Moncadakubańska fregata radzieckiego projektu 1159T (w kodzie NATO: Koni II), z końcowego okresu zimnej wojny. Nosiła numery burtowe 353 i 383. Wodowana w 1987 roku, weszła do służby w Rewolucyjnej Marynarce Wojennej Kuby w 1988 roku. Wycofana ze służby w 1998 roku, po czym zatopiona jako wrak do nurkowania.

Moncada
Ilustracja
Bliźniacza fregata kubańska nr 356
Klasa

fregata

Projekt

1159T

Oznaczenie NATO

Koni II

Historia
Stocznia

Stocznia im. Gorkiego, Zielonodolsk

Położenie stępki

6 maja 1986

Wodowanie

3 maja 1987

 Marynarka Wojenna ZSRR
Nazwa

SKR-451

Wejście do służby

25 grudnia 1987

Wycofanie ze służby

kwiecień 1988

 Kuba
Nazwa

Moncada

Wejście do służby

10 kwietnia 1988

Wycofanie ze służby

1998

Los okrętu

zatopiony jako sztuczna rafa

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa 1520 t
pełna 1673 t

Długość

96,51 m

Szerokość

12,56 m

Zanurzenie

5,47 m

Napęd
CODAG: 1 turbina gazowa o mocy 20 000 KM, 2 silniki wysokoprężne o mocy 16 000 KM, 3 śruby
Prędkość

29 węzłów

Zasięg

4000 Mm przy prędkości 14 w.

Uzbrojenie
1×II wyrzutnia pocisków plot. Osa-M (20 rakiet)
4 działa plot. 76 mm AK-726 (2×II)
4 działka plot. 30 mm AK-230 (2×II)

2 wyrzutnie rbg RBU-6000 (2×XII) (120 rbg)
2 zrzutnie bg, 14 min

Załoga

108

Budowa

edytuj

Fregata „Moncada” była ostatnią z trzech jednostek radzieckiego projektu 1159T (w kodzie NATO: Koni II) zbudowanych dla Kuby na przełomie lat 70/80. XX wieku, zamówioną po przerwie w 1985 roku[1]. Stanowiły one typ małych fregat rakietowych budowanych w ZSRR wyłącznie na eksport dla zaprzyjaźnionych państw[2]. Odmiana projektu 1159T stanowiła wariant tropikalny okrętów, przystosowany do służby w ciepłym klimacie[3]. „Moncada” stanowiła zarazem ostatni zbudowany okręt projektu 1159[1].

Stępkę pod budowę okrętu położono 6 maja 1986 roku w stoczni nr 340 im. Gorkiego w Zielonodolsku, pod numerem stoczniowym 257, a kadłub wodowano 3 maja 1987 roku[1]. Zgodnie z radziecką praktyką, po ukończeniu tymczasowo wcielono ją do służby w marynarce ZSRR 25 grudnia 1988 roku pod radzieckim oznaczeniem SKR-451 i przypisano do Floty Czarnomorskiej[2].

Skrócony opis ogólny

edytuj

Okręt miał kadłub gładkopokładowy, stalowy, z nadbudówką na śródokręciu ze stopów lekkich[2]. Na pokładzie dziobowym i rufowym umieszczone były pojedyncze wieże artylerii uniwersalnej, a na pokładówce przed rufową wieżą, wysuwana wyrzutnia rakiet przeciwlotniczych Osa-M. Wyporność standardowa wynosiła 1520 ton, a pełna 1673 tony[4]. Długość wynosiła 96,51 m, szerokość 12,56 m, a zanurzenie maksymalne 5,47 m[4]. Załoga liczyła 108 osób[4][a].

Siłownia była w układzie CODAG i składała się z dwóch marszowych silników wysokoprężnych 68W o mocy łącznej 16 000 KM, napędzających dwie śruby, oraz turbiny gazowej mocy szczytowej M-8G o mocy 20 000 KM, napędzającej środkową śrubę[5]. Napęd pozwalał na osiągnięcie prędkości maksymalnej 29 węzłów oraz zasięgu 4000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 14 w lub 1900 Mm przy prędkości maksymalnej[4].

