Monaster Daniłowski
Monaster Daniłowski, monaster św. Daniela Słupnika – najstarszy prawosławny klasztor w Moskwie, rezydencja patriarchy Moskwy i całej Rusi oraz siedziba Świętego Synodu Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
 nr rej. 7710186000
| |
 Monaster Daniłowski – główny sobór | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miasto wydzielone | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru |
męski |
| Eparchia | |
| Archimandryta |
Aleksy (Polikarpow)[1] |
| Klauzura |
nie |
| Obiekty sakralne | |
| Sobór |
Trójcy Świętej |
| Cerkiew |
Świętych Ojców Siedmiu Soborów Powszechnych |
| Cerkiew nadbramna |
św. Szymona Słupnika |
| Założyciel klasztoru | |
| Materiał budowlany | |
| Data budowy |
po 1282 |
| Data zamknięcia |
1930 |
| Data reaktywacji |
1983 |
Położenie na mapie Moskwy  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 55°45′00″N 37°37′00″E/55,750000 37,616667
| |
| Strona internetowa | |
Monaster został założony w 1282 (według innych danych – między 1298 a 1300) przez księcia Daniela Moskiewskiego[2]. Pierwszym obiektem sakralnym na miejscu dzisiejszego klasztoru była cerkiew św. Daniela Słupnika, patrona fundatora. Według tradycji Daniel Moskiewski na krótko przed śmiercią złożył w monasterze śluby mnisze i został w 1303 w nim pochowany na cmentarzu dla zakonników[3].
W 1330 z inicjatywy Iwana Kality zakonnicy klasztoru przenieśli się nowo wybudowanej siedziby w obrębie Kremla moskiewskiego, nazwanej monasterem Spasskim. Zabudowania Monasteru Daniłowskiego, porzucone, uległy stopniowej dewastacji. Nadal czynna była jedynie cerkiew św. Daniela Słupnika[4]. Odrodzenie klasztoru zainicjował Iwan IV Groźny, który ufundował dla monasteru nowy sobór pod wezwaniem Świętych Ojców Siedmiu Soborów Powszechnych (istniejący do I połowy XVIII w.)[4].
W 1591 w pobliżu zabudowań klasztornych miała miejsce bitwa wojsk moskiewskich z oddziałami Ğazı II Gireja. Piętnaście lat później pod murami klasztoru wojska Wasyla IV Szujskiego pokonały oddziały Iwana Bołotnikowa[4]. W 1652 w monasterze odbyła się kanonizacja jego fundatora, połączona z uroczystym przeniesieniem relikwii z cmentarza klasztornego do głównego soboru[5]. Pod koniec XVII wieku wokół zabudowań monasterskich wzniesiono mur obronny z siedmioma basztami i bramą wjazdową połączoną z dzwonnicą, na której zawieszono 17 dzwonów[6]. W 1771 większość zakonników klasztoru zmarła w czasie epidemii[6].
W 1812 wojska napoleońskie po zdobyciu Moskwy splądrowały klasztor, zabierając m.in. cenną dekorację raki z relikwiami św. Daniela Moskiewskiego. W 1817 relikwie zostały w związku z tym przeniesione do nowego sarkofagu. W 1838 na potrzeby monasteru został wzniesiony nowy sobór pod wezwaniem Trójcy Świętej, mogący pomieścić jednorazowo 3000 uczestników nabożeństwa[6].
W okresie bezpośrednio poprzedzającym rewolucję październikową znaczenie monasteru jako ośrodka religijnego było niewielkie. Wzrosło jednak znacząco po likwidacji przez władze bolszewickie innych klasztorów. W 1918 w monasterze założono szkołę teologiczną, która istniała do aresztowania jej kierownictwa, przez kilka lat. Klasztor pozostawał jednak czynny jeszcze przez 12 lat i został de facto zamknięty przez władze stalinowskie jako jeden z ostatnich monasterów Moskwy (oficjalnie władze zlikwidowały go już w 1918)[6]. w latach 20. XX wieku Monaster Daniłowski był ośrodkiem tzw. „opozycji daniłowskiej” – grupy hierarchów i mnichów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego opowiadającej się za zdecydowanie antybolszewicką postawą Kościoła. Jej liderem był ostatni zwierzchnik monasteru przed jego zamknięciem, biskup Teodor (Pozdiejewski)[7][8]. Z klasztorem był również związany późniejszy święty nowomęczennik, starzec Jerzy (Ławrow)[9].
Po zamknięciu monasteru został w nim urządzony obóz przejściowy dla dzieci ofiar represji politycznych w ZSRR, z których część zmarła z powodu złych warunków sanitarnych i chorób[10]. Działał on do 1983[6]. W wymienionym roku zdewastowany Monaster Daniłowski został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu[11]. Był to pierwszy klasztor na terenie Moskwy, który po okresie prześladowań ponownie przejęła Cerkiew. Pierwszym przełożonym monasteru po jego reaktywacji został archimandryta Eulogiusz (Smirnow)[12]. Prace renowacyjne w obiektach monasterskich trwały pięć lat; w tym okresie wzniesiono w nim również dwie nowe cerkwie[13].
W czasie kryzysu konstytucyjnego w 1993 reprezentanci prezydenta Borysa Jelcyna i parlamentu przeprowadzili w monasterze w obecności patriarchy Aleksego II negocjacje, jednak wypracowane wówczas porozumienie pozostało w mocy jedynie przez kilka godzin[14].
W monasterze została urządzona rezydencja patriarchów moskiewskich i całej Rusi[15]. Na terenie klasztoru działa również Święty Synod Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego oraz Oddział Stosunków Zewnętrznych Cerkwi[13].
W skład kompleksu budynków klasztoru wchodzą następujące świątynie[13]:
- Sobór Trójcy Świętej
- Cerkiew Świętych Ojców Siedmiu Soborów Powszechnych
- Cerkiew nadbramna św. Szymona Słupnika
- Cerkiew św. Serafina z Sarowa
- Cerkiew Wszystkich Świętych Rosyjskich (cerkiew domowa w części stanowiącej rezydencję patriarchy Moskwy i całej Rusi)
- Cerkiew św. męczennika metropolity kijowskiego Włodzimierza i wyznawców rosyjskich (w budowie)
Przypisy
edytuj- ↑ Алексий, архимандрит (Поликарпов Анатолий Степанович)
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.28
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., ss.28–29
- ↑ a b c A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.29
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., ss.29–30
- ↑ a b c d e A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.30
- ↑ Феодор (Поздеевский). [dostęp 2012-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-10)].
- ↑ D. Pospielovsky, The Russian Church under the Soviet Regime 1917–1982, New York 1984, ISBN 0-88141-033-0, s.156
- ↑ Преподобномученик Георгий (Лавров), архимандрит
- ↑ Трагедия XX века
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., ss.30–31
- ↑ Евлогий, архиепископ Владимирский и Суздальский (Смирнов Юрий Васильевич)
- ↑ a b c Свято-Данилов ставропигиальный мужской монастырь
- ↑ Remnick D.: Zmartwychwstanie. Warszawa: MAGNUM, 1997, s. 71–72. ISBN 83-85852-25-5.
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s.31
Bibliografia
edytuj- A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5