Mops (nietoperze)
rodzaj ssaka
Mops[9] (Mops) – rodzaj ssaków latających z podrodziny molosów (Molossinae) w obrębie rodziny molosowatych (Molossidae).
| Mops[1] | |||
| Lesson, 1842[2] | |||
_(6021648155),_crop.jpg) Przedstawiciel rodzaju – mops angolski (M. condylurus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
mops | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Mops indicus Lesson, 1842 (= Molossus mops de Blainville, 1840) | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Rodzaje i gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce (włącznie z Madagaskarem), południowej i południowo-wschodniej Azji oraz Australii i Oceanii[10][11][12].
Morfologia
edytujDługość ciała (bez ogona) 42–94 mm, długość ogona 19–58 mm, długość ucha 9–32 mm, długość tylnej stopy 4–19 mm, długość przedramienia 27–67 mm; masa ciała 5–69 g[11].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1842 roku francuski chirurg i zoolog René Lesson w publikacji swojego autorstwa na temat systematyki ssaków[2]. Na gatunek typowy Lesson wyznaczył (oznaczenie monotypowe) mopsa malajskiego (M. mops).
Etymologia
edytuj- Mops: epitet gatunkowy Molossus mops de Blainville, 1840[13]; malajska nazwa mops dla nietoperza[14].
- Chaerephon: Chaerephon (gr. Χαιρεφων Khairephōn) (470/460-403/399 p.n.e), starożytny Grek najlepiej zapamiętany jako lojalny przyjaciel i zwolennik Sokratesa, wspomniany przez Arystofanesa[15][3]; jego pseudonim brzmiał ‘Nietoperz’ ponieważ nigdy nie wychodził za dnia[16]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Molossus (Nyctinomus) johorensis Dobson, 1873
- Xiphonycteris: gr. ξιφος xiphos ‘miecz’[17]; νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Xiphonycteris spurrelli Dollman, 1911.
- Lophomops: gr. λοφος lophos ‘grzebień, czub’[19]; rodzaj Mops Lesson, 1842 (mops)[5]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Chaerephon (Lophomops) chapini J.A. Allen, 1917.
- Allomops: gr. αλλος allos ‘inny’[20]; rodzaj Mops Lesson, 1842[6]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Chaerephon (Allomops) osborni J.A. Allen, 1917.
- Philippinopterus: ang. Philippines ‘Filipiny’; -πτερος -pteros ‘-skrzydły’, od πτερον pteron ‘skrzydło’[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Philippinopterus lanei[a] E.H. Taylor, 1934.
- Meganycteris: gr. μεγας megas, μεγαλη megalē ‘wielki’[22]; νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos ‘nietoperz’[18]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Meganycteris monslapidis Rachl, 1983.
Podział systematyczny
edytujW niektórych ujęciach systematycznych podrodzaj Chaerephon jest traktowany jako odrębny rodzaj[10][11]; zachodzi potrzeba dalszych badań potwierdzających taki układ[23]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w trzech podrodzajach[23][24][10][9]:
- Chaerephon Dobson, 1874 – molosinek[9]
- Mops aloysiisabaudiae (Festa, 1907) – molosek książęcy
- Mops ansorgei (O. Thomas, 1913) – molosek sawannowy
- Mops bemmeleni (Jentink, 1879) – molosek liberyjski
- Mops bivittatus (Heuglin, 1861) – molosek plamkowany
- Mops chapini (J.A. Allen, 1917) – molosek blady
- Mops shortridgei (O. Thomas, 1926)
- Mops gallagheri (D.L. Harrison, 1975) – molosek tajemniczy
- Mops leucogaster (A. Grandidier, 1869) – molosek białobrzuchy
- Mops major (Trouessart, 1897) – molosek sudański
- Mops nigeriae (O. Thomas, 1913) – molosek nigeryjski
- Mops tomensis (Juste & Ibañez, 1993) – molosek zatokowy
- Mops pumilus (Cretzschmar, 1826) – molosek drobny
- Mops russatus (J.A. Allen, 1917) – molosek rdzawy
- Mops pusillus (G.S. Miller, 1902)
- Mops atsinanana (Goodman, Buccas, Naidoo, Ratrimomanarivo, P.J. Taylor & Lamb, 2010) – molosinek madagaskarski
- Mops jobimena (Goodman & Cardiff, 2004) – molosek rudawy
- Mops johorensis (Dobson, 1873, 1873) – molosek malajski
