Moniatycze
Moniatycze – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie hrubieszowskim, w gminie Hrubieszów[5][6].
| wieś | |
.JPG) Zabytkowy kościół św. św. Piotra i Pawła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
220 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
084 |
| Kod pocztowy |
22-500[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LHR |
| SIMC |
0889427[5] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Hrubieszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  | |
 50°51′52″N 23°51′31″E/50,864444 23,858611[1]
| |
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0889433 | Stefków | część wsi |
W latach 1867–1954 miejscowość była siedzibą gminy Moniatycze. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Moniatycze. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Hrubieszów[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 451 mieszkańców i była ósmą co do wielkości miejscowością gminy Hrubieszów[8].
Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Moniatyczach[9].
Historia
edytujWieś położona w staropolskim powiecie horodelskim. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1394 w łacińskiej parafii grabowieckiej. W 1442 własność Pawła Kwaczały Nieborowskiego łożniczego królewskiego, zaś w 1453 do Tomasza Kwaczały Nieborowskiego sędziego ziemskiego bełskiego. W roku 1564 już w posiadaniu Koniecpolskich. W 1599 do Samuela Koniecpolskiego, który powtórnie erygował tutejszą parafię. W XVIII wieku Moniatycze przechodzą do rąk Kuropatnickich. Według rejestru poborowego z 1578 r. wieś miała 8,75 łana (147 ha) gruntów uprawnych[10]. Według lustracji z 1827 roku liczyła 63 domy i 381 mieszkańców, zaś w r. 1921 już 81 domów oraz 643 mieszkańców, w tym 380 Polaków, 4 Żydów i 259 Ukraińców[11]. Według opisu Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z roku, Moniatycze – wieś w powiecie hrubieszowskim. wspomniana w dokumencie z roku 1453. W roku 1531 posiadają parafię rzymskokatolicką. Wieś płaci od 4 łanów, był pop i cerkiew. W roku 1578 z działów Janiewskiego i Sobola, płacą od 3 1/2 łana, 3 zagrodników z rolą i 1 zagrodnika bez roli i popa. Koniecpolski płaci pobór od 5 1/2 łana, 3 zagrodników, 3 komorników. Od 1531 r. do okresu tuż po zakończeniu II wojny światowej w miejscowości istniała prawosławna cerkiew św. Michała Archanioła. Została ona rozebrana z powodu przymusowych wywózek ludności ukraińskiej wyznania prawosławnego z Lubelszczyzny[12]. W roku 1890 gmina Moniatycze posiadała 4818 mieszkańców. W tej liczbie tej było 3313 prawosławnych, 1452 katolików, 46 żydów[13].
8 lutego 1921 Minister Spraw Wojskowych odznaczył Krzyżem Walecznych 13-letniego Mariana Krasnopolskiego i proboszcza rzymskokatolickiej parafii Moniatycze, księdza Józefa Widawskiego za bohaterskie czyny dokonane w czasie wojny z bolszewikami 1920[14].
Zabytki
edytuj- Pierwszy tutejszy kościół został wzniesiony jeszcze przed 1472 r. spalił się w końcu XVI w., remontowany lub wzniesiony od nowa w 1599/1603 r.; następny z fundacji Józefa Kuropatnickiego w 1740, zaś obecny w 1873 roku. Wszystkie owe budowle były drewniane[15].
- Istniał tu również murowany dwór szlachecki (zapewne z I poł. XIX w.), zniszczony podczas działań wojennych I wojny światowej.
Związani z Moniatyczami
edytujZobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 82986
- ↑ Wieś Moniatycze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-03], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-03].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 794 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Hrubieszów. Urząd Gminy Hrubieszów. [dostęp 2016-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Bondyra 1993 ↓, s. wg.indeksu miejscowości.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. IV, Województwo lubelskie, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1924 [dostęp 2016-01-04].
- ↑ K. Grzesiak, Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918-1939, 2010.
- ↑ Moniatycze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 351.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1386 z 8 lutego 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 9, poz. 270.
- ↑ Parafia Moniatycze – Parafia w Moniatyczach pod wezwaniem św. Apostołow Piotra i Pawła [online] [dostęp 2023-01-07] (pol.).
Bibliografia
edytuj- Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806 [dostęp 2019-03-07].
Linki zewnętrzne
edytuj- Moniatycze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 661.
- Moniatycze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 351.