Mollisia cinerea
Mollisia cinerea (Batsch) P. Karst. – gatunek grzybów z rodziny Mollisiaceae z rzędu tocznikowce (Helotiales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Mollisia cinerea |
| Nazwa systematyczna | |
| Mollisia cinerea (Batsch) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 19: 189 (1871) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mollisia, Mollisiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1786 roku August Johann Georg Karl Batsch nadając mu nazwę Peziza cinerea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 1871 r. Petter Adolf Karsten przenosząc go do rodzaju Mollisia[1].
Gatunek typowy dla rodzaju Mollisia[2].
Synonimów nazwy naukowej ma ponad 60. Niektóre z nich[3]:
- Peziza cinerea Batsch 1786
- Octospora cinerea (Batsch) Gray 1821
- Niptera cinerea (Batsch) Fuckel 1870
- Peziza grisea Batsch 1783
- Peziza viridis Bull. 1788
- Octospora pallida Schrank 1789
- Peziza alni Schumach. 1803
Morfologia
edytujW początkowym stadium rozwoju owocnik ma kształt miseczki (apotecjum) przylegającej do podłoża, jednak z wiekiem rozrasta się nieregularnie, tworząc płaskie twory z pofałdowanym i uniesionym nieco brzegiem[4][5][6]. Szerokość apotecjum 0,5–3 mm. Ma ono pofalowaną powierzchnię i barwę od jasnoszarej do brązowej, z czasem staje się prawie czarna; brzeg u młodych owocników często białawy[5][7]. Spód szarawy do brązowawego, pokryty drobnym puchem[5].
- Cechy mikroskopowe
Miąższ nie przebarwia się na żółto pod wpływem KOH. Komórki podstawowe są kuliste i brązowe. Worki (45)47–(70)73 × 5–6(7) µm. Parafizy cylindryczne, nitkowate, o szerokości 2–3(5) µm. Zarodniki cylindryczne 1 (-2) mają wymiary 6–12 × 1,5–2,5 µm, z porami amyloidalnymi[5][6].
Występowanie i siedlisko
edytujGatunek szeroko rozpowszechniony – występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą (a także na wielu wyspach)[8]. Rozkłada martwe drewno (saprotrof) drzew liściastych, szczególnie dębu (Quercus sp.) i buka (Fagus sp.). Owocniki mogą się pojawiać przez cały rok, zazwyczaj w grupach liczących nawet kilkaset owocników[5][6][7].
Gatunki z rodzaju Mollisia są powszechnymi saprofitami na martwej naziemnej tkance roślinnej, jednak przeprowadzone badania pokazały, że Mollisia cinerea występuje również endofitycznie w tkankach nadziemnych różnych żywicieli (np.: świerka pospolitego (Picea abies), jodły pospolitej (Abies alba), brzozy brodawkowatej (Betula pendula) czy dębu szypułkowego (Quercus robur))[9][10][11][12][13]. Obserwacje Erharda Halmschlagera i Tadeusza Kowalskiego ujawniły także, że takie endofityczne i saprotroficzne zachowanie Mollisia cinerea występuje również w korzeniach dębów (szypułkowego i bezszypułkowego)[9].
Mimo swoich niewielkich rozmiarów na Mollisia cinerea znajdowano jeszcze mniejszego grzyba – Sebacina fungicola[14].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum – Names Record [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2020-01-01].
- ↑ Andreas Gminder, Studien in der Gattung Mollisia s.l. I., „Zeitschrift für Mykologie”, 62 (2), 1996, s. 181–194, ISSN 0170-110X.
- ↑ Species Fungorum – GSD Species [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2020-01-01].
- ↑ Karsten, P.A. 1871. Mycologia fennica. Pars prima. Discomycetes. Bidrag till Kännedom av Finlands Natur och Folk. 19:189 (www [dostęp 2020-01-06]).
- ↑ a b c d e Michael Beug, Alan E. Bessette, Arleen R. Bessette, Ascomycete Fungi of North America: A Mushroom Reference Guide, University of Texas Press, 2014, s. 1–502, ISBN 978-0-292-75452-2.
- ↑ a b c Thomas Læssøe, Jens H. Petersen, Fungi of Temperate Europe, Princeston and Oxford: Princeston University Press, 2019, s. 1436, ISBN 978-0-691-18037-3.
- ↑ a b Kujawa Anna, Królestwo grzybów. Fascynujący świat grzybów niewielkich., „Matecznik Białowieski”, 2009 (3), Białowieski Park Narodowy, 2009, s. 5–7, ISSN 1898-0430.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2020-01-24].
- ↑ a b Erhard Halmschlager, Tadeusz Kowalski, The mycobiota in nonmycorrhizal roots of healthy and declining oaks, „Canadian Journal of Botany”, 82 (10), 2004, s. 1454, DOI: 10.1139/B04-101.
- ↑ T. Kowalski, R.D. Kehr, Endophytic fungal colonization of branch bases in several forest tree species, „Sydowia”, 44, 1992, s. 137–168, ISSN 0082-0598.
- ↑ Barklund P, Kowalski T, Endophytic fungi in branches of Norway spruce with particular reference to Tryblidopsis pinastri, „Canadian Journal of Botany”, 74, 1996, s. 673–678, ISSN 0008-4026.
- ↑ T. Kowalski, J. Rys, Grzyby endofityczne w zywych iglach Abies alba i Picea abies, „Acta Agraria et Silvestria. Series Silvestris”, 34, 1996, s. 33–45, ISSN 0065-0927 [dostęp 2020-01-04] (pol.).
- ↑ T. Kowalski, P. Zych, Endophytic fungi in needles of Pinus nigra growing under different site conditions, „Polish Botanical Journal”, 47 (2), 2002, s. 251–257, ISSN 1641-8190.
- ↑ Mueller Gregory, Bills Gerald, Foster Mercedes, Biodiversity of Fungi: Inventory and Monitoring Methods, Burlingtons: Elsevier Academic Press, 2004, s. 363, ISBN 978-0-12-509551-8.