- Mops plicatus (Buchanan, 1800) – molosek pomarszczony
- Mops bregullae (Felten, 1964) – molosek fidżyjski
- Mops solomonis (Troughton, 1931) – molosek wyspowy
- Mops jobensis (G.S. Miller, 1902) – molosek fałdousty
- Xiphonycteris Dollman, 1911
- Mops bakari Stanley, 2008 – mops pembański
- Mops brachypterus (W. Peters, 1852) – mops krótkoskrzydły
- Mops nanulus J.A. Allen, 1917 – mops karłowaty
- Mops petersoni (El-Rayah, 1981) – mops kameruński
- Mops spurrelli (Dollman, 1911) – mops dziuplowy
- Mops thersites (O. Thomas, 1903) – mops brzydki
- Mops Lesson, 1842
- Mops condylurus (A. Smith, 1833) – mops angolski
- Mops congicus J.A. Allen, 1917 – mops kongijski
- Mops demonstrator (O. Thomas, 1903) – mops samotny
- Mops midas (Sundevall, 1843) – mops jednobarwny
- Mops niangarae J.A. Allen, 1917 – mops skryty
- Mops niveiventer Cabrera & Ruxton, 1926 – mops śnieżnobrzuchy
- Mops trevori J.A. Allen, 1917 – mops równikowy
- Mops leucostigma (G.M. Allen, 1918) – mops osiedlowy
- Mops mops de Blainville, 1840 – mops malajski
- Mops sarasinorum (A.B. Meyer, 1899) – mops sulaweski
Opisano również gatunki wymarłe:
- Mops kerio Gunnell & Manthi, 2018[25] (Kenia; pliocen)
- Mops monslapidis (Rachl, 1983)[8] (Niemcy; miocen)
- Mops turkwellensis Gunnell & Manthi, 2018[25] (Kenia; pliocen).
Uwagi
edytuj- ↑ Podgatunek M. sarasinorum.
Przypisy
edytuj- ↑ Mops, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b R.-P. Lesson: Nouveau Tableau du Regne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 18. (fr.).
- ↑ a b G.E. Dobson. On the Asiatic species of Molossi. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 43 (2), s. 144, 1874. (ang.).
- ↑ G. Dollman. Description of a new genus of Molossine Bats from West Africa. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 7, s. 210, 1911. (ang.).
- ↑ a b Allen 1917 ↓, s. 460.
- ↑ a b Allen 1917 ↓, s. 470.
- ↑ E.H. Taylor: Philippine land mammals. Manila: Bureau of Printing, 1934, s. 314, seria: Monographs of the Bureau of Science (Philippines. Bureau of Science). (ang.).
- ↑ a b R. Rachl, Die Chiroptera (Mammalia) aus den mittelmiozänen Kalken des Nordlinger Rieses (Suddeutschland), „Thesis Doct.”, München: Ludwig-Maximilians. Universität München, 1983, s. 1–284 (niem.).
- ↑ a b c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 111–115. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 200–204. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 645–651, 653–657. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Mops. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-02-21]. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 431.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 158.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 176.
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 74. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 184.
- ↑ a b Jaeger 1959 ↓, s. 169.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 144.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 13.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 211.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 151.
- ↑ a b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-01-17]. (ang.).
- ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 520–523. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ a b G.F. Gunnell & F.K. Manthi. Pliocene bats (Chiroptera) from Kanapoi, Turkana Basin, Kenya. „Journal of Human Evolution”. 140, s. 102440, 2020. DOI: 10.1016/j.jhevol.2018.01.001. (ang.).
Bibliografia
edytuj- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- J.A. Allen. The American Museum Congo Expedition collection of bats. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 37, s. 405–563, 1917. (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).