeszkowej. Sama pisarka mieszkała w nim od 1894 aż do swojej śmierci w 1910. Miały tu powstać takie utwory jak Ad astra, Argonauci i Gloria victis. W latach 20. w domu przy ul. Murawiowskiej (przemianowanej na ul. Orzeszkowej) otwarto Muzeum poświęcone pisarce. Tym nie mniej, już w 1904 r. Aleksander Janowski, pionier polskiego krajoznawstwa w zaborze rosyjskim, umieścił dom pisarki na trasie jednej z „X ciekawszych wycieczek po kraju” jako obiekt godny zauważenia[1].
Po II wojnie światowej lokal zajmowała stacja krwiodawstwa, następnie oddział Związku Pisarzy Białorusi, w którym pracowali m.in. Wasil Bykau i Aleksiej Karpiuk. W budynku, mieszczącym również filię biblioteki dla młodzieży im. Karskiego, utworzono w 1967 niewielką izbę pamięci poświęconą Orzeszkowej. W 1976 w związku z poszerzaniem ulicy obiekt rozebrano i ustawiono w 1979 kilka metrów dalej.
W latach 90. Związek Polaków na Białorusi zażądał eksmisji Związku Pisarzy z dworku i ponownego otwarcia działającego do 1939 Muzeum Elizy Orzeszkowej. Ostatecznie Muzeum wznowiło działalność 6 czerwca 2001, głównie staraniami Tadeusza Malewicza i Marii Ejsmont. W latach 2008–2009 budynek przeszedł restaurację[2], a 11 kwietnia 2009 Muzeum zostało ponownie udostępnione zwiedzającym[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Aleksander Janowski: X ciekawszych wycieczek po kraju. Warszawa: M. Arct, 1904, s. 11.
- ↑ Дом-музей Ажэшкі ў Гродне зачыняюць на капітальны рамонт, Europejskie Radio dla Białorusi, 8 kwietnia 2008. euroradio.fm. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-04-11)]..
- ↑ МУЗЕЙ ЭЛІЗЫ АЖЭШКІ ЗАПРАШАЕ, Bielsat.
Bibliografia
edytuj- Odwiedziny u Orzeszkowej, Teresa Siedlar-Kołyszko, „Byli, są czy będą...?”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006, s. 54–64
- Bartłomiej Kaczorowski, Grodno. Historia i zabytki, Warszawa 1991
- Krzysztof Renik, Grodno Elizy Orzeszkowej, „Stolica”, nr 1 (2128), 1 stycznia 1989, s. 12–13
- Гродна на старых паштоўках. svyatavit.iatp.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-05-30)]. (biał.).
- У Горадні адкрыўся музэй Элізы Ажэжкі. news.tut.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (biał.).
- Informacje na portalu Radzima.org