Uzbrojenie i wyposażenie

edytuj

Główne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery armaty uniwersalne kalibru 76 mm w dwóch dwudziałowych wieżach AK-726, z zapasem 1200 nabojów[4]. Ich ogniem kierował radar artyleryjski MR-105 Turiel[4]. Uzbrojenie artyleryjskie uzupełniały cztery działka przeciwlotnicze kalibru 30 mm w dwóch dwudziałowych wieżach AK-230, sprzężone z radarem kierowania ogniem MR-104 Ryś[4]. Uzbrojenie rakietowe stanowiła dwuprowadnicowa wyrzutnia ZIF-122 dla rakiet przeciwlotniczych bliskiego zasięgu systemu Osa-M, z zapasem 20 pocisków 9M33[4].

Do zwalczania okrętów podwodnych służyły dwie dwunastoprowadnicowe wyrzutnie RBU-6000 Smiercz-2 rakietowych bomb głębinowych, z zapasem 120 bomb RGB-60[4]. Uzupełniały je dwie zrzutnie dla 12 bomb głębinowych B-1[4]. Okręt mógł zabrać 14 min na torach minowych[4][b].

Wyposażenie radiolokacyjne, oprócz systemów kierowania ogniem, stanowiła stacja radiolokacyjna dozoru ogólnego MR-302 i stacja wyszukiwania celów Fut-N[4]. Ponadto okręt miał radar nawigacyjny Don-2[4]. Do wykrywania okrętów podwodnych służyła stacja hydrolokacyjna MG-311 Wyczerga[4]. Okręt miał też wyposażenie walki radioelektronicznej w postaci stację rozpoznawczej Bizań-4B[4]. Do walki elektronicznej służyły nadto dwie szesnastoprowadnicowe wyrzutnie celów pozornych PK-16[6].

Służba

edytuj

Fregata wypłynęła na Kubę z Morza Czarnego jeszcze pod banderą radziecką, jako SKR-451, z tymczasowym numerem burtowym 861[2]. 10 kwietnia 1988 roku została wcielona do służby kubańskiej[7]. Otrzymała nazwę „Moncada” i numer burtowy 353[7]. Już w październiku 1988 roku numer burtowy zmieniono na 383[8].

Fregata bazowała w Cienfuegos[8]. Informacje o jej służbie nie były ujawniane i nie są bliżej znane w publikacjach[7]. W związku z kryzysem gospodarczym na Kubie, w latach 90. większość jej okrętów utraciła sprawność[8]. W konsekwencji, po zaledwie dziesięcioletniej służbie, „Moncada” została wycofana ze służby w 1998 roku[7]. 16 lipca 1998 roku została samozatopiona jako sztuczna rafa i wrak do nurkowania w Parque Submarino Cayo Piedra del Norte koło Varadero[9].

  1. Według źródeł zachodnich, załoga liczyła 110 osób (Jane’s Fighting Ships 1996–97, s. 153).
  2. Według innych źródeł, mógł zabierać 22 miny (Jane’s Fighting Ships 1986-87, s. 124).

Przypisy

edytuj
  1. a b c Rochowicz 2020 ↓, s. 46, 52-53.
  2. a b c d Rochowicz 2020 ↓, s. 46.
  3. Rochowicz 2020 ↓, s. 52-53.
  4. a b c d e f g h i j k l m n o Rochowicz 2020 ↓, s. 47.
  5. Rochowicz 2020 ↓, s. 46-47.
  6. Jane’s Fighting Ships 1986-87, s. 124.
  7. a b c d Rochowicz 2020 ↓, s. 53-54.
  8. a b c Jane’s Fighting Ships 1996–97, s. 153.
  9. Monkada (353) (+1998) [online], wrecksite [dostęp 2023-11-02] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
  • Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
  • Robert Rochowicz. Fregaty na eksport. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 1-2/2020. XXV (196), s. 44-54, styczeń – luty 2020. ISSN 1426-529